Katalog

CUMHURİYET/14 DIŞ HABERLER 16 ARALIK 1990 Velayeti'nin SSCB gezisi • MOSKOVA (AA) — Iran Dışışleri Bakanı Ali Ekber Velayeti'nin dun başlaması gereken iki günlük SSCB ziyaretınin iki ülkenin karşılıklı anlaşması sonucunda belirsiz bir tarihe ertelendiği açıklandı. SSCB Dışişleri Bakanlığı sözcusü Vitaly Çurkin, bu sabah duzenlediği basın toplantısında Velayeti'nin "Son günlerde yoğunlaşan diplomatik temas trafiğinin izin vennemesi yuzunden" Moskova'ya gelmeyi ertelediğini belirtti. Fılistinü eylemciler • KUDÜS (AA) — Israil'in, Filistinli eylemcileri, işgal altındakı topraklardan dışan atmaya hazırlandığı bildirildı. Israıl radyosunun verdiğı habere göre, vasadışı radikal Islamcı Hamaş hareketine üye olmakla suçlanan dort Filistinlinin Gazze Şeridi'nden dışan atılmasına karar verildi. İsrail işgali altındaki Filistin ayaklanmasının ıtıci gücü nitelığınde olan Hamaş hareketı, Tel Aviv'de önceki gun uç Yahudının bıçaklanarak oldurulmesı olayının sorumluluğunu üstlendi. Karabağ'da çatışma • MOSKOVA (AA) — Azerbaycan'ın Dağhk Karabağ bölgesınde oncekı gece çıkan ıkı ayrı sılahlı çatışmada bırı Azeri iki kişinin ölduğu bildırildi. TASS Ajansı, biri Azeri, öteki de Ermenı nufuslu ıkı köy çevresinde çıkan sılahlı çatışmalarda, biri İçışleri Bakanhğı askerı olmak üzere iki kişinin de yaralandığını duyurdu. Falanjistlere saldın: 5 yaralı • BEYRUT (AA) — Lübnan'ın başkenti Beynıt'ta sağcı Hıristiyan Falanjıst partinin üç bürosuna silahlı kişilerce düzenlenen saldırılarda beş kişi yaralandı. Beyrut'un Hıristiyan bölgelerinden Tahouita, Jdaıdeh ve Ain- El Remmaneh'teki Falanjist parti burolanna düzenlenen saldınların sorumluluğunu henüz üstlenen olmadı. Gösteriler, Adriyatik kıyısındaki Diraç kentine de sıçradı. Belli başlı kentlerde tanklar nöbet tutuyor Arnavutlıık'ta olaylar yayılıyorTiran radyosu, İşkodra kentinde bazı göstericilerin Enver Hoca'nın heykelini dinamitlemek istediklerini bildirdi. Elbasan'da işçiler, "Kahrolsun Enver Hoca" diye bağırdı. ve AFP'nın bildirdiğıne göre başkent Tiran Ue İşkodra ve El- basan'a önceki gece askeri bir- liklerle tanklar gönderildi. Ba- tıda Kavaj kenti Ue Durres'te de olayların meydana geldiği, gençlenn dükkânların camlan- nı kırdığı bildırildi. Guvenlik guçlerinin ise temkinh davran- dığı ve göstericilere karşı şiddet kullanmaktan mümkün oldu- ğunca kaçındıklan haber verili- yor. Şimdiye kadar en yoğun şid- det olaylan ise demir çelik tesis- lerinin bulunduğu Elbasan ken- tinde meydana geldi. Işçilerin Dış Haberier Servisi — Arna- vutluk'ta gösterilerin Adriyatik kıyısındaki Dıraç kentine de sıç- radığı bildırildi. AFP'nin Yu- goslav Tanjung ajansına daya- narak bildirdiğine göre Tiran radyosu, "Kentteki bazı kuru- luşlarda çalışan işçilerin yardımıyla" guvenlik kuvvetle- rinin gostericileri dağıttığını bil- dirdi. Radyo, "göstericilerin kaçar- ken bazı mağazalann camlanm kırdıldannı" kavdetti. Huzursuzluğun devam ettiği ulkenin belli başb kentlerinde ise tanklar mevzilendi. Reuter ATZİRVESİ düzenledikleri gosterilerde, bina ve dükkânlann camlan kırıldı, kamyon ve otobusler yakıldı. BBC göstericilerin "Demokra- si istiyoruz", "Kahrolsun Enver Hoca" diye bağırdıklarını bil- dirdi. Tiran radyosu, olaylarda yaralanan olup olmadığı konu- sunda bir açıklama yapmadı. Reuter'ın haberine göre baş- kent Tiran'da üniversitenin önünde tanklar bekliyor. AFP'nin Tiran radyosuna da- yanarak bildirdiğine göre önceki gun tşkodra kentinde düzenle- nen gosterilerde, bir grup gos- terici Arnavutluk'un eskı lideri Enver Hoca'nın heykelini dina- mitlemek istedi. Tiran radyosu, Elbasan, iş- kodra, Dıraç, Durres ve Kava- je'de dukkânlan yağmalayan, otobus ve kamyonları yakarak Arnavutluk'un kurucusu Enver Hoca aleyhinde gösteriler yapan gruplan "serseriler" diye ta- nırriladı. Cuma günü kurulan Demokratik Parti de bir açıkla- ma yaparak halka sukûnet çağ- nsında bulundu. Partinin soz- cusü televizyonda yaptığı açık- lamada, "Bu tür eylemler de- mokrasiye zarar verir" dedi. Arnavutluk'ta 9 aralıkta öğ- renci gösterilerinin başlamasın- dan bu yana ülkeye yabancı ga- zetecilerin girmesine izin veril- miyor. AP'nin Viyana'dan telefonla görüştüğü Tiran'dakı bir Arna- vut aydını "Çok kavgılryım. Bu şiddet olaylannııı gerisinde san- ki gizli bir el var" dedi. AP, Arnavut aydıruna şiddet olaylanmn yeni doğmakta olan demokrasiyi tehlikeye sokup sokmayacağını sordu. Arnavut aydın bu soruyj şöyle yanıtla- dı: "Benim de en bü>uk kuş- kum bu. Olaylar sanki demok- rasi bareketini baltalamak için çıkartüıyor, kışkırtılıyor." Arnavutluk resmi haber ajan- sı ATA'nın bildirdiğine göre, Pe- za'dan gelen bir grup köylüyü kabul eden Devlet Başkanı Ra- miz AJia, ne halkın ne de devle- tın bu tıp eylemlere müsamaha gostermeyeceğini söyledi. Alıa, "Hiç kimsenin, kurdu- gumuz bu ulkeyi yıkrnasına izin \erme\ecegiz. Bu, herkesten ya- saya saygı duymalannı isteyen demokrasive aldırmamak de- mek degildir" dedi. KİMLÎK KARTI ARNAVUTLUK Nufus: 3.201.000 (1989) Etnik gruplar: Arnavut lo 96, Yunan asdlı % 2.5 Resmi din: Yok. Çoğunluk Müslüman Başkent: Tiran Devlet Başkanı: Ramiz Alia Başbakan: Adil Carcani Savunma harcamalan: Yüzde 5.3 GSMH Para birimi: Lek GSMH: 2.8 milyar dolar (1986) Kişi başına ulusal gelir: 900 dolar (1985) İthalat:385 milyon dolar (1985) thracat:345 milyon dolar (1985) Avrupa Birliğfnin çatısı kuruldu İtalya'nın başkenti Roma'da yapılan iki günlük AT zirvesinde ortak guvenlik politikası, ortak dış politika ve ortak para konularında görüş birliğine varıldı. NİLGÜN CERRAHOĞLU ROMA — Ortak guvenlik politikası, ortak dış politika ve ortak para birimi. Dün sona eren iki gunluk AT zirvesinin ka- rarlaştırdığı ilkeler bunlar. Bu il- kelerin, ne zaman ve nasıl ger- cekleşeceğini, dun zirvenin sona ermesi ile başlayan ve bir yıl sür- mesi beklenen iki hukümetler arası konferans belirleyecek. Ta- şıdığı önem açısından bazı göz- lemcilerin geçen yüzyıldaki uluslararası düzeni belirleyen 1815 Vıyana Konferansı ve 1919 Versay Anlaşması'na benzettik- leri bu konferanslara, 1991'in ilk yarısında Italya'dan sonra dö- nem baskanlığmı devralan Lük- semburg ve ikinci yarısında da Hollanda başkanlık edecek. Si- yası birliği hedef alan ve ortak guvenlik ve dış politika konula- rını kapsayan hukumetlerarası konferansı, 12'lerin daimi Bruk- sel temsilcileri yönetecek. Bu konferans haftalık toplantılar şeklinde 1991'in sonuna dek de- vam edecek. Sınırları ve ıçeriği aşamaları atarajları belirh olan ve başarı şansı daha ytıksek ekonomik ve parasal birliğe ilişkın konferans 12'lerın ulusal malıye bakanları yetkililerı tarafından yürütule- cek. Her a> toplanacak olan AT bakanlan söz konusu hukumet- lerarası konferansı denetleyecek. Ekonomik birlik toplantısmı de- netlemek ıçin bir araya gelecek ilk maliye bakanlan toplantısı mayla yıl içinde oluşturdukları önerileri, 1991 sonunda yapıla- cak olan Hague zirvesine getire- cekler. Bu zirve AT'nin yeni ya- pısına gereken yeni yasal zemi- ni sağlamak uzere Roma Anlaş- ması'nda öngörülen değişiklik- lere karar verecek. Bu değişiklik- ler onay için ulusal parlamento- lardan geçip Avrupa Parlamen- tosu'na gelecek. Ekonomik ve siyasi birlik için onaylanan bu yeni anlasma, 1993'un 1 ocağın- dan itibaren yürürlüğe girecek. Zirvenin en dikkatli izlenen li- deri olan John Major ise siyasi ve parasal birliğe karşı olmadık- larını, ama bunun aşamalı ve yavaş gerçekleşmesinı istedikle- rini soyledi. Ingiltere'nin tavn- nı vumuşattığını vurgulamak için de "Özellikle genç kuşaklar AT'ye çok olumlu bakmaktadır. Topluluğa ilişkin görüşumüz olumludur. AT'nin alacağı yeni şekli aktif bir biçimde belirle- mek tngiltere'nin ulusal çıkarlan doğrultusundadır" dedi. Fakat AT Komısyonu Başka- nı Jacques Delors, lngiltere'nin hukumetlerarası konferansta yer almasından duyduğu memnuni- yetı belırtmekle birlıkte Londra- nın ortak para birimi ve Avru- pa Merkez Bankası takvımıne karşı sergilemekte devam ettiği çekinceli tutum için gerçek bir gozdağı verdı. "Eğer" dedi De- lors, "Londra ortak para birimi ve Avrupa merkez bankasını ka- bul ederse, biriikte çauşmaya de- 28 ocakta, siyasi birlik toplan- vam edebiliriz. Ama İngiltere tısını denetleyecek ilk AT dışiş- öngörduğümüz bu reformlann leri bakanlan toplantısı da 4 ve 5 şubat tarihlerınde yapılacak. Komünist rejimlerin yıkılışın- dan sonra Avrupa'nın dönuşü- münü tayin edecek olan bu kon- feranslar, çok aynntılı bir çalış- yönunu değiştirmeye kalkar ya da rayından çıkarmaya cabalar- sa bu biriiktelik mumkun olma- yacaktır. Bu dunırada topluluk içinde siyasi bir krizi de goze alabüiriz." 'Türkiye savaşa girerse Rumlarsaldırıf Denktaş'tan Körfez uyarısı Haitililer devlet başkanlannı seçmek uzere ^ Ç bugun sandık başına gidiyortar. Simgesi güver- cin olan Demokrasi ve Değişirn İçin Ulusal Cephe'nin lideri rahip Jean Betrand Aristide, bu seçime katdan adaylardan biri. (Fotoğraf: AFP) FATİH M. YILMAZ KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, Türkiye'nin Körfez'de çıkacak bir savaşta etkin rol al- masının, Kıbrıs Türk halkı için tehlıkeli sonuçlar doğuracağını söyledi. Denktaş, "Rumlar, KKTC'ye saldırmak için Türki- ye'nin karmaşa içine düşmesini beklryoriar. Türkiye'nin Körfez- de çıkacak bir savaşa doğrudan girmesi Rumlara bu fırsatı verir" dedi. KKTC Cumhurbaşkanı dun geldiği Istanbul'da Cumhuriyet muhabırinin sorulannı şöyle >a- nıtladı: —Son günlerde Yunanistan, Türkiye'nin Kıbns'tan taviz ver- mesi için sesini yükseltiyor. Bu durumu nasıl degerlendiriyorsu- nuz? DENKTAŞ — Yunanistan'ın Türkiye ile olan ilişkiterini Kıb- ns sorunu üzerine oturtması ah- laksızlıktır. Türkiye, Kıbrıs'ın adada yaşayan iki halkın soru- nu olduğunu belirterek bu yön- de yapılacak girişimleri destek- ledığıni açıkladı. Yunan-Rum ikılısi, son günlerde Kıbrıs Türk halkını yok etmek için çeşitli o>*unlara giriştiler. Adayı silah- landınyorlar ve eğer Kıbns ko- nusunda bir taviz verilirse, bu- nu da gerçekleştirmek isteyecek- ler. Turk halkını yeniden toplu mezarlara doldurmak için kol- ları sıvadılar. Eşitliğimizi, hak- larımızı, ortaklığımızı tanırlar- sa o zaman karşılıklı tavizler için masaya oturulur. Bunu her za- man söylüyonız. Bunun dışında KKTC, en küçük bir tavize ya- naşmaz. —Rumlann saldıracaklannı söylüyorsunuz. Körfez'de çıka- cak bir savaş, Rumlara bu fırsatı verir mi? DENKTAŞ — Rumlar, sal- dırmak için en ufak bir gevşe- meyi ve Türkiye'nin karmaşa içi- ne düşmesini kolluyorlar. Bu her zaman için geçerlı bir konuydu. Şimdi Körfez'de çıkacak bir sa- vaş Kıbns Türk halkı için tehli- keli bir gelişme olur. Hele Türki- ye'nin Körfez savaşına doğrudan katılarak karmaşa içine düşme- si, Rumlar için saldın fırsatı olur. —Sayın Denktaş, Kıbns soru- nunun çözümlenmemesinde Kıbns Rum Kesimi, Yunanistan, ABD ve İngiltere açısından suç- lu sizsiniz. Ancak özellikle Kör- fez kriziyle VVashington ile An- kara arasındaki balayı, sizin uzerinize Türkiye'nin baskısını getirir mi? DENKTAŞ — Şimdi ilk iki- sini biliyoruz zaten. ABD ve In- giltere ise surekli olarak Türki- ye'den çeşitli isteklerde bulunu- yorlar. Bu isteklerin başında da benim bir kenara atılmam geli- yor. Bunu, adada guçlenen her- kese karşı yapıyorlar. Bunlar arasında Faâl Küçük'ten tutun Asil Nadir'e kadar bir sürü ach saymak mumkün. Şimdi de be- ni kara listeye alıp bir kampan- ya başlattılar. Ancak bu ülkeler Türkiye ne derse bizim onu ya- pacağımızı sanıyorlar. Beni, Türkiye secmedi, KKTC halkı secti. Türkıye ile çeşitli konular- da görüş aJışverisinde bulunuyo- ruz. Bazen bizim, bazen de Türkiye'nin dediği oluyor. Hat- ta hatta Türkiye, kendi lehine bi- zim aleyhimize olan birçok ko- nuda bizi bir kenara atma yolu- nu seçmemiştir. Bu nedenle biz, kendi ulkemizin çıkannı her şe- yin uzerinde tutuyoruz ve Türki- ye'nin de bu konuyu anlayışla karşıladığına inanıyonız. İ L İ I P I Y A N G O Y I L B A S I O Z E L C E K I L I S I N D E MILLI PiyAMGO İB İ R B I L E T A U N . . . H A Y A T I N I Z D E G I S S I N !