Catalog

ÇATIŞMA SPEKTRUMU ABDKK geniş bir spektrum içerisinde değişen görevler alabilecektir. Çatışma spektrumu şiddetin artışına göre dört durumu kapsayabilir: 1. İstikrarlı barış, 2. İstikrarsız barış, 3. Ayaklanmalar, 4. Genel harp. Bu durumlar bir sıra takip etmeyebilir. Spektrumun bir yerinden diğer yerine süratli geçişler mümkündür. Komutanlar ve karargahlar, şiddet düzeyinin istikrarlı barış düzeyine indirilmesi için çalışmalıdırlar. ABD askerleri Irak’ta arama yapıyor... C S TRATEJİ 9 sonuç noktalarına (decisive points) yöneltmek ve bu ara sonuçlarla düşmanın ağırlık merkezini etkisiz hale getirmek). "Bilgi üstünlüğü" (information superiority) üzerinde önemle durulmaktadır. Bu kapsamda "bilgi bağlantısı" (information engagement) kavramı geliştirilmiştir. Bilgi bağlantısı, ABD ve diğer dost kamuoyunu bilgilendirmenin yanında, psikolojik harekat, fotofilm desteği (combat camera), stratejik iletişim, kamu diplomasisine destek gibi araçlarla yabancı kitleleri etkilemeyi kapsamaktadır. ABDKK’nin ülke dışında faydalanacağı üsler talimnamede üçe ayrılmaktadır: 1. Ara konaklama üsleri, 2. Geçici üsler (Lodgments), 3. İleri harekat üsleri. FM 3–0 Harp prensiplerine eklemeler yapmıştır. Aşağıdaki klasik harp prensipleri geçerliliğini korumaktadır: 1. Hedef, 2. Taarruz, 3. Sıklet merkezi (mass), 4. Kuvvet tasarrufu, 5. Manevra, 6. Emir komuta birliği, HAREKATIN TEMASI FM 3–0 talimnamesinin getirdiği yeni bir kavram "harekatın teması"dır. Bu kavram bir kara birlik komutanının kendi sorumluluk sahasında icra ettiği harekatın baskın karakterini (ana konusunu) gösterir. Temalar; barış zamanı faaliyetleri, sınırlı müdahale, barışı destekleme harekatı, gayrınizami savaş, muharebe harekatı olabilir. Gayrınizami savaş içerisindeki görevler arasında, "yabancı ülkelerin iç güvenliklerinin sağlanması" da sayılmaktadır. Bu iki şekilde olabilmektedir: 1. Dolaylı destek (ev sahibi ülkeyi destekleyerek iç güvenliğini sağlayacak duruma getirmek), 2. Doğrudan destek (ev sahibi ülkenin güvenlik güçlerine planlama desteği, istihbarat desteği, lojistik destek ve eğitim desteği) (Kuzey Irakta yaptığımız harekatta ABD’nin istihbarat desteği vermesi bu kapsamda değerlendirilebilir C.D.). Talimnamede dikkati çeken diğer bir husus, ABDKK’nin ABD’yi tehdit eden ülkelere karşı ayaklanmaları destekleyebileceğinin belirtilmesidir (Md: 2–54). PKK’nin İran’a yönelik kolu olan PJAK’ın ABD tarafından desteklenmesi bu doktrine uygundur. Kitapta terörizmle savaş ikiye ayrılmaktadır: 1. Terörizme karşı koyma (counterterrorism): Vurulacak darbeler veya taarruzlarla teröristleri caydırmak, eylemlerini önlemek, ön almak, karşılık vermek. 2. Karşı terörizm (antiterrorism): Terörist eylemlerin etkilerinden korunmak için alınacak savunma önlemleri. ABDKK’nin temel harekat konsepti "spektrumun her yerinde savaşmak" tır (full spectrum operations). Tüm spektrumda savaşın dört unsuru sayılmaktadır: 1. Taarruz, 2. Savunma, 3. İstikrar harekatı, 4. Sivil destek harekatı. İstikrar harekatı yabancı bir ülkede güvenli bir ortamın sağlanması, temel devlet hizmetlerinin yerine getirilmesi, acil alt yapı onarımları ve insani yardım gibi görevleri kapsamaktadır. Bu harekat kara kuvvetlerinin yanında diğer devlet organları tarafından işbirliği halinde yapılmaktadır. ABD’de çatışma sonrası istikrarın sağlanması görevi Dışişleri Bakanlığı’na verilmiştir. ABDKK, Dışişleri bakanlığı’nın tespit ettiği alanlarda bu bakanlığa destek sağlamakla yükümlüdür. Sivil destek harekatı Savaşın koşullarının sıralandığı, başarı unsurlarının yer aldığı doktrinde, ilk kez resmi bir ABD belgesinde küreselleşmenin olumsuz yönlerine de dikkat çekiliyor. Küreselleşmenin yarattığı eşitsizlik, nüfus artışı ve kuraklık sorununun yeni çatışma şekillerini belirleyeceği vurgulanıyor. ise genellikle ABD içerisinde sivil organları desteklemeyi kapsamaktadır (Katrina fırtınasında olduğu gibi). Talimnamede muharebe gücünün unsurları şöyle sayılmaktadır: 1. Liderlik, 2. Bilgi, 3. Hareket ve manevra, 4. İstihbarat, 5. Ateş gücü, 6. İdame yeteneği (lojistik, insan gücü, sağlık hizmetleri), 7. Komuta kontrol, 8. Kuvveti koruma. Harekat süreci ise dört aşamalıdır: 1. Planlama, 2. Hazırlık, 3. İcra, 4. Sürekli değerlendirme. Komutanlar Başkan’ın stratejik direktifini gerçekleştirecek koşulları gerçekleştirirler. Bu koşulların tümü "stratejik nihai durumu" (strategic end state) oluşturur. Harbin üç düzeyi geçerliliğini korumaktadır: 1. Stratejik düzey, 2. Operasyonel düzey, 3. Taktik düzey. Ağırlık merkezi (center of gravity) (düşmanın neyini alırsam onu yenerim sorusunun cevabı) kavramı genişletilmiştir. Ülkenin başkenti veya önemli bir askeri gücü gibi fiziki bir ağırlık merkezi olabileceği gibi; karizmatik bir lider, güçlü bir yönetim zümresi, dini gelenekler, kabile bağları, halkın iradesi gibi "moral ağırlık merkezi" de olabilir. İki çeşit harekat yaklaşımı (operational approach) sayılmaktadır: 1. Direkt yaklaşım (düşmanın ağırlık merkezine doğrudan taarruz), 2. Dolaylı yaklaşım (Düşmanın kuvvetli yanlarından kaçınacak şekilde, kuvveti bir seri ara 7. Emniyet, 8. Baskın, 9. Sadelik. Eklenen üç yeni harp prensibi ise şunlardır: 1. Sebat (perseverance): Ulusal stratejik nihai durumu gerçekleştirene kadar savaşa devam. 2. Meşruiyet (legitimacy): Harekatın ABD yasalarına ve uluslararası hukuka uygun olması, uluslararası toplum ve ülkesinde harekat yapılacak ülke halkının ev sahibi hükümeti desteklemesi. 3. Sınırlama (restrain): Gereksiz güç kullanmaktan ve sivillere zarar vermekten kaçınma. DENEYİMLER VE SAVAŞ ABDKK, Afganistan ve Irak harekatlarında kazandığı deneyimlerin ışığında harekat konseptini yenilemek gereği duymuştur. Yeni doktrin klasik muharebe harekatının önemini korumakla birlikte, askeri olmayan araçlara önem veren ve sivil otoritelerle daha çok koordinasyon ve işbirliğini öngören bir yaklaşıma dayanmaktadır. Harbin değişen yapısına uygun olarak yeni kavramlar geliştirilmiştir. Ancak tarihte generallerin düştüğü en büyük hatalardan birisi, bir önceki savaşı tekrar etmektir. Sonsuz sayıda faktörün etkisi ile şekillenen savaş olgusu, her defasında bu faktörlerin değişik kombinasyonları ile değişik şekiller alabilmektedir. Bu anlamda hiçbir savaş diğerinin aynısı olamaz. Daha önceki savaşlardan elde edilen deneyimler ve genel prensipler yararlı olmakla birlikte, her savaş kendi koşullarında yaşanır ve stratejiler taktik ve teknikler savaş içinde geliştirilir, öğrenilir. FM 3–0 bu kapsamda değerlendirilmelidir. Dipnotlar: 1 FM 30 Operations, Washington DC, Headquarters Department of the Army, February 2008 2 Bu yazıda kullanılan yeni deyimler yazarın kendi tercümesidir. TSK’de kullanılan resmi deyimleri yansıtmayabilir.