Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
27 2010/ SAYI1266
1
Annesl
gözaltına alındığında2.5 yaşındaydıAıat. Onu
da annesine yaptıklarıişkenceye ortak ettiler.Tacize
uğradı, üzerinde sigara söndürüldü. Sırt,bebek
tenininyanıkkokusuylaannesini daha da acıtmak için.
Fatma da acıdı,Azatda. da acıyor.Azatşimdi 15
yaşında. Işkencenin,adaletsizliğinizlerini taşıyor.Tam
az da olsa Unutmayabaşlamışken şimdi birde annesizlikle
başa çıkmakZorunda.Annesiniyeniden aldılarondan.
Fatma’yamüebbet hapis verdiler,Azata ömür boyu
annesizlik...
benim annem. Şimdiçok zayıflamış.Göz altları
morarmış.Kalbiiyicezayıflamış.Hayattakalacak gücü yok
gibiydi.Zordayanıyor,biliyorum.Anneminölmosinden çok
korkuyorum.Başka kimimvar ki hayatta?”
Cezaevlndeklson ziyaretiniböyleanlatıyor.Korkuyor
Azat,korkusu da acısı da gözlerindenokunuyor. 15 yaşında
birçocuk 0. Sırfannesinin sesini duyalımdiye,karşımda
oturmuş acısınıanlatmaya çalışıyor.Her anlattığındadaha
da çok canı yandığıhalde konuşuyor.Onu dinlermisiniz?
başı, Diyarbakır’ınÇermikilçesinde başlıyor.
FatmaTokmak, 73 doğumlu. Ne doğduğu yerin,ne tarihin
yazdığıbirnüfus cüzdanı var.Daha doğarken, Türkiye
Cumhuriyetl’nlnkayıpvatandaşlarından biriolarakaçıyor
gözlerini.Büyüyor.20 yaşında aşık oluyor.Kaçıyor.21‘inde
hamilekalıyor.Aynıyılkocası dağa çıkıyor.Ne niyegittiğini
anlayabiliyor,ne de gitmesine engel olabiliyor.Siyasetle
alakası yok Fatma’nın.Tek isteğikocası ve çocuğuyla bir
yaşam...Tek başına doğuruyor. Tek başına büyütüyor.Zor
koşullarda,zaman zaman köylülerinyardımıylayaşıyorlar.
Birgün kapı çalıyor.Açıyor.Tanımadığıbiradam dikiliyor
karşısında,kocasınınarkadaşı olduğunu, kocasının
çatışmada öldüğünü söylüyor.“Buadrese git,onlar sana
bakacaklar’ dlyor.Okuma-yazmayıbırakıntek kelime
Türkçe bilebllmlyor,ancak yapabileceği çok da birşey yok.
Azat’ıalıpIstanbul’agidiyor,verilenadrese. 0 adresteki aile
onu başka biraileyegötürüyor.Fatma’nınceza almasının
nedeni işte 0 Ikincigittiğievde bircinayet işlenmesi.Terörle
Mücadele eklplerieve baskın yapıyor.Çolukçocuk herkesi
götürüyor,Fatma ve Azat’ıda. 9 Aralık1996. Anne-oğul15
gün gözaltındakalıyor.Annesine yapılanişkenceden o da
payınadüşeni alıyor.Çırılçıplaksoyuluyor,elinde ve sırtında
sigara söndürülüyor.0 tarihlerdekigazete sayfalanna
“Bebeğe işkence” başlıklarıaltındaki,
gözleribantlanmış birbeboklik
fotoğrafıdüşüyor Azat’ın.Içineyse
yıllarcahiç atamayacağı birkorku, bir
büyükacı. ne zaman polis görse
tedirginoluyor.Dışarıtok çıkampyor,
takip edildiğinidüşünüyor. 0 zaman
“polislercız yaptı”diyerekanlatıyor
bu acısını,şimdi konuşmak bile
istemiyor.Fatma tutuklanıpGebze
Röportaj: Cezaevi’neyollanıyor.
ESRA Azat’saona ya da biryakınına
AçıKoÖz
verilmesigerektiği halde, Fatma’nın
avukatıEren Keskın’ınkarşı
çıkışlarınarağmen BakırköyÇocuk
Desen: EsirgemeKurumu’nayollanıyor.0
CANER dönemin Terörle Mücadele şube
DUYAR müdürüyletartışıyorKeskin,aldığı
yanıtnet: “Teröristbirannesi
olacağına, devlet baksın, daha iyi”.
Pekiya kanunlar? Keskin,bu yapılanınhiçbiryasal
dayanağı olmadığınıanlatamıyor.Daha üzerindekiizmarit
yanıklarıkabuk bağlamamışken, birde annosizliğitadıyor
Azat.Ne kimseylekonuşuyor,ne yemek yiyor.Fatmada
cezaevinde sessizliğe rnahkümediyorkendini.Hayatta
sahip olduğu tek varlığı,oğlunu kaybettiğiiçinher gün
ağlıyor.Umudu yok, geri alarnayacakonu. Eren Keskin,bir
buçuk ay uğraştıktan sonra geri alıyorAzat’ı.Çocuk
EsirgemeKurumu’nagidiyor,“ben annenin arkadaşıyım”
diyor.BoynunaatılıpsarılıyorAzat.Anne kokusunu aranıyor.
Cezaevinde annesinin kucağına oturunca bozuyor
sessizliğini,doya doya “anne”diyor.Eren Keskin,şiddetin,
yoksunluğun pek çok şeklinigörse de, bu kavuşma anı ona
birbaşka dokunuyor.
DENİZNE BÜYÜKMÜŞ...
Tek kelimeTürkçe bilmiyorFatma,mahkemede
Kürtçekonuşuyor,ağlıyor,“Bensuçsuzum, tek
suçum o evde olmaktı”diyorher söz verildiğinde.
Kimsedinlemiyor,dinlese anlamıyor.0 da onları
anlamıyor.Birtürlü ifadesialınamıyor.Sürekli
erteleniyormahkeme. Torcüman istiyorEren
• Keskin.3.5 yılboyunca yineliyorbu isteğini.
Sonunda Kürt Enstitüsü’nden birtercüman
geliyor.ifadesialınıyor.
“Fatma’yıgörseniz ne örgütsel bağının,ne de
bu olaylaalakasının olmadığınıanlarsınız”
•
diyor,“22yıllıkavukatım,başından
itibarenbunu anlatmaya çalıştım
mahkemeye. Fatma’nınhiçbiryerde
imzasıyok,hep parmak bastırılmış.
O ifadelerdede ret ediyorzaten
kendine yapılansuçlamaları.
Hakkındahiç delilyok.Sadece bir
itirafçınındedikleridelilolarak
gösteriliyor.0 da Fatma içino da
odadaydı demiş, o kadar”.
Azat,sekiz yaşına kadar annesiyle
• cezaevinde kalıyor.Kalabalıkbir
koğuşta,tek çocuk. Yarıkoğuşta kendi
yaşlarındabir arkadaşı var, Ece. Onunla
bahçede oynuyor.Duvarlarınel verdiğince
koşuyor,kovalamaca oynuyorlar.Bahçede
için
Azatgazetelereilk
2.5yaşındaçıktı.
AnnesiFatma
Tokmakgözaltına
alındığındao da
işkenceyeuğradı.
Sonrakibeş yılı
cezaevindegeçti.
Annesisağlık
sorunlanda göz
önüne alınarak
tutuksuz
yargılanmakiçin
bırakıldığında,
hayallerigerçek
oldu:Annesiyle,
dışandaydı.Şimdi
15yaşındaAzat.
Annesimüebbet
hapiscezasıaldı.
Yeniden
cezaevinde.
Hasta.Korkuyor
Azat, hayatta
sahip olduğutek
insanıda
kaybetmek
istemiyor.
annelerininbezden yaptığıçadırda, haftasonlarıaralarına
katılanbaşka birtutuklununoğlunun anlattığı“dışarı”yadair
Iıayallerkuruyorlar.Merakediyor,ama dışarısıçok da
umurunda değilAzat’ın.“Evimgibigörüyordumcezaevini”
diyor.Annesinikitap okuma odasında buluyorsık sık.
Fatma, HalkEğitimMerkezi’ndebeşincisınıfakadar okuyor.
Geceleri,yatmadan önce kendisine bir karikatürkitabı
okuduğunu hatırlıyorAzat.Onu çok sevdiğinden değil, bir
çocuğa uygunbaşka birkitapolmadığındanikigünde bir
yeniden aynıkitaba başlıyor.Hayatınınen güzel günloriişte
bu yıllaronun için,duvarlara,avuç içikadar gökyü7üne
rağmen zamanı geri çovirebilseyeniden gidecek o günlere.
Yanındaannesi olduktan sonra geri kalan yoksunluklarvız
geliyorona.
Mahkemebaşlıyor.Fatma’yavatandaşiıkhakkı
kazandıranda bu yargılanmaoluyor.Hem onun hem
oğlunun nüfus cüzdanlarıçıkarılıyor.ilkduruşmadan
sonra gazetelerde fotoğrafıyayınlanınca,
kızkardeşibuluyorFatma’yı.Bahçede Ece’yie
oynuyorAzat. Terleyinceher zaman olduğugibi
annesi havlusunudoğiştirsindiye koğuşa
gidiyor.Annesiyok.Gardiyanlaronu da görüş
yerinegötürdüklerinde,hüngür hüngür ağlayan
insanlarlakarşılaşıyor.Teyzesi,birkaçgünlüğüne
de olsa “dışarı”götürmek istiyor.Çıkıyor.Dışarıda
yaşam hızlaakıyor.Arabayabindiğindeçok
şaşırıyormesela. Denizigörünce kocaman
açılıyorgözleri.Gardiyanlarsayım
yaptığıiçinannesininyanına
dönemiyore gece, ağlıyor.Sabah
erkenden cezaevininyolunu
tutuyorlar.Araara teyzesinin
yanınagidiyor,ancak iki
günden uzunkalmıyor.Yine
annesinden ayıracaklarından
korkuyor.
Sekizyaşındaokula
başlayıncateyzösininyanına
yerleşiyor.Okulunilkgünü
anne-babasınınelindentutnıuş
çocuklarıgörünce
yoksunluğunudaha derinden
duyumsuyor.Onlarıimrenerek
izliyor.Ağlıyor.Zorla
sokuyorlarsınıfa,gün bitene kadar sadece ağlıyor.Cuma
günü okuldandönünce, hemen üstünü değiştiriyor.
Gobze’ninyolunututuyorteyzesiyle.Pazar akşamına kadar
annesiylehasret gideriyor.Okulunu,dışarıyıanlatıyor.
Dışarıdaykenona göstermek içinher şeyin totnğrahrıı
çekiyor.Her dışanyıiçeritaşıyorannesi için.
Bundan sonrakidört yılıbu gidipgeinıelerlegeçiyor.Hücre
sisteminegoçilinceannesiyiekalmasınaizinverilmiyor.
Fatma’nınsağlığıgiderek kötüleşiyor,kalp hastası oluyor,
Son mahkemesineAzatda katılıyor.Hayatındailkdefa bir
mahkeme salonunda. Kocamankürsüde, karalargiymiş
adamlar görüyor.Tahta sıranınarkasında bekleyen annesini
görünce ağlamayabaşlıyor.Fatmada ağlıyor.Birsonraki
duruşmada, dokuzyılsonunda sağlıkraporlarıda dayanak
kabul edilerek,tutuksuz yargılanmasıiçintahliyekararı
çıkıyorFatmaiçin.Yıl,2006.
TEK ANNEM!
Bu haberiokulçıkışındateyzesininkı?ındanögreniyor
Azat. Konuşamıyor,ağlıyorsadece, ama bu sefer sevinçten.
Arabayadoluşup Fatma’yıkarşılamayagidiyorlar.Yolçok
uzun geliyorAzat’a.CezaevikapısınageldiklerindeFatma
demir kapıdan adımınıdaha yeniatıyor.Artık,duvarın
Azat’ınbuluııduğutarafında.Teyzesive annesirıinsohbetini
dinleyerekuyuyor.Ertesigün okula yolluyor annesi.
Dersindengerikalmasınistiyor.0 öğleden sonra hayatında
ilkdefa Azat’ıda okuldanannesi alıyor,diğer çocuklargibi.
Fatma işe başlayanakadarsürüyorbu. Oğluve kendi için
birhayatkurmanınpeşinde. SosyalHiımetler Kurumu’nda
engellilerinbakımıylailgileniyor.Kardeşininyakınındaev
tutuyor.EnbüyükhayaligerçekleşiyorAzat’ın:Annesi
yanında,kendilerineait birevdeyaşıyorlar.Birinsan
hayattan daha ne ister ki? Azat, başka bir şey istemiyor.
Sabah annesiylebirlikteçıkıyorevden, annesi işe,Aıat
okula.Okuldançıkıpdoğruevegidiyor,sonra teyzesirıiıı
yanına.Akşamişçıkışındaannesinialmaya gidiyor.Fve
gidene kadarki zaman onun için en eğlenceli saatler. Hele
de dolaşa dolaşa döneriersedeğmeyinkoyfine.
Zaman zaman Eren Keskin’inyanına geliyorlar, davayı
sormaya,sohbete. Azat,hep “Annemigötürnıoyoceklerde
ini”diyesoruyor.“Götürmoyecekler”diyorKeskin,ama...
Fatma’nınYargıtay’dagörülendavası onanarak geri
dönüyor.Müebbethapis cezasıkesinleşiyor.Haberi
aldığınıla şaşıııyer Keskirı,Yrırgıtay’ıııböylebir kararı
ııbir aı ı ekLırı hile getirmiyor. “Bu son
derecE, 1ıııkııksııı, >ınıit v l dayanıriayan bir karar”
diyor şaşkııı. ‘()njıit olsa ya da gerçekten
suçlı ı olsa yuıtdışııın k;ıç:arılı.Aı burada kaldı”
dıyur ııı k,ırııtlarııak istercesiııe, “Her
an devletin y(rıi(ıydi. Bu tür ilişkileriolan
biri (iuvIetlu ıçıçe, devlutırı bi, kıııurnurıda çalışmaz”.
1atma, kaygılaıı urı ık >Aıat’Lıdavasıı un
soı ıısciyleıııiynu.Ilır ts sorıra Salı günü
oktilurın ,ı 1’ ı.Mıı<lıir Aıat’ı <uılara götürüp “)\zat
bu” diyor. K >rkıuyorAıat, ir ıuurıt yaıııklarıyeniden sızlıyor,
caııı a .ıyıj,.Eren K geliyor Iıenuon. Sonra da
teyiesıııe gıdıyor. 2 Ila/iraı ı, çarşamba günü yeniden özlem
başlıyor au >(Jıu1ıç:ııu.1 ılıı ııyor 1atnıa, Bakırköy
‘rıu(jujiıuııuluy 1 n t sabahı öğroniyor bunu
A7at. Anr;,ık ıkı 1bdt; 1 <n ı jiir Tek kelirııe
bile Lırırıosirıdenayrı
uçuıı(:ıi lıaftur;ııııçjeçırıyuı. 1ler yeniden arşırılayacak
CeıLıf,vı ılo:ııı. 1 Yanımıı auii acısıyla baş etmeye
çalışıyor, bır ynııdaıı ekı ılııyla. [:IıjOlaylaryüzünden
notlanıııı(lııİ(,ltr,ıek için çalışmaya başlayacak
yakın 1;ı. Çuııku unıın ı yu ii, okuyup sağlık görevlisi
OILI(;Lık.1-nı ;ıı ini ıuıanıp, onunla
konıışnn uyınılüyuı . Anınernı anırneindoğildi benirrı
içi,ı’ <iıyn qıttıkç unı, bir sosle, Fnı
ıyı 1.uşınnılı. Şinn<li clel arkahışı t 14V’deki
l atnnınnnını nletiııe hağlarırnası
gerekıy n Onunuı(,,inn.;nkkerkı ıyor “Şıı arı ilaçlarını
yurnı 1Inı daha k<tü
göıük ıuyını 1ıy k<rk ındenı oknıları bir torıla,
“Anunnemiını >1nn snnıtenı ç:nk k rkuyorıun .
1—layattabaşka
kinıirn var ki’ (il ııuınin ıstiyoruını”.
Koskını, l•;ntnnn;ı ıçinı ;u uıtuleıııusiııu haşvuracak. Birde
Cııfil ıur1 unn1 n ı ıl ti ışvurı isu nıda bulLınulacak. Kadın
örgnith Ş(>1ı iyı)n. 1atunnaiçinibir kanıuoyu
oluşturnı ık ıy nı, Aı;ıt ( n rııahkürrnedilmesini,
inı;utlıul tulsaklıkla
<lıy ..1;ılınıa’nnııı uiurıınnii fitiken cin, rulıcın Je
çnik kütı, (lıyc)n, şeyinn
lılnelınnıbuit nı, dıyna. /\nıcak y(ık, lınkikaturı yok”.
lşiııinı,‘nı <lnlıuJLııııınıluıkıiı<ln, iyice
surtleştıqi şu ;ııı bi, n,,u<;ııclnjıısesi <luyulur ıııuı
tilınıiyor. nıu, •
Annem
7
korkuyoru m
1’