Catalog

CMYB C M Y B 29 MAYIS 2009 CUMA CUMHURİYET SAYFA KÜLTÜR 15 KEDİ GÖZÜ VECDİ SAYAR Mendilimde Kan Sesleri kultur@cumhuriyet.com.tr Dün (28 Mayıs) iki büyük ustanın ölüm yıldönümüy- dü. 31 yıl önce Orhan Peker’i, 23 yıl önce Edip Can- sever’i yitirmişiz. Biri çizgileriyle, diğeri sözcükleriyle bu ülkenin insanını ve doğasını ölümsüzlüğe taşıyan iki bü- yük sanatçı… Bir başka ülkede yaşasalardı, yaşadıkları evler müze yapılır, anıları kuşaktan kuşağa aktarılırdı. Biz, ölüm yıldönümlerini bile anımsamakta zorlanıyoruz. “Umudu dürt, umutsuzluğu yatıştır” demiştin Edip Abi. Umutla, umutsuzluk arasında gidip geldiğimiz şu gün- lerde, seni ve Peker’i, senin o unutulmaz şiirinle anmak istedim… “Mendilimde Kan Sesleri”. Her yere yetişilir Hiçbir şeye geç kalınmaz ama Çocuğum beni bağışla Ahmet Abi sen de bağışla Boynu bükük duruyorsam eğer İçimden öyle geldiği için değil Ama hiç değil Ah güzel Ahmet Abim benim İnsan yaşadığı yere benzer O yerin suyuna, o yerin toprağına benzer Suyunda yüzen balığa Toprağını iten çiçeğe Dağlarının, tepelerinin dumanlı eğimine Konyanın beyaz Antebin kırmızı düzlüğüne benzer Göğüne benzer ki gözyaşları mavidir Denize benzer ki dalgalıdır bakışları Evlerine, sokaklarına, köşebaşlarına Öylesine benzer ki Ve avlularına (Bir kuyu halkasıyla sıkıştırılmıştır kalbi) Ve sözlerine (Yani bir cep aynası alım-satımına belki) Ve bir gün birinin adres sormasına benzer Sorarken sorarken üzünçlü bir görüntüsüne Camcının cam kesmesine, dülgerin rende tutmasına Öyle bir cıgara yakımına, birinin gazoz açmasına Minibüslerine, gecekondularına Hasretine, yalanına benzer Anısı ıssızlıktır Acısı bilincidir Bıçağı gözyaşlarıdır kurumakta olan Gülemiyorsun ya, gülmek Bir halk gülüyorsa gülmektir Ne kadar benziyoruz Türkiye’ye Ahmet Abi. Bir güzel kadeh tutuşun vardı eskiden Dirseğin iskemleye dayalı - Bir vakitler gökyüzüne dayalı, derdim ben - Cigara paketinde yazılar resimler Resimler: cezaevleri Resimler: özlem Resimler: eskidenberi Ve bir kaşın yukarı kalkık Sevmen acele Dostluğun çabuk Bakıyorum da şimdi O kadeh bir küfür gibi duruyor elinde. Ve zaman dediğimiz nedir ki Ahmet Abi Biz eskiden seninle İstasyonları dolaşırdık bir bir O zamanlar Malatya kokardı istasyonlar Nazilli kokardı Ve yağmurdan ıslandıkça Edirne postası Kıl gibi ince İstanbul yağmurunun altında Esmer bir kadın sevmiş gibi olurdun sen Kadının ütülü patiskalardan bir teni Upuzun boynu Kirpikleri Ve sana Ahmet Abi uzaktan uzaktan domates peynir keserdi sanki Sofranı kurardı Elini bir suya koyar gibi kalbinden akana koyardı Cezaevlerine düşsen cigaranı getirirdi Çocuklar doğururdu Ve o çocukların dünyayı düzeltecek ellerini işlerdi bir dantel gibi O çocuklar büyüyecek O çocuklar büyüyecek O çocuklar... Bilmezlikten gelme Ahmet Abi Umudu dürt Umutsuzluğu yatıştır Diyeceğim şu ki Yok olan bir şeylere benzerdi o zaman trenler Oysa o kadar kullanışlı ki şimdi Hayalsiz yaşıyoruz nerdeyse Çocuklar, kadınlar, erkekler Trenler tıklım tıklım Trenler cepheye giden trenler gibi İşçiler Almanya yolcusu işçiler Kadınlar Kimi yolcu, kimi gurbet bekçisi Ellerinde bavullar, fileler Kolonyalar, su şişeleri, paketler Onlar ki, hepsi Bir tutsak ağaç gibi yanlış yerlere büyüyenler Ah güzel Ahmet Abim benim Gördün mü bak Dağılmış pazar yerlerine benziyor şimdi istasyonlar Ve dağılmış pazar yerlerine memleket Gelmiyor içimden hüzünlenmek bile Gelse de Öyle sürekli değil Bir caz müziği gibi gelip geçiyor hüzün O kadar çabuk O kadar kısa İşte o kadar. Ahmet Abi, güzelim, bir mendil niye kanar Diş değil, tırnak değil, bir mendil niye kanar Mendilimde kan sesleri. B erlin’deki Alman Mimarlõk Merkezi (DAZ) ülkenin mimari nabzõnõ elin- de tutan, kültürel alanda haklõ bir ün yapmõş bir kurum. 1989’da Berlin duvarõnõn yõkõlmasõnõ izleyen süreçte, hele hele iki Al- manya’nõn birleşmesinden sonra Berlin, hõz- lõ bir mimari atağa geçti. Değişim, onarõm, ya- ratõcõlõk, yenilikçi yöntemler birbirini izledi. Mi- mari açõdan biraz da bir gösteri arenasõna, es- tetik incelikle, teknik gelişimin yarõştõğõ bir plat- forma dönüştü... Başkentin bu çok hõzlõ de- ğişimi, insanõn mutluluğuna ne denli hizmet edecek, onu elbet zaman gösterecek... Öyle ya, mimari dediğimiz şey önünde sonunda orada yaşayanlarõn mutluluğuna hizmet etmekten baş- ka neye yarar ki; bu amacõ gütmeyecekse ne- den var olsun ki! Ancak öyle ya da böyle, kesin olan bir şey var: Berlin’de yaşayan ya da Berlin’e uğrayan herkes bu değişimin farkõnda. Berlin’deki Al- man Mimarlõk Merkezi’nin önemi, bu farkõn- dalõkla, bu bilinçle daha da çoğalõyor. İşte bu merkezde bir süre önce iki sergi açõl- dõ: “7 Tepe 7 Mimar” ve “İstanbul Olmak”... “İstanbul Olmak” ya da özgün adõyla “Becoming İstanbul”, bu güzelim kenti an- latan, gösteren, tarif eden bir sergi değil. Ta- rihiyle coğrafyasõyla da ilgili değil. Tüm bi- rikimi, çok katmanlõ, çok karmaşõk ekonomik ve toplumsal yapõsõyla, bugünün İstanbul’unu anlamaya yönelik bir sergi. Sergi küratörü ve Garanti Galeri’nin yöneticisi Pelin Derviş’in deyişiyle “Herkesin kendi yolculuğunu ya- pabileceği bir İstanbul serüveni”. Ekran başõna geçip elinize aldõğõnõz “fare”yi tõkla- yarak yeni yol haritalarõ, kültür haritalarõ çõ- karabileceğiniz bir “keşif” süreci. Daha ön- ce Frankfurt Fuarõ’ndaydõ. Şimdi Berlin’de... MİMARİ DİYALOG “7 Tepe 7 Mimar” başlõklõ sergi günü- müzün yenilikçi mimarlarõnõn eserlerine ay- rõlmõştõ. (İstanbul’un yedi tepesi artõk sadece şiirlerde kalmõş olsa da kentimiz öyle anõlõyor) Sergide işleri, fotoğraflarõ, filmleri, maketle- ri, çizimlerle yer alan yedi mimarlõk bürosu ise şöyle Emre Arolat, Can Çinici, Mehmet Kü- tükçüoğlu&Ertuğ Uçar, Şevki Pekin, Nev- zat Sayın, Melkan Gürsel&Murat Taban- lıoğlu, Han Tümertekin. Sergi açõlõşõnda Berlin’deydim. İlk sorum sergiyi düzenleyen Suha Özkan’aydõ. Seçimi nasõl yapmõştõ. Yanõtõ çok akõlcõydõ. (Ve ben- ce verilebilecek tek doğru yanõttõ) “Bana heyecan veren, yaptıkları işlerle, ça- lışma ve düşünce yöntemleriyle beni heye- canlandıran mimari büroları seçtim!” Kõsacasõ yüreğinin doğrultusunda seçim yap- mõştõ. Belli ölçüler, kriterle değil, burnunun al- dõğõ koku doğrultusunda bir seçim... Ağa Han Mimarlõk Ödülleri Genel Sekreteri olarak da tanõnan mimar Suha Özkan’õn ve Şe- fik Onat’õn 2006’da kurduğu “Dünya Mi- marlık Topluluğu” ya da onlarõn kullandõğõ İngilizce adõyla “World Architecture Com- munity” , “Türk Mimarlığı Şimdi” adlõ se- ride böyle başka etkinlikler de sürdürecek. Şim- dilik çok geniş bir iletişim ağõna sahip olan bu kuruluşun tüm dünyadan 70 bin abonesi var ve web sitelerini her ay 1 milyon meraklõ ziya- ret ediyormuş. Bu tür etkinliklerde rastlananõn aksine, açõ- lõşta, Alman izleyiciler salonlarõ doldurmuştu. Genç ve meraklõ bir kitle... Her mimari büro kõsacõk bir sunum yaptõ. Sizlere burada yedi mi- marlõk bürosunun ne sunumlarõnõ ne de yap- tõklarõ işleri özetleme olanağõm yok. Zaten an- lamõ da olmaz... Bu etkinlikte beni etkileyen, klişelerden arõnmõş, folklordan arõnmõş, bir Türkiye im- gesinin sunulmasõydõ! Beni etkileyen, çağdaş ve evrensel değerler doğrultusunda bir plat- forma katõlmõş olmak, bir diyalog kurmak, bir tartõşma yaratmak. Sergide 7 mimarlõk bürosuna ayrõlmõş fark- lõ bölümler vardõ. Ancak sergileme yöntemleri de birbirlerinden çok farklõydõ. Kimi fotoğ- raflarla yetinirken, örneğin Kerem Piker ça- lõşma yöntemlerini 12 monitörden sergiliyordu, Şevki Vanlı izleyiciyi dev kaleydeskop ya da büyülü bir dürbünden bakmaya zorlarken Burcu Kütükçüoğlu eskizlerden oluşan bir film sunuyordu. Sergi boyunca konferanslar, tartõşmalar sü- recek. Berlin’deki okurlar ve yolu Berlin’den geçenler haziran sonuna dek süren bu sergiyi kaçõrmasõn. Emeği geçen herkese ve serginin sponsoru Schindler ve Deutsche Bank Forum’a teşek- kürler! zeynep@zeyneporal.com faks: 0 212 257 16 50 Berlin’de, varsayõmlardan, klişelerden, folklordan arõnmõş sergiler ‘7 Tepe 7 Mimar’... Altın Koza’dan Ceylan’a özel bölüm ADANA (Cumhuriyet) - Adana Büyükşehir Belediyesi tarafõndan 8 - 14 Haziran tarihleri arasõnda düzenlenen 16. Altõn Koza Film Festivali’nde Nuri Bilge Ceylan’a özel bir bölüm ayrõldõ. Aynõ zamanda festivalin Ulusal Uzun Metrajlõ Film Yarõşmasõ’nõn jüri başkanlõğõnõ yapacak olan usta yönetmenin filmlerinden oluşan bir bölüm, ‘Nuri Bilge Ceylan Retrospektifi’ başlõğõ altõnda sinemaseverlerle buluşacak. Festivalde Ceylan’õn ‘Kasaba’, ‘Mayõs Sõkõntõsõ’, ‘Uzak’, ‘İklimler’, ‘Üç Maymun’ adlõ filmleri gösterilecek. Kültür Servisi - Kör Fo- toğrafçõlar Projesi, “Ayın Kitabı” etkin- likleri kapsamõnda ‘Behçet Necatigil’e Saygı’ gecesi düzenli- yor. 30 Mayõs Cumar- tesi günü saat 17.00’de Kör Fotoğrafçõlar Pro- jesi Merkezi’nde baş- layacak etkinlikte, otuz yõl önce yitirdiğimiz şair ve yazar Behçet Necatigil’in ‘Yıldızla- ra Bakmak’ adlõ rad- yo oyunu, canlõ radyo tiyatrosu olarak Ülkü Ayvaz yönetiminde, Işık Yenersu, Nur Subaşı ve Gökay Erol tarafõndan seslendirilecek. Öte yandan, şa- ir Haydar Ergülen ve öykü yazarõ Ayşe Sa- rısayın’õn Behçet Necatigil üstüne konuş- malarõnõn yanõ sõra Gülsen Tuncer, Neca- tigil’in yaşamõnõ ve şiirlerine yansõmalarõ- nõ izleyicilerle paylaşacak. Necatigil’in, 1965-75 arasõnda yayõmlanmõş ‘Yıldızlara Bakmak’, ‘Gece Aşevi’, ‘Üç Turunçlar’ ve ‘Pencere’ adlõ kitaplarõndan bir araya ge- tirilmiş çeşitli radyo oyunlarõ bulunuyor. Kör Fotoğrafçõlar Projesi Merkezi: Serdar-i Ek- rem Sk. No: 16 D, Galata/Beyoğlu (Doğan Apartmanõ Sokağõ, Kamondo Binasõ yanõ - 0212 252 51 61) ‘KÖR FOTOĞRAFÇILAR PROJESİ’ Necatigil ile ‘YõldõzlaraBakmak’ Kültür Servisi - Londra, New York, Paris ve Berlin’den sonra İs- tanbul’a gelen ‘Moleskine Detour’ sergisi santralistanbul’da açõldõ. 200 yõldõr ‘esin perisini kaçırmak is- temeyenlerin tercihi’ olan Moles- kine defterlerden sergideki 50’sini, aralarõnda Türk sanatçõlarõn da ol- duğu 50 çağdaş sanatçõ yaratõmla- rõyla doldurdu ve bunlar gezici bir sergiyle dünyanõn önemli merkez- lerinde sergilendi. Berlin’den sonra İstanbul’a uğrayan sergi, yoluna Tokyo’da devam edecek. Yeşim Akdeniz Graf, Erdem Akan, Han- dan Börüteçene, Ron Arad, Hans Ulrich Obrist, Maria Sambonet, Simon Njami sergiye katõlan sa- natçõlardan bazõlarõ. Serginin küratörü Rafaella Gui- dobono sergi için şunlarõ söylü- yor: “Multikültürel bir sergi. Mü- zisyen, mimar.. bütün bu meslek- lerde hâlâ bugün kâğıda ihtiyaç var. İlk tasarım, ilk fikir kâğıttan çıkıyor, bu nedenle bana çok kül- türlü, çok meslekli bir sergi izle- nimi veriyor. Bütün bu sanatçıla- rın yaratırken hissettikleri çok özel anlarını paylaştıkları defter- ler bunlar.” Hikâyesi Paris’te küçük bir kõrta- siye dükkânõnda başlayan ve rivayete göre esin perisini kaçõrmak iste- meyen Fransõz şairler için tasarlanan Moleskine defterlerinin ilk tutkun- larõ arasõnda Pablo Picasso, Ernest Hemingway, Oscar Wilde, Van Gogh ve Henry Matisse var. Bugün adeta bir fenomene dö- nüşmüş olan Moleskine; ressamla- rõn, mimarlarõn, film yönetmenleri- nin, tasarõmcõlarõn, yazarlarõn ‘akıl defteri’... Pek çok farklõ tasarõmõy- la sanatçõlarõn yaratõm sürecine ta- nõk olan ‘Moleskine Defterler’nin sayfalarõnõ karõştõrarak, her defterin ayrõ hikâyesini 21 Haziran’a dek santralistanbul’da görebilirsiniz. Sanatçõlarõn ‘akõl defteri’ Türk sineması Paris’te Kültür Servisi - 2-14 Temmuz arasõnda gerçekleştirilecek Paris Cinema 7. Uluslararasõ Film Festivali’nin bu yõlki onur konuğu Türkiye. Önceki yõllarda Brezilya, Kore, Lübnan ve Filipinler’in onur konuğu olduğu festivalde, ‘Fransa’da Türk Mevsimi’ etkinliklerinin bir parçasõ olarak Türk sinemasõna özel bir yer ayrõldõ. Türk yönetmenlerin yaratõcõlõğõnõ, yapõmcõlarõn dinamizmini ve günümüz Türk sinemasõnõn zengin çeşitliliğini ortaya koymak amacõyla 40 kadar film gösterilecek. Yönetmen Nuri Bilge Ceylan’a saygõ bölümünün yer alacağõ festivale Yeşim Ustaoğlu, Reha Erdem ve Semih Kaplanoğlu da yapõtlarõyla katõlacaklar. Paris’teki festivalde, Tayvanlõ ünlü yönetmen Tsai Ming-liang’õn tüm yapõtlarõ arasõnda, François Truffaut’nun ‘400 Darbe’siyle ünlenen Fransõz oyuncu Jean- Pierre Leaud ile Louvre Müzesi’nde çektiği yeni filmi ‘Visages’ da gösterilecek. Paris Belediyesi’nce desteklenen festivalde İtalyan sinemasõnõn yõldõzlarõndan Claudia Cardinale’ye de bir saygõ bölümü ayrõldõ. Ayrõca festivalde, Japon sinemasõnõn gelmiş geçmiş en büyük yönetmenlerinden Kenci Mizoguçi’nin belli başlõ yapõtlarõna yer verilecek. ‘Moleskine Defterler’in sayfalarõnõ karõştõrarak, her defterin ayrõ hikâyesini 21 Haziran’a dek santralistanbul’da görebilirsiniz ‘FRANSA’DA TÜRK MEVSİMİ’ Büyükçekmece’ye AKM İstanbul Haber Servisi- Türkiye’nin ve İstanbul’un en büyük kültür kompleksi olma özelliğine sahip Ata- türk Kültür Merkezi (AKM) Büyükçekmece’de açõldõ. Büyükçekmece Belediye Başkanõ Hasan Akgün, “Taksim’deki AKM’yi aratmayacak bir kültür merkezi yaptık.Taksim AKM’nin perdelerinin kapatılmasıyla üzülen kül- tür ve sanata gönül vermişlerin yürek- lerine Büyükçekmece Atatürk Kültür Merkezi’ni açarak su serptiğimize ina- nıyorum” dedi. Büyükçekmece Atatürk Kültür Merke- zi’nin açõlõşõnda konuşan Belediye Başkanõ Akgün, eğitim ve kültür alanõnda yürüt- tükleri çalõşmalarõn ilçelerini dünya çapõnda tanõnõr hale getirdiğini söyledi. Türki- ye’nin sayõlõ kültür merkezlerinden birini hizmete soktuklarõnõ belirten Akgün, “Dö- ner sahnesi, orkestra çukuru ve sahne büyüklüğü açısından Türkiye’nin en bü- yüğü olma özelliğinin yanı sıra, cep si- nemaları, internet salonu, kütüphane- si, bilardo salonu ile birlikte İstan- bul’un kültürel yaşamına büyük katkı- sının olacağına inanıyorum” diye ko- nuştu. Açõlõşa aralarõnda CHP İstanbul İl Başkanõ Gürsel Tekin, Haldun Dormen, Gülriz Sururi, Rutkay Aziz, Kadir İna- nır, Semih Saygıner, Bed- ri Baykam, emekli Orge- neral Edip Başer, emekli Orgeneral Çetin Kaya, emekli Tuğgeneral İdris Koralp, eski İstanbul Bü- yükşehir Belediye Başka- nõ Ali Müfit Gürtuna’nõn da bulundu çok sayõda isim katõldõ. Büyükçekmece AKM, 4700 metrekare- lik bir alan üzerinde inşa edildi. Kültür mer- kezinde 1 adet 600 kişilik tiyatro salonu, 2 adet 75’er kişilik orotoryum, Müjdat Gezen Sanat Akademisi tarafõndan tiyatro, müzik ve sanat eğitiminin verileceği 4 derslik, 1 sa- nat galerisi, bilardo salonu, kitap okuma sa- lonu, 1 de halk kütüphanesi bulunuyor. Açılışa CHP İl Başkanı Gürsel Tekin, sanatçılar Haldun Dormen, Gülriz Sururi, Rutkay Aziz, Kadir İnanır’ın yanı sıra çok sayıda davetli katıldı.