Catalog

Cumhuriyet ımtivaz Sahibi: Berin Nadi Genel Yayın Yönetmenı. Orhan Erinç • Genel Yayın Koordinatorü Hikmet Çetinkaya • Yazıışlen Müdüru İbra- him.Yıldız # Sorumlu Müdür. Fik- ret İlkiz # Haber Merkezı Müdürü. HakanKara Istıhbaral Cengiz YıJdınm • Ekonomı Özlem Vüzak«Kultur Handan Şenköken • Spor Abdülkadir Yiicelman • Makaleler Sami Karaören # Düzeltme Abdullah Yazıcı 0 Fotoğraf Erdoğan Köscoğlu • Bılgı-Belge. Edibe Buğra • Yurt Haberlen Mehmet Fanrç Yayın Kunılu tlhan Selçuk (Başkan), Orhan Erinç, Ilikmet Çetinkaya, Şnkran Soner.tbrahim Yıkta, Orhan Bursalı, Mustafa Balba.v. Hakao Kanı. Ankara Temsılcısr Mustafa Balbay Atatürk Bulvan Ncr 125, Kat 4, Bakanlıklar-Ankara Tel 4195020 (7 hat), Faks 4195027 • tznur Temsılcısı Serdar Kızık, H Zıya Blv. 1352 S 23Tel 4411220. Faks 4419117•AdanaTemsılcıs: Çetin Yiğenoğlıı, Inönü Cd 119 S. No.l Kat:l, Tel: 363 12 11, Faks 363 12 15 Müessese Müdürü: Üstnn Akmen # Koordınatör Ahmet Korulsan # Muhasebe Bülent Yener # tdare: Hüseyin Gflrer • Satış: FazUet Kaza MEDYA C: • Yönetım Kunılu Başkanı - Gerıel Müdür Gilbin Erdurıo # Koordınatör Reha Işıtman • Genel MüdürYardımcısı SevdaÇotMU Tel. 514 07 53 - 51395 80-5138460-61, Faks.5138463 Vat ıınlavaı >e Basan: \ enı Gun Haber Ajansı. Basın \e Yavıncılık A Ş F r t t l a d 19 41 Cagaloğlu 14H4 Istanbui PK 246 - Sırkecı 34435 Islanbul Tel (0212)512 05 05 120 hat) Faks 10212)51385 95 www cumhuriyet.com.tr 31 AĞUSTOS2000 tmsak:4.50 Güneş: 6.23 Öğle: 13.12 Ikindi: 16.50 Akşam: 19.46 Yatsı: 21.13 Zeki Triko'dan yine bir Rk • Istanbul Haber Servisi - Zeki Triko indiriminden öncekı bır hafta sjjre içerisinde ürünü indirimsız fıyatından satın alanlar, satış fışini veya faturasını göstererek indirim sonrası oluşan farkı Zeki Che.ue olarak geri alıp bir sonraki alışvenşlerinde kullanabılecekler. Soğuk aJgınlığı kapıda • İSTANBUL (ANKA) - Dr. Serap Kalaycı, hava ısısındakı ani düşüşlere karşı uyardı. Isıdaki ani düşüşlenn soğuk algınhğı virüslerine karşı ınsanlann dayanıkltlığını azalttığına dikkat çeken Kalaycı, hastalığın belirtilerini, "hapşırma, öksürme, boğaz ağnsı, burun akıntısı, genel halsızlik, kırgınlık hali, ıştahsızlık, bulantiykusma, ishal, kas eklem ağnlan" şeklinde sıraladı. Bu süreçte ağn kesici ve ateş düşürücü ılaçlar alınabileceğini kaydeden Kalaycı, antibıyotik kullanımından kaçınılması gerektiğini bildirdi. Kokulu mumlara dikkat • ANKARA (AA) - ABD Akciğer Cemiyeti'nin yayımladığı bildiriye göre, kokulu ve yavaş yanan mumlann. kurşun. civa buhan ıle bırçok zehirli maddeyi atmosfere bıraktığı tespit edildi. Bildiride, zehirli maddelen içeren mumlann. kalbe de zarar verdiğıne dikkat çekilerek balmumundan yapılmış ve içinde başka katkı maddesi olmayan mumlann tercih edilmesi gerektiğı vurgulandı. İk sanal giizel' • ANKARA (AA)- Türkıye'nin ilk 'sanal güzeli", mtemet kullanıcılannın oylanyla tacını giyecek. Cine-5 televızyonunun ınteraet sitesinde açılan güzellik vanşmasında 'Miss5 lnternetTurkey2000', sıtesının ziyaretçılerinin genç kızlann fotoğraflannı değerlendirerek vereceği oylarla belirlenecek. Adaylar, 25 Eylül'e kadar •www.cine5.com.tr' adresındeki sitede belirtilen şekilde intemet ûzerinde e-maıl yoluyla * ya da Cine-5'in adresine postayla başvurarak yanşmaya katılabilecek. ŞHndi daha dinamik •I Haber Merkezi- Giyımdeki yeni keşifleri yaratıcı enerji ile süsleyerek canh, rengârenk ve pozitif bir yaşam müjdesi veren DKNY Jeans, yeni mağazasına taşındı. DKNY Jeans, bundan sonra Teşvıkıye Abdı Ipekçı Caddesi, Altın Sokak No: 2/3 adresinde jean severlere hizmet edecek. Yarın 1 Eylül Dünya Banş Günü. Hitler'in 2. Dünya Savaşı'nı başlatmasının üzerinden 61 yıl geçti Dünya banş istiyortstanbulHaberServisi-Dünyanın faşizm- le tanıştığı 1 Eylül 1939'un 61. yıldönümü, 40 miryonu aşkın insanın katledıldiği 2. Dün- ya Savaşf nın ilk günü... O gün Alman or- dulan, HhJer'in hayallerini gerçekleştirmek üzere Polonya sınırını geçerek savaşı başlat- tı. Polonya'nın işgalıni diğer Avrupa ülke- lerinin ışgali izledi. MussoKniyönetiminde- ki Italya ile Japonya, Hitler'in yanuida yer aldı. Avrupa'yı yerle bireden ve Yahudi soy- kınmına neden olan savaş; Sovyetler Bırli- ği, Amerika, tngiltere ve Fransa'nın oluştur- duğu müttefık devletlerin yengisiyle 1945 'te sona erdi. Yenilen Hitler intihar ettı, Musso- lini halk tarafından linç edildi. Japonya, ta- rihteki ilk nükleer bombanın yarattığı "kı- yameti" yaşadı ve teslim oldu. Alman ırkçı- lığı üzerine kurulu Hitler faşizmi ise Alman ulusuna, soykınmın, toplama kamplannın, gaz odalannın, insanlann din diri yakıldığı fınnlann utancını bırakarak yok oldu. Savaş- tan sonra dünya yeniden paylaşıldı. Ama, • 1 Eylül Dünya Banş Günü, savaş sonrasmda Avrupa'da demokrasi, sosyal devlet, insan haklan gibi kurum ve kavramların arayışının sonucu olarak gerçekleşti. Ancak banş savunuculan, dünyada ve Türkiye'de savaş rantçüanmn hedefi olmaktan kurtulamadı. Kımi banşı savunmanın bedelini canıyla öderken kimi vatan haini ilan edildi, kiminin ise ömrii cezaevlerinde geçti. dünyayı paylaşanlar bile savaşta tanık ol- duklan dehşetin bir kez daha yaşanmaması için belki ilk kez samimi olarak kalıcı ban- şın formüllerini aradılar. Savaş sonrasında Av- rupa'ya yerleşen demokrasi, sosyal devlet, insan haklan gıbı kurum ve kavramlarla 1 Eylül Dünya Banş Günü, bu arayışm bir so- nucu olarak gerçekleşti. Yeni tehdit, küreselleşme Sonraki yıllar, soğuk savaş rüzgârlannın estığı ıkı kutuplu dünyanın uzay başta olmak üzere çeşitli alanlardaki yanşına sahne oldu. Teknoloji yanşını Batı kazandı. Sovyetler B\rliği, 2000'e 10 kala dağıldı. Doğu Avru- pa'daki sosyalist yönetımlerdevnldı. Kapi- talist Batı, tek kutuplu hale dönüşen dünya- yademokrasi, özgürlük ve banş vaatetti. Ama, bir yıl geçmeden Avrupa'nın göbeğinde et- nik savaşlar patlak verdi. Tek kutuplu yeni dünyanın ekonomik den- geleri de altüst oldu. Sermayenın önündekı tüm ulusal duvarlar yıkıldı, dolaşun hızı ola- ğanüstü arttı. 'KûreseDeşıne' diye tanımla- nan ve gelişmekte olan ülkelere refah ve öz- gürlük getireceği iddia edilen bu olgu, yok- sul ülkeleri daha da yoksullaştınrken bu dev- letlerin yurttaşlan arasındaki gelir dağılımı, uçurumu daha da derinleştirdi, sosyal kurum- lannı işlemez hale getirdi. Küreselleşme, 2000 yılında "dünya banşımn başbca tehdit unsunı"na dönüştu. Dünyada ve ülkemizde banş savunucula- n, savaşrantçılannınhedefi oldu. Üç Nobel Banş Odülü sahibi, banşı savunmanın be- delini canıyla öderken kimi ülkesınde vatan haını edildi, kiminın ise ömrü cezaevlerin- de geçti. Israil ile banş görüşmelerini ilk başlatan Mısu- Devlet Başkanı Enver Sedat, fanatik Araplarca hain ilan edildi. Camp Da- vid'de bir araya geldiği Israil Başbakanı Me- nahem Begin'le Nobel Banş Ödülü'nü pay- laşan Sedat, 1981 'de şenatçı Islami Cihat örgütüne üye askerler tarafından öldürüldü. Filıstinlilere banş elini uzatan tsrail Baş- bakanı İ2akRabin de bunu canıyla ödedi. "ts- raildüşmanlanyla masaya oturamazsın" di- yen sağcı fanaüİdere verdiğı "Banş düşman- la yapüır" yanıtı tarihe geçen Rabın, Nobel Banş Ödülü'ne layık görüldü. Kısa bir süre sonra da ırkçı bu- Yahudinin saldınsı sonu- cu yaşamını yitirdi. Amerika'daki ırk ayrımcılığına karşı veı! diği banşçıl mücadele ile efsaneleşen siya- hi lider Martin Luther King'i dünya "I ba- ve a dream" diye başlayan ünlü konuima- sıyla tanıdı. King, 1964 Nobel Banş ÖJü- lü'nü aldıktan dört yıl sonra öldürüldü. Banş savunuculan Türkiye'de hem devle- tin, hem şeriatçı-ırkçı sivillerin saldınsına he- def oldu. BehkeBoran, Adnan Cemgfl ve ar- kadaşlannca 1950'de kurulan Türkiye Banş- sever Cemiyeti, Kore'ye asker göndermeye karşı çıktığı, bu amaçla bildiri dağıttığı için kapatıldı. Askeri mahkemede yargılanan ce- mıyet yöneticileri 15 yıl hapis cezasına çarp- tınldı. Emekli Büyükelçi Mahmut Dİker- dem başkanlığında 1977'de kurulan ve ku- ruculan arasmda ErdalAtabek, Reha tsvan, Orhan Apaydın, An Sirmen, Aziz Nedn, Ta- nk Akın gibi tanınmış aydınlann bulundu- ğu Banş Derneği ise 12 Eylül cuntasının he- deflerinden biri oldu. Mayın üretip satan ülkeler sağlık malzemelerinin üretim ve satışında da ilk sırayı alıyor Iki yüzlü ticaret yapıyorlarMAHMUT ORAL DİYARBAKIR-Terör eylemlerinin yo- ğunlaştığı 1991 -1997 yıllan arasında ma- yın patlamalan nedeniyle 281 kişinin öl- düğü. 68 kişinin de yaralandığı Güney- doğu'da, ortopedik malzeme satan işye- ri sayısı artıyor. Mayın üretip satan ülke- ler ise ortopedik malzemelerin üretım ve satışında da ilk sırayı almalanyla dikkat çekiyor. Bu ülkeler, bir yandan da zaman zaman mayından zarar gören insanlann tedavilerini üstleniyor. Tüm bu yapı içın- de mayın ticari bir sektör olarak büyüyor. Özellikle Güneydoğu Anadolu bölge- sinde son zamanlarda gıderek azalsa da çöplüklerde ve tarlalarda bulduklan ma- yınlan top ya da taş sanarak oynayan çok sayıda çocuk ya yaşamını yıtiriyor ya da yaralanıyor. Terör eylemlerinden arta ka- lan bu mayuılar, beraberinde çehşkılerle dolu bir ilişki çemberini de gözler önüne seriyor. Bölgede yıllardır süren terör ortamı, buna bağlı olarak patlayan mayın- lar, özeUikle büyük kent- lerde ortopedi malzeme- leri satan fırmalann sa- yısında önemli ölçüde artışa neden oldu. Güneydoğu'da birkaç yıl önce sayılan yalnız- ca 5 olan ortopedik mal- zeme satanfirmalarınsa- yısı 43'übuldu. Güneydoğu Sağlık Araçlan Derneği Yöne- tim Kurulu Üyesi Dr. Remzi Aksungur, mayın patlamalan yaşandıkça talebin artacağım, dola- yısıyla da her geçen gün yeni işyerlerinin açıla- cağuu vurguladı. Mayuı patlamalannda yaşanan artışın, kol ve bacak pro- tezlerine olan gereksini- ç.• ok ucuza mal olan ve insan yaşamını tehdit eden mayınlahn temizlenmesi hayli masraflı. BM'nin raporuna göre bir mayının döşenmesi 10 dolara mal olurken sökülmesi ise en az 100 dolan buluyor. Dünya ûzerinde halen yüz milyonlarca mayın döşeli. mi de artırdığmı belirten Aksungur şu bilgileri verdi: "Bu arbş belki insani değil ama yaşa- dığımız bir gerçek. Daha çok ayak ve kol protezleri saülı\or. Zaten ma>ın patlama- İanndan en çok etkilenen organlar da bunlar. Bize baş\ııranlann çoğunluğunu çocuklar oluşturuyor. Bölge genelinde en çok mayuı patlamasının yaşandığı ilkrin başmdaiiseDiyarbakırveHakkârigeti\or" Bu yıl 34 ölü Hastane kayıtlan ve çeşitli insan hak- lan kuruluşlannın verileri, bölgede yaşa- nan mayuı dehşetini rakamlanyla ortaya koyuyor. Dicle Üniversitesi Tıp Fakülte- si Araştırma Hastanesı Ortopedi Ana Bi- lim Dalı kayıtlannda; 1994-2000 yıllan arasmda hastaneye gelen mayın vaka sa- yısı yülara göre dağılımı şöyle: 1994'te 31 ölü 134 yaralı, 1995'te 29 ölü 112 yaralı, 1996'da 25 ölü 98 yaralı, 1997'de26ölü 121 yaralı, 1998'de 15ölü 69 yaralı, 1999'da 19 ölü 19 yaralı ve 2000 yılında ise henüz yıl tamamlanma- masına karşın önemli ölçüde artışla 30 ölü ve 76 da yaralı. Türkiye InsanHaklan Vakn'nm (TÎHV) E t k i n l i k l e r l e k u t l a n a c a k Demokrasi için insan zinciri tstanbul Haber Servisi - 1 Eylül Dünya Banş Günü, sivil toplum örgütleri, sendikalar ve siyasi partiler tarafmdan düzenlenecek "insan ziııcıri'', "bar^ koşusu", miting, sempozyum ve şenlik gibi etkinliklerle kutlanacak. ÖDP, HADEP, EMEP, DBP, KESK, IHD ile TMMOB Istanbul şube veya il örgütlerinin, 1 Dünya Banş Günü nedeniyle düzenledikleri ortak etkinlik programı kapsamuıda, yann Taksim - TünePde "Barış ve demokrasi için el ele insan zinciri" oluşturulacak, 3 Eylül Pazar günü Abide-i Hürriyet Meydanı'nda "Banş ve Demokrasi" mitingi düzenlenirken, 17 Eylül Pazar günü de "Banş ve Demokrasi Şenliği" yapılacak. KESK tarafından 2 Eylûl Cumartesi günü Armada Otel'de gerçekleştirilecek "Banş, Demokrasi ve İnsan Haklan tçin Nasıl Bir Anayasa" konulu sempozyuma, Avrupa Sendikalar Konfederasyonu (ETUC) Genel Sekreter Yarduncısı Jean Lapeyre, ICFTU Cenevre Bürosu Yöneticisi ve D^O Işçi Grubu Sekreteri Dan Cunniah, Türk-lş Genel Başkanı Bayram Meral DlSK Genel Başkanı Sükyman Çelebi ve Hak-tş Genel Başkanı Saüm Uslu, TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Ertuğrul Valçınbayır, yazar Tank Ziya EkincL Prof. Dr. Bakır Çağİar, Prof. Dr. Mnrat Belge ve Prof. Dr. Haluk Gerger konuşmacı olarak katılacak. 2000 Dünya Kadın Yürüyüşü Türkiye Koordinasyonu, 2 Eylül günü Maçka Demokrasi Parkı çevresinde "banş koşusu" düzenleyecek. Etîdnlikte kadınlar, balonlarla, dayamşma tişörtleriyle ve beyaz giysileri ile banş için koşacak. yaptığı bir araştırmanın sonuçlanna gö- re ise Olağanüstü Hal Bölgesi 'nde 1991- 1997 yıllan arasında araziye döşenen ma- yuılara basan veya bulduklan sahipsiz bomba, roket ve top mermileriyle oyna- yan, çoğu çocuk 281 kişi yaşamım yitir- di. Bu tür patlamalarda 68 kişi ise olduk- ça ağır bir şekilde yaralandı. Rapor, ma- yınlann çok ucuza mal olan ve insan ya- şamını tehdit eden silah olduğuna işaret ederken, bunlann temizlenmesinin ise hayli masraflı olduğuna dikkat çekiyor. Birleşmiş Milletler'in raporlanna göre de bir mayının döşenmesi 10 dolara mal olurken, sökülmesi ise en az 100 dolan buluyor. Ve dünya ûzerinde halen yüz milyonlarca mayın döşeli. Tedavjyi de yapıyoriar En çok mayın satan ülkeler, aynı zaman- da ortopedi malzemelerinin satışında da önde gıdiyor. Bu ülkelerin bir başka önemli özelliği de mayın patlamalan sonrası zarar gören insanlann teda- vilerini: çeşitli insan hakla- n ve tıbbi yardım kuruluş- lan aracılığıyla zaman za- man üstlenmeleri. Çeşitli venlere göre; dün- ya ölçeğinde en çok mayın üretip satan ülkeler arasın- da ilk sıralan Amerika Bir- leşik Devletleri, Ispanya, Fransa, Italya, Ingiltere alı- yor. Bu ülkeler hem maym ticaretinden hem de mayının getirdiği felaketten para ka- zanıyor. Özellikle ABD, "Physi- cians For Peace" (Banş He- kimleri Derneği) araeılığıy- la son birkaç yıldan bu ya- na Diyarbakır'da mayın pat- lamalan sonucu çeşitli şekil- lerde zarar gören yurttaşla- ra ücretsiz tedavi hizmeti veriyor. TERASYONLARAMACINA ULAŞMAD1 BMdünya barışını sağlayamıyor Dış Haberler Servisi - tkincı Dünya Savaşı'nuı er- tesinde, 1945 yılında ku- rulan Birleşmiş Milletler (BM), temel görevi olan uluslararası banşuı sağlan- ması içm 1948 yıhndan be- ri dünyanın çeşitli yerle- nnde banş gücü operas- yonlan düzenliyor. BM Güvenlik Konseyi tarafından kararlaştınlan söz konusu operasyonlar- da 1948 yıhndan günümü- ze kadar 110 değışik ülke- den 750.000 görevli yer al- dı ve 1500'den fazla asker hayatını kaybetti. Yetkileri oldukça suurlı olan ve yahuzca saldınya uğradıklannda silah kul- lanma hakkına sahip olan BM Banş Gücü birlikleri- nin görevleri arasında böl- ge halkına insani yardımın ulaştınlması, olası çatış- malann önlenmesi ve çatı- şan taraflar arasmda bir di- yalog ortamı sağlanması yer alıyor. Ancak, ÖzeUikle son yıl- larda pek çok operasyon is- tenilen sonuçlan sağlaya- madı. Geçen mayıs ayında Sierra Leone'de 500 BM Banş Gücü askerinin rehin alınması, 1994 yılında So- mali'deki çanşmalar sırasın- da 25 Pakistanh ve 18 Ame- rikalı askerin öldürülmesi bu durumun başlıca örnek- len arasında yer alıyor. BM Banş Gücü'nün ope- rasyonlan sırasında karşı- laşılan sorunlann temelin- deki çeşitli etmenleri şöy- le sıralayabiliriz. BM'nin bûtçesi: Üye ül- keler tarafından sabit kal- ması kararlaştınlan bütçe, geçen yıl tüm dünyadaki savunma harcamalanmn binde beşi oranındaydı. Medyanın rolü: Ulusla- rarası kamuoyunun dikka- tinı açlık gibi sorunlann ol- duğu ve uısanlığa karşı suç ışlenen bölgelere çeken, böylece operasyonlara uy- gun zemin hazırlayan ulus- lararası medya kuruluşlan, operasyonlar başanyla sûr- düğü zaman bu bölgelerle ilgilenmeye son veriyorlar. Hızlı müdahale oîanak- larmm zajıfhğı: BM süre1 - lı bir orduya sahip ohna- dığı için sorunlu bölgele- re hızlı bir şekilde müda- hale edilemiyor. Birtiklerin zayıflığı: Pek çok BM Banş Gücü aske- ri, ülkelerinin olanaklan- na bağlı olarak donanım ve eğitim açısından yetersiz durumda bulunuyor. BM'nin bu sorunlara çö- züm arayışı sürüyor. Ope- rasyonlarda karşılaşılan so- runlann çözümüne ve ope- rasyonlann etkmliğinin art- tınlmasına ilişkin öneriler getirmesi için BM Genel Sekreteri Kofı Annan tara- fından görevlendırilen bir uzmanlar kurulu, hazırladı- ğı raporu 23 Ağustos'ta ka- muoyuna açıkladı. Başkan- lığını Eski Cezayir Dışişle- n Bakanı Lakhdar Brahi- mi'nin yaptığı kurulun öne- rilen arasmda Banş Gücü askerlerinin sivıllen hedef alan saldınlara silahla mü- dahale etmesi, tugay bü- yüklüğünde ve otuz gün içinde hazırlanabüecek olan çokuluslu birliklerin kurul- ması yer ahyor. Söz konusu rapor 7 Eylül 2000'de Güvenlik Konseyi'nde değerlendirilecek. 3O ASUSTOS ı r d ı n d i n 31 A&USTOSI «-posta : tan @ prizma. net. tr