Catalog

SAYFA CUMHURIYET 11EKIM1992PAZAR HABERLER Devlet ve basın paneli • ANKARA (ANKA)- Çağdaş Gazeteciler Dİerneği tarafından dûzenienen "Devlet ve Basın" konulu panelde. basının sorumluluğunu yerine getirtnediği görüşünde birleşilirken, devletin gazeteci cinayetlerinin faillerini ortaya çıkarmayışı eleştirildi. Gazeteci-yazar M. Tali Öngören'in yönettiği panele Milliyet gazetesi yazan Metin Toker. Zaman gazetesi başyazarı Fehmi Koru, tiyatroyazan-gazeteci Refık Erduran ile Özgür Gündem gazetesi yazarlanndan Haluk Gerger kalıldı. SHPAydm merkez ilçe istifa etti •AYDIN(AA)-SHPAydın merkez ilçe yönetim kurulu başkan ve üyeleri. görevlerinden istifa ettiler. SHP Merkez İlçe Başkanı Aydın Subaşat, dün düzcnlediği basın loplantısında. genel merkez tarafından atama ile görev başına getinlen il yönetim kurulunun. ilçelerde çalışmalanna daha sağhklı bir şekilde yön verebilmesi için istifa ettiklerini söyledi. AKPM Başkanı Martinez • ANKARA (AA) - Avrupa Konseyı Parlamenterler Meclisi Başkanı Mıguel Angel Martinez. Türkiye'nin Avrupa'nın sesi ve doğuya açılan bir pencere olduğunu söyledi. Ankara'da bulunan AKPM Başkanı Martinez ve Avrupa Konseyi Türk Parlamenter Heyeti Başkanı Engin Güner, dün ortak bir basın toplantısı düzenlediler. Avrupa'daki bütün uluslararası örgütlerin bagımsız davranamayacaklannı belirten Martinez, "AGİK. AT. Avrupa Konseyi ve diğer uluslararası bırlıkler. işbirliği içinde olmalıdırlar" dedi. Kumbaracıbaşı İzmip'de • İZMİ R (AA) - Bayındırlık ve İskan Bakanı Onur Kumbaracıbaşı. l kasımda yerçl ara seçim yapılacak ycrlerdeki SHP ilçe örgütlerini ziyaretederek. partisinin belediye başkan adaylanna destek verdi. Kumbaracıbaşı destek turuna Narlıbahçe'den başladı. Nariıbahcelilerin İhsan Alyanak gibi yerel yönetim konusunda büyük tccrübesi olan bir kişiyi mutlaka belediye başkanı scçmesi gerektiğini söyleyen bakan. "Alyanak Narlıbahçe ve sizler için bir şanstır" dedi. Millet Partisi açılıyop JANKARA(AA)-l2 Eylüldcn sonra kapatılan siyasi partilerden Millet Partisi de yann Ankara'da yapılacak kurultayla yeniden açılıyor. Kurultay çalışmalannı. I948'de Marcşal Fevzi Çakmak tarafından kurulduğu tarihtc partinin Konya kuruculanndan olanİslahatçıDemokrasi Partisi Genel Bakanı Talat Ncvruzoğlu'nun sürdürdüğü Millet Partisi'nin, I2 Eylül askeri darbesiylebirlikteel konulan Farabi Sokak'taki daireyi geri alabilmek için açılacağıönesürüldü. BiLSAK ROCK-CAFE BAR HER GÜN "KANLI CANLI" TÜRKÇE ROCK MUZİK Pt. : Leke Salı : Zen Çarş. : Kramp Perş. : KeşmeŞeker cuma IRKINKORAY HerCtesi 14.00-18.00 ROCK PARTY SırasetvilerCd. Soğancı Sok. No:7 Kat:5 CİHANGİR 243 28 79-99 Ana okuluna sınıf ögretmeni aranmaktadır Tel. 269 91 56-2789282 102 yolsuzluk dosyasından 69'u savalıklara gönderildi, 45'i hakkında dava açıldı Yolsuzhık 'bütçesi' 15trîlyonANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu)-Devlet Bakanı Orhan Ki- lercioğlu. bugüne kadar ortaya çıkanlan 102 yolsuzluk ve usul- süzlük olayının devlete olan pa- rasal maliyetinin 15 trilyon lira olduğunu açıkladı. Kilercioğlu. 102 yolsuzluk ve usulsüzlük dosyasından 69"nun savcıhkla- ra gönderildiğini. bunlardan 45'i hakkında ceza davası açıldığını söyledi. Kenan Ev- ren'in Cumhurbaşkanlığı döne- minde, Devlet Denetleme Ku- rulu'nca saptanan ancak. Tur- gut Özal'ın Başbakanlığı döne- minde gereği yerine getiril- meyen eksikliklerle ilgili de, Başbakanlık Teftiş Kurulu'nun inceleme yaptığını belirten Ki- lercioğlu, aralannda Gima, Güven ve Başak Sigorta ile Tö- bank'm da bulunduğu 39 kamu kuruluşunun ise. hiç denetlen- mediklerinin ortaya çıkanldığı- nı kaydettı. Devleı Bakanı Orhan Kiler- cioğlu, yolsuzluk ve usulsüzlük olaylanna ilişkin bilgi vermek üzere dün düzenledıği basın toplantısında, eylül sonu itiba- nyla kendisine. 718 yolsuzluk ve usulsüzlük olayı geldiğini. • Devlet Bakanı Orhan Kilercioğlu. aralannda Töbank, Gima, Başak ve Gü- ven Sigorta ile Kalkınma Holding'in de bulunduğu kamu kuruluşunun bugüne kadar hiç denetlenmediklerinin ortaya çıktığını bildirdi. Kilerci- oğlu 718 yolsuzluk ve usulsüzlük olayı geldiğini, bunlardan 410'u hak- kındaki incelemenin tamamlandığını açıkladı. bunlardan 410'u hakkındaki incelemenin tamamlandığını, 3O8"i hakkındaki işlemlerin sür- düğünü bildirdi. Bakanhk ola- rak yakından takip ettikleri ve önemli konular içeren dosya sa- yısınm 102'ye ulaştığını belirten Kilercioğlu, bunlardan 69'u hakkındaki incelemenin ta- mamlandığını ve savcılıklara gönderildiğini, 45 dosya için ce- za davası açıldığını kaydetti. Kilercioğlu, "Halen yetkili de- netim organlannca incelen- mekte olan konularla. cumhu- riyet savcılıklanna intikal eden konular ve görevli mahkeme- lerde kamu davası ikame edilen konulann mali portresi yakla- şık 15 trilyon liraya ulaşmakta- dır" dedi. Soydaş konutlan konusunda genel ihale yöntemlerine uyul- maması nedeniyle Başbakanlık Teftiş Kurulu'nca başlatılan incelemenin de son aşamaya gel- diğini belirten Kilercioğlu. "Hü- kümetimiz döneminde, göç- men konutlannın yapımı ile il- gili olarak getinlen yeni yasal düzenlemelerle, bu konuda Devlet Bakanlığı'nca yürütülen işlemler, yasal bir zemine ka- vuşturulmuş ve böylece geçmiş döneme ilişkin bu konudaki iş- lemlerin yasa dışı olduğu da tes- cil olunınuştur" diye konuştu. Yolsuzluk dosyalanna ilişkin örnekler de veren Kilercioğlu. Emlakbank hakkında 28 ayn olayda 1.5 trilyon lira kredi ve avans ödenmesiyle ilgili incele- me şapıldığını, bunlardan I3'ü hakkında dava açıldığını, di- ğerlerinin ise savcılıklarca so- ruşturulduğunu söyledi. Kay- nak Kullanımı Destekleme Fo- nu'ndan, Kalkınma Bankası'n- ca yapılan 2.5 trilyon liralık ödemenin de incelendiğini anımsatan Kilercioğlu, bu fon- dan 35 milyar liralık sahte fatu- ra ile 26 firmanm haksız destekleme primi aldığmın belir- lendiğini de açıkladı. Büyük bolümü Evren'- ın cumhurbaşkanlığı dönemin- de olmak üzere, 1983-1991 yılları arasında, Devlet De- netleme Kurulu'nca saptanan bazı eksikliklerin, Başbakan- lıkça iderilmemesi, "sumen altı edilmesi" nedeniyle Başba- kanlık Teftiş Kurulu'nca so- rumlular ve söz konusu eksik- likler hakkında inceleme baş- latıldığını da belirten Kilercioğ- lu, denetimlcri yapılan. ancak tatminkar bulunmayan konu- larda yeniden inceleme yoluna gıdıldiğini de söyledi. Kilerci- oğlu. bazı baraj inşaatlan için ödenen erken bitirme avanslan ile F-16 uçaklanyla ilgili indi- rect offset anlaşmasında yapı- lan incelemelerin sonuçlannın yetersiz ve tatmin edici bulun- madığını ve başka mercilerce yeniden inceleme konusu yapıldığını bildirdi. TBMM'nin. yolsuzluk ve usulsüzlüklerle ilgili 4 ayn ko- nuda ilgili bakanlar hakkında Meclis soruşturması açılmasına karar verdiğini, TBMM KİT Komisyonu'nun da denetlediği 45 kuruluştan 16'sının hesapla- nnı onaylamadığını kaydeden Kilercioğlu, geçmiş yıllarda dü- zenlenen Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu raporlann- da yer almasına karşın, bugüne kadar hiç denetlenmeyen 39 KİT iştiraki niteliğindeki kamu kurumunun da denetlenmesi için harekete gecildiğjni söyledi. Kilercioğlu, yürütülen incele- me ve soruşturmalann zaman almasının, bunlann sümen altı edilmeye çahşıldığı şeklinde yo- rumlanamayacağını. bunun bürokratlann yargılanma yön- temlerini belirleyen yasalann eskiliğinden kaynaklandığını da bildirdi. Kilercioğlu, bir memur hakkında dava açılabilmesi için Danıştay da dahil olmak üzere toplam 9 ayn aşamadan geçil- mesi gerektiğini. bu durumun da zaman aldığını belirtti. Erzincan deprem konutlanyla ilgili yolsuzluk savlan Başbakanlığı harekete geçirdi Kumbaracıbaşı'na Başbakanlık sorgusuTURANYILMAZ ANKARA-Başbakanhk. Er- zincan deprem konutlan ihale- siyle ilgili, Bayındırlık ve tskân Bakanı Onur Kumbarcıbaşı hakkında ortaya atılan yolsuz- luk savlan konusunda devreye girdi. Başbakanlık. Kumbara- cıbaşı'ndan konuya ilişkin bilgi ıstedi. Cumhuriyet'in. Başbakanlık kaynaklanndan aldığı bilgilere göre. Erzincan deprem konut- lanyla ilgili yolsuzluk savlan- nın gündeme gettnlmesi üzeri- ne. harekete gecen Başbakan- lık, konuyu araştırmakla, Dev- let Bakanı Orhan Kilercioğlu'- nu görevlendirdi. Kilercioğlu, Kumbaracıbaşı'ndan, ihaleyle ilgili ortaya atılan savlara iliş- kin bilgi istedi. Kumbaracıbaşı da, Kilercioğlu'na gönderdiği yazıda, iddialann doğru ol- madığını belirterek, ihaîeye iliş- kin aynntılı bilgi verdi. Kilercioğlu'na yakın bir kay- nak, Cumhuriyet'in sorusu üze- • Başbakanlık, Devlet Bakanı Orhan Kilerci- oğlu aracılığıyla, Erzincan deprem konutlan ihalesine ilişkin yolsuzluk savlan konusunda, Bayındırlık ve İskan Bakanı Kumbaracıbaşf- dan bilgi istedi. • SHP Ankara Milletyekili Salman Kaya ta- rafından gündeme getirilen deprem konutla- nyla ilgili savlar arasında, ihalelerin büyük bö- lümünde kayırma yapıldığı ve SHP'nin yeni genel merkez binasımn yapımı için bazı müte- ahitlerden milyarlarca lira bağış alındığı iddia- lan yer almıştı. rine, deprem konutlan ihalesi- ne ilişkin savlann aynntılı bir biçimde araştınlması görev i- nin, Bayındırlık ve Iskân Ba- kanlığı Teftiş Kurulu'na ait ol- duğunu anımsaıtı. Aynı kay- nak, bu nedenlc, Başbakanlığın şu aşamada herhangj bir işlem yapmasının mümkün olmadı- ğını da belirterek, "Bayındırlık ve îskân Bakanhğı Teftiş Kuru- lu, iddialan ciddi görerek. ince- lerse. ve bu incelemede vanlan sonuç eğer tatminkar olmazsa, o zaman Başbakanlık Teftiş Kurulu devreye girer ve konu- yu inceler" diye konuştu. SHP Ankara Mületvekili Salman Kaya tarafından gün- deme getirilen deprem konutla- nyla ilgili savlar arasında. ihale- lerin büyük bölümünde kavır- ma yapıldığı ve SHP'nin yeni genel merkez bınasının yapımı için bazı müteahitlerden mil- \arlarca lira bağış alındığı id- dialan yer almıştı. Yinc deprem konutlan ıhalelenne ilişkin. bu konutlann bir bölümünün, ko- nut birim ftvatlan. metrekaresi 930 bin-1 milyon 200 bin lira arasında olması gerekirken. ba- zı müteahhitlere 1 milyon 800 bin liradan verildiği iddialan da ortaya atılmıştı. Kumbaracıbaşı da. konuyla ilgili yaptığı acıklamada, kendi- siyle ilgili bu savlann, bakanhk- ta işi olmayanlardan kaynak- landığını söylemişti. İddialann doğru olmadığını da belirterek. "kendilerinin, mesailerinin bü- yük bölümünü bu işin deneti- mine ayırdıklannı" ' belirten Kumbaracıbaşı. "Nitekim, böyle ne terslik varsa, soruştur- ma açtık. Kendi önümüze gelen bir sürü tuzağa da basmadık. Burada lümüyle usulsüz işleri yasal düzenlere soktuk" dedi. Kumbaraabaşı, son ihalelerden 12 milyar lira komisyon alındı- ğı savlanyla ilgili de, "Bun- lar tamamen isnatsız şeyler. Ben burada ihalcmi uygun yapıyor muyum, yasaya uygun mu, işlerim yürüyor mu, bu adamlar bu işi yapıyor mu? O, ©na'komisyon vermış. bu bun- ,dan bilmem ne almış. beni ilgj- lendinnez" diye konuşmuştu. Bölgede görev yapan askerlerin "Güneydoğu sorunu" konusundaki ortak görüşü: Sorun askeri önlemle çözülemezEVREN DEĞER ÇLKLRCA - Kuzey lraka sıfır noktada bulunan sınır ka- rakollan ömür törpüsü. Gün- düz saatleri uykuda rahat ge- çerken, gecenin zifıri karanlığın- da saniyeler dakika, dakikalar da saatler kadar uzun geliyor. Hele bir dc PKK'nın "moral bozucu" yayınlan telsize girdiği zaman bilinmeli ki, bir karako- la baskın olacak. Şemdinli'de. sınır karakolu- na işle böyle bir moral bozucu yayın sırasmda baskın düzen- İenmiş. Askerin tam rahatla- maya. gülümsemeye başladığı sabahm w O4.3O"unda telsiz te- masını kesmek ve moral boz- mak için Sezen Aksu'nun "De- ğer mi hiç". Coşkun Sabah'ın "Güneydoğu. Güneydoğu" şarkılan sınır karakollannın telsizlerini çınlatmaya baş- lamış. Tabii ki bu teknolojik eksik- lik karakol askerlerinin morali üzerinde büyük etki yapıyor. Ancak. tek eksiklik bu değil. Örneğin. gece görüş cihaz- lannın sayısal olarak yetersiz olması. bu cihazlann bazıla- nnın hiç çalışmaması ya da tel- sizlerin. doğa koşullan nede- niyle bazen 200 metre dahilinde Kuzey Irak'a sınır karakoHarındahayat gündüz uv kuda rahat, gece zaman gecmek bilmiyor bıle birbirine ulaşamaması. Bu eksiklikleri peşpeşc sırala- mak olası. Ancak. en büyük eksiklik. gece çıkan çatışmalar-' da hava desteğinin gelememesi ve gündüze kalması. Bölgedeki Cobra helikopterleri dahil. Blackhavvk' lar. UH-lH'ler gece uçamıyor. Bu da sınırdaki askeri. psikolojık olarak yı- pratıyor. Bir gece baskınında yardım. ancak sabaha |calıyor. En tehlikeli saatler olarak tanım- Iaman sabah 4.30'dan sonra tan ağarması ise bir rahatlama sağlıyor. Nedeni de açık. "Bir süre direninz. bu arada hava desteği gelir ve baskını bertaraf ederız." Sınır karakollanndaki bir di- ğer önemli sorun da sosyal >a- şantı. Batı illerinden örneğin. Ankara. İstanbul, İzmir. Eski- şehir gibi illerden gelerek asker- lik hizmetini yerine getirenler. bölgede sosyal aktivite eksikli- ğinden şikâyetçi. "Şimdi asfalt yola çıksam dengemi kaybeder düşcrim" dive espri yapan bu genç insanlar. cn azından 2-3 ayda bir 3-4 günlük moral izni istiy'or. "Bir masa tenisi. bir bi- lardo masası dünyamızı değişti- rebilir" diycn askerler. karakol- lardaki telefon masrafından da yakınıyorlar. Sınır karakollann- da telefonun dakika başı ücreti 4 bin 200 lira. Askerin maaşı ise belli. Ailesi, kardei, eşi, cocu- ğuyla 5 dakıkalık bir görüşme- nin getireceği moralin tanımı ise olanaksız. Bölgedeki askerlerin, 'Güney- doğu sorunu" konusundaki or- tak görüşü ise, "Sorun askeri önlemle çözülemez. Köylerde televizyon yok. öğretmen yok. Çocuklar doğru düzgün Türk- çe konuşamı>or. Kültürel ve ekonomik olarak yörenin kalkınmasıgerekli." Üstdüzey- de birasker şu yorumu yapıyor: "Devlet olarak senin ayağını basmadığın toprak senin değil- Matematik dersi verilir. 325 94 15 Siyasipartiler Cumhurbaşkanı Turgut Özal'danfarklı düşünüyor Ozal KuzeyIrakkonusundayalnızANKARA (Cumhuri)et Bö- rosu)-Cumhurbaşkanı Turgut Özaİ'ın yüksek yargı organ- lannı ziyaret ederek, Kuzey Irak'taki gelişmelcri yorumla- ması, siyasi çevrelerde değişik tepkilere yol açtı. DYP Genel Başkan Yardımcısı Mehmet Gölhan. Özal'ın, Körfez Sa- vaşfndan bu yana Irak ile ilgili düşünce ve telkinlerin gerçek- leşmediğini belirterek. Cum- hurbaşkanfnın görüşlerine katılmadıklarını açıkladı. ANAP Gcncl Sekreter Yardımcısı Gürbüz Yılmaz. Özal'ın söylcdiği gibi. Türki- ye'nin bu mcsclede devrcde ol- ması gcrcktıği görüşünü dile gctinrken. CHP Gcncl Sckrc- tcri Ertuğrul Günay. " Sayın Ö/al. Türkiye için kaçınılmaz bazı tehlikclcn gözardı edcrck. gelişmelcri kcndincc yorumlu- yor" diye konuştu. DYP Gcncl Başkan Yardımcısı Gölhan. Özal'ın Körfez Savaşı'nda "Bir koyup üç alacağız" agklamalannın aksine. Türkiye'nin bu savaş- tan en zararlı çıkan ülkelerden biri olduğunu vurgulayarak. şunlan söyledi: "Bu savaşın neticesinde bi- zim Doğıı vc Güneydoğu Anadolu'daki PKK terörist faaliyetlcri artmışsa. şimdi de Kuzey Irak'uı yeni bir federe Kürt devleti kurulmuştur. Biz millet olarak da. parti olarak da bu konuda rahat değiliz. Ne Kuzey Irak'ta bir Kürt devleti kurulması. ne Güncy Irak'ta bir başka devletin ku- rulması bızim tarafımızdan uygun mütalaa edilecek bir olay dcğildir. Türkiye. ne Ker- kük pclrollcri, nc dc başka olanaklar sağlansa bile, böyle bir olaya sıcak yaklaşmaya- caktır. Kesinlikle buna karşıyız ve bu devletin orada kurulması Türkiye'nin bölün- mez bütünlüğünü tehlikeye sokacak kanaatini taşıyorum. Bu nedenle Sayın Cumhur- başkanı'nın görüşlerini pay- laşmam mümkün değildir." ANAP Genel Sekreter Yar- dımcısı Gürbüz Yılmaz. Cum- hurbaşkanı Özal'ın. Kuzey Irak'ta alınan karar konusun- da Türkiye'nin devrede olması gerektiği şeklindeki görüşüne katıldığını belirtti. Bugüne ka- dar uygulanan günü birlik po- litikalann sonuçla. birfiilidu- rum olarak. Kıızcy Irak"ta bir Kürt devleiinın kurulmasını sağladığını da öne sürcn Yılmaz. hükuınctin, şu ana kadar. bu konuda. net bir tavır ortaya koyamadığını da savunarak. "Onun için. zannedi>orum ki. bugünkü hükümet, meseleye yeşil ışık yakmış vaziyettedir. Bir anlaş- ma, muvazaa olayı görülmek- tedir. Hükumetin, bununla ilgili kesin ve net bir tavnnı da görememekteviz" dedi. CHP Genei Sckretcri Günay da. körfez krizi sırasmda konu- nun bu noktaya gcleceğinin. Kuzey Irak'ta yaratılan boşlu- ğun. bir Kürt devleti ginşimi ile bozulmaya çalışılacağmın başlan belli olduğunu kayde- derek."Sayın Özal'ın Körfez krizinc bakarkcn bu gelişıncyi yakından bildiğıni vc bir açı- dan bu gelişmeyi olumlu karşıladığını Körfez savaşı sı- rasındakı taruşmaları unul- mayanlar yakından bilmckte- dirler. Sayın Özal şimdi aynı mantığı sürdürmekledır vc kaçınılmaz bazı tehlikeleri gö- zardı cderck gclışmeleri ken- dincc vorumlamuktadır." dir!. Bu yorumu bir başka rütbelı yetkilinin şu sözleri tamamlı- yor. " 1984 yılında bir köye git- tim. Yaşlı başlı adamlar elime sanlıp öpmeve başladılar. Bana 'Ismet Paşa ; dan sonra buraya gelen ikinci kişi sensin' diye sa- nldılar." Eksiklikler. aksaklıklar art arda sıralanıyor: -Asker sürekli görevde. uyku en büyük nimet. -Karakollar hep yanlış yerle- re konuşlandınlıyor. Daha yüksek, hâkim tepelere kurul- ması can emniyeti açısından bü- yük önem taşıyor. -Apoculann muhtemel sızış noktalannı kapatamıyoruz. Hem arazi yapısı bozuk hem de silah ve teçhizat açığı büyük. -Batıda uçaksavarlar depo- larda bekliyor. Burada her ka- rakola bir uçaksavar veriliyor. Zaten birer uçaksavan bile zor alabiliyoruz. -Düz pivade bile olamayacak askerler buraya gönderiliyor. İnsan düşünüyor. 'acaba bu ın- sanlar gözden mi çıkanldı' diye." Sınır karakollan gerçekten ömür töprüsü. Tek slogan ise, "Burada insan ya ömrünün ya da görevinin vadesini dolduru- yor!.." HAFTAYA BAKIŞ AHMET TANER KIŞLALI Kadınsız Demokrasi Kuveyt seçımleri ile ilgili en anlamlı başlık Cumhuriyet'te idi: "Kadınsız Seçimler." 2500 yıl önceki Yunanistan'da, kölelerin, yabancılann ve kadınların oy hakkı yoktu. Batının kanı canı pahasına korudu- ğu, 21. yüzyılın eşiğindeki Kuveyt'te de, ikinci sınıf yurttaşla- rın, yabancılann ve kadınların oy hakkı yok. Zaten Türkiye dışındaki Müslüman ülkelerde demokrasi de yok. Demokratik sürecin zaman içinde gelişebileceği umudunu veren İslam ülkelerinin başında ise laiklıği benimsemiş, ba- ğımsızlıklarını yeni kazanmış olan Türk cumhuriyetleri geli- yor. öyleyse demokrasiyi islam dinı mi engelliyor? Sorunun yanıtını tarihte aramakta yarar var. ••• Orta Asya koşullarının zorunlu kıldığı göçebe yaşam, eski Türklerde bir tür "ilkel demokrasi" geliştirmişti. Yaşa- mın zor koşullan, bir kenarda durup emirler yağdıran bir soylular sınıfının var olmasma izin vermiyordu. Yargıla- malar topluluk önünde yapılıyor. kararların alınmasına herkes katılıyordu. Boylar, savaş ya da sürek avı nedeniyle bir araya gel- diklerinde, kendilerine "geçici" birönderseçiyorlardı. Türklerin o zamanki dini Şamanizm ise kadındaki "kut- sal"gücedayanmaktaydı. Hukuksalaçıdankadınileerkek tamamen eşitti. Erkek ancak tek bir kadınla evlenebilirdi. Ev ve çocuklar üzerinde, erkek ile kadın aynı hakka sahip- tiler. Yasa niteliğindeki "emirname'ler, hakan ve "hatun" ta- rafından, birlikte imzalanmadan uygulanamazdı. Delhi Türk Devletinde Raziye Sultan, Kirman'daki Kutluk Dev- leti'nde Türkân Hatun, tarihteki ilk kadın devlet başkanla- nydı. Timurlenk'in 1404te Semerkant'ta verdiği resmi bir zi- yafete, erkeklerin yanı sıra kadınların da katıldıklarını, Kastilya Elçisi Klaviya anılarında yazıyor. ••• Müslümanlık öncesi Arap ve Iranlı kadınların konumu ise tamamen tersine idi. Arap toplumunda kadın, toplu- mun en aşağılanan öğesini oluşturuyordu. örneğin deve bile, kadından daha değerli sayılmaktaydı. Kız çocuk doğuran analar cezalandırılabiliyordu. Kadın mal gibi satılabiliyor, kocanın ölümünden sonra miras ola- rak devrediliyordu. Erkek istediği kadar kadınla evlen- mekte ve kadını dilediği zaman terk edebilmekteydi. iranlılar ise eski dinleri Zerdüşt'ün etkisiyle, Şamantz- min tam tersine, kadını kirliliğin ve kötülüğün simgesi sa- yıyorlardı. islam dini, Iranlı ve özellikle de Arap kadınını, bir mal ya da hayvan konumundan kurtarıp, "ikinci sınıf" da olsa "in- san" konumuna getirdi. Erkeğin yarısı kadar da olsa, bazı haklara kavuşturdu. Kızların öldürülmesi yasaklandı. Evlenme dört kadınla sınırlandırıldı. Boşanma erkeğin keyfine göre "sınırsız" bir hak olmaktan çıktı. Erkeğin karısına "iyi muamele" et- mesi, çocuğun anasına da "saygı" göstermesi yükümlülü- ğü kondu. Müslümanlığın getirdiği kurallar, öncelikle Arap toplu- mundaki bozuklukların düzeltilmesine yönelikti. Ama Arap kadını, bu sayede erkeğin yarı değerindeki bir insan konumuna yükselirken, Türk kadını, erkekle eşitdüzeyde- ki haklarınıyitirdi. ••• Kadınların, yani toplumun yarısını oluşturan bireylerin yaratıcı gücünü, toplumsal ve siyasal yaşamın dışında tu- tan birtoplum çağdaşlaşabilir mi? Mustafa Kemal. Türk kadınına çağdaş bir konum kazan- dırmadüşüncesıni uygulamaya, hemde Kurtuluş Savaşı'- nın en umutsuz günlerinde başlamıştı! Düşman Ankara'ya doğru ilerliyor, hükümet merkezinin Kayseri'ye taşınması önerileri yapılıyordu. Milletvekilleri- nin önemli bir kesimi, kadının "vatandaş" sayılmasınabile karşı idi. Atatürk. "kadın ve erkek" Türk insanına verilecek eğiti- min ilkelerinin saptanması amacıyla, ilk öğretmenler ku- rultayını işte bu ortamda topladı!.. 21. yüzyıla hazırlanırken, Atatürk'ün yeniden güncelleş- tiğini, yaptıklarının daha da anlam kazandığını düşünüyo- rum. Eğer Atatürk olmasaydı, Kemalizme bugün burun kıvı- ran, cumhuriyeti numaralama sevdasına kapılan, "refe- randumla devrim" yapılabileceğini sanan bazı büyük üstatlar acaba ne ile uğraşıyor olacaklardı? PKK Tatvan'da 4 kişiyi kaçırdı • PKK militanlan Van-Tatvan karayolunda 3 asker ile 1 imamı kaçırdı. Diyarbakır'da TEK'e ait bir pikap militanlar tarafından yakıldı. TATVAN (AA) - Van-Tat- van, Bitlis-Diyarbakır karayo- lunukesen PKK militanlan bir astsubay, 2 er ve bir imamı ka- çırdı. TEK'e ait bir pikabı yak- tı. Dün saat 16.00 sıralannda Tatvan'a 15 kilometre uzaklık- ta Sapur mevkiinde karayolu- nu kesen PKK militanlan. 50 kadar aracı durdurarak kimlik kontrolü ve bölücü propagan- da yaptıktan sonra kimlikleri belirlenemeyen bir astsubay, 2 er ile bir imamı yanlanna ala- rak kaçülar. Bu arada Bitlis-Diyarbakır karayolunun Deliktaş mevki- inde de dün akşam saat 17.00 sıralannda bir grup PKK'iı 10 kadar araa durdurdu. Kimlik kontrojü ve propaganda ya- pan militanlar, Bitlıs TEK II Müdürlüğü'ne ait 13 AE 536 plakalı pikabı yakarak olay ye- rinden kaçtılar. İSTANBUL FRANSIZ KULTUR MERKEZI "Genel ve Uzmanlaştınlmış KURS BAŞLANGIÇ TARIHI: 12Ekim1992 (Gün Boyunca) Saat: 0930 -18.00 Arası İstiklal Caddesi, No.8 Taksim Tlf: 252 02 62