Catalog

22NİSAN1991 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/U NATO'da kriz • BRÜKSEL (AA) — NATO'nun hava savunma sistemlerinin, üye ülkelerdeki bütçe kısıtlamaları dolayısıyla ciddi bir krizle karşı karşıya olduğu bıldirildi. htifak yetkilileri, hava savunma sistemlerinin yenilenmesi için milyarlarca dolar gerektiğini belirtiyorlar. Bir savaş sırasında, üye ülkelerin uçaklanmn yanlışlıkla birbirlerini vurmaması için yeni bir projenin gerektiğini vurgulayan ve adlarının açıklanmasını istemeyen yetkililer, Sovyet tehdidinin ortadan kalkmasma karşın, "Ya yeni bir Körfez savaşı olursa.", "Ya bir üyemize Ortadoğu'dan saldın gelirse" kuşkulannı dile getiriyorlar. Arafat'ın temasları • SANA (AA) — Filistin Kurtuluş örgütü lideri Yaser Arafat'ın, Ortadoğu'da banşın sağlanması için Yemen Devlet Başkanı Ali Abdullah Salih üe göruşmelerde bulunduğu bildirildi. Yemen Devlet Başkanı ile dün gece . göruşen Arafat, ABD'nin geçen günlerde başlattığı barış girişiminden tatmin olmadığmı söyledi. Yemen haber ajansı SABA'nın haberine göre Arafat, göruşmelerde Ortadoğu'daki barış sürecinde Arapların birleşmeleri gerektiği üzerinde durdu. Izlanda'da seçimler • REYKJAVIK (AA) — ' Izlanda'da önceki gün yapılan genel seçimlerde sağ kanattan "Bağımsızlık Partisi"nin bir numaralı parti olma yolunda bulunduğu bildirildi. tlk resmi olmayan sonuçlan aktaran lzlanda televizyonunun yayımladığı rakamlar, muhalefetteki Bağımsızlık Partisi'nin oylann yüzde 40.8'ini kazanacağını gösteriyor. 1987 seçimlerinde oylann yüzde 27'sini toplayan ve dört parti ile koalisyon hükümetinde yer alan Bağımsızlık Partisi, bir yıl îonra hûktlmetten çekilmişti. Yunan basınının karamsarlıgı • ATİNA (AA) — Atina'da geçen hafta Kıbrıs konusunda yapılan yoğun temaslarda, Yunanistan Hükümeti ve Kıbrıs Rum yönetiminin, sonına Yunan görüşlerine uygun bir çözüm bulma umudunun giderek azaldığı sonucuna vardıklan bildirildi. Yunan basınında çıkan yorumlarda, Cumhurbaşkanı Koristantin Karamanlis, Başbakan Konstantin Mitsotakis, Kıbrıs Rum yönetimi lideri Yorgo Vasiliu ve Kıbns Rum eski lideri Spiros Kipriyanu arasında üst Uste yapılan görüşmelerde ana temanın "Yunan görüşlerine uymayacak bir çözümü kabul edelim mi yoksa böyle bir çözüme hiç yaklaşmayalım mı" olduğu belirtildi. Türk Halkları Kongresi • MOSKOVA (AA) — SSCB'deki Türkçe konuşan Turk asılh halklann temsilcilerinin katıldığı lkinci Türk Halklan Kongresi, Tataristan'ın başkenti Kazan'da toplandı. Azerbaycan, Kazakistan, Türkmenistan, Kırgızistan, özbekistan, Başkurtistan, Tataristan cumhuriyetleriyle Yakut, Çuvaş, Dağıstan, Tuva ve daha bir dizi özerk cumhuriyetteki bağımsızlık ve özerklik yanlısı siyasi gruplardan 125 temsilcinin katıldığı kongrede, SSCB'nin Türk halklarının amaç ve eylem birliği oluşturmaları üzerinde duruluyor. Macaristan'da 'Kanımi ?İIı' • BUDAPEŞTE (UBA) — Macaristan, 1994'ü "Muhteşem Süleyman Yılı" ilan etti. Macaristan Hükümet Sözcüsü Balazs Lazslo, "Hükümet olarak Türk-Macar ilişkilerini geliştirmek istiyoruz. Kanuni Sultan SUleyman'ı Macaristan'da muhteşem törenlerle anacağız" dedi. Macaristan hükümeti, Kanuni'yi anma törenlerinin görkemli bir biçimde geçmesi için "Muhteşem Süleyman Sergisi" ile Mehter takımını Macaristan'a istedi. 'Umut ver' operasyonunun öncelikli hedefleri belirlendi Zaho 'örcıek kent POLtTtKADA SEMİH tDİZ ANKARA — ABD, Ingiltere ve Fransa tarafmdan Kuzey Iraklı sığınmacıları kurtarmak amacıyla ba$latılan ve Turki- ye'nin lojistik destek sağladığı askeri operasyonun öncelikli he- deflerinden biri belirlendi. Bu- na göre Türk sınırına 16 kilo- metre uzaklıktaki Zaho kasaba- sırun sığınmacılan barındırmak amacıyla "örnek kent" olarak hazırlanacağı öğrenildi. Ulusla- rarası düzeyde sağlanan yardım- lar ile Zaho'ya bu çerçevede ge- niş çaplı altyapı yatırımlannın yapılması da tasarlaruyor. Zaho ve çevresinin böylece çoğunluğu Kürtlerden oluşan Türk sınırın- daki Kuzey Iraklı sığmmacılar için "mıknatıs" görevini yerine getirmesi amaçlanıyor. Nüfusunun büyük bölümü Kürtlerden oluşan ve isminin kı- sa sürede bütün dünyaya yayıl- ması beklenen Zaho'nun Türki- ye'ye bu kadar yakın olmasının ise Ankara'da duyulan kaygıla- n daha da arttıracağı sanıüyor. ABD'nin "Zaho'dan nzak durması" için Bağdat yönetimi- ne yaptığı uyan ile Amerikalı deniz piyadelerinin önceki gün Zaho'ya girmelerinin bu planın bir parçası olduğu bildiriliyor. Hitler'in doğum yıldönümünde Neonazilere dayak Neonaziler öoceki gün eski Doğu Almanya'nın Dresden, Magdeburg ve Goriitz kentlerinde Adolf Hitler'in 102. doğum yüdönümunü kutladılar. Dresden kenti, Neonazilerce "hareketin başkenti" ilan edilirken Magdebnrg kentinde slogan atarak gosteri yapan 100 kadar Neonazi ve Dazlak, gttvenlik güçleri tarafmdan dagıtıldı. Göstericilerden 42'sinin tutuklandığı bildirildi. Diğer kentlerdeki Neonazi gösterileri de polis tarafmdan dagıtıldı. Neonaziler, iki Almanya'nın birleşmesinden bu yana faaliyetlerini özdlikle Doğu Almanya'da vogunlaşünyoriar. Sınırlanndaki ciddi ve acil çö- züm bekleyec insani dramın ha- fîfletümesine katkıda bulunaca- ğı için Türkiye"nin söz konusu plana karşı çıkamadığı belirtili- yor. Ancak BatıL diplomatlann aksini savunmalanna karşın, planın, bir Kürt devletinin "nüvesini" oluşturabileceği de Ankara'da göz ardı edilmiyor. Böylece olası bir Kürt devleti konusunda Ankara'da duyulan kaygılann bu plan ile daha da artması kaçırulmaz göninüyor. "Inspire Hope" (Umut Ver) adıyla yürütülecek planın sığın- macılarm geldikleri yerlere geri dönmelerini sağlama çabalann- da önemli bir aşamayı oluştur- ması bekleniyor. Bu plan ile is- tenilen başarıya ulaşılması duru- munda müttefiklerin "güvenlik şemsiyesi" altında kalan ve 36. enleme kadar uzanan bolgede- ki diğer kent ve kasabalarda benzeri uygulamalara geçileceği bildiriliyor. Kuzey Iraklı sığınmacıları kurtarma operasyonunun koor- dinasyonundan sorumlu üst dü- zeyli Amerikan kaynaklanndan edinilen bilgiye göre Irak top- raklarındaki açık alanlara "acil tedbir" olarak kunılacak "çadır kentlere" sadece bir "ara çözüm" olarak bakılıyor. Bu konuda bilgi veren kay- naklar, ilk hedefin sığınmacıla- n çok zor şartlarda yaşadıklan dağlardan geçici olarak ve gü- venlik içinde barınacaklan düz- lük bölgelere indirmek ve bura- larda sağlık, gıda ve diğer temel gereksinmelerini düzenli bir şe- kilde sağlamak olduğunusöyle- diler. Buna genel kurtarma operas- yonunun "ilkvardım" aşaması olarak bakılması gerektiğini ifa- de eden söz konusu kaynaklar, ikinci aşamada sığınmacılarm geldikleri yerlere dönmelerini sağlayacak koşullann oluşturul- masına çalışılacağını belirttiler. Bunun ise zorla gercekleştiri- lemeyeceğini kaydeden bu kay- naklar, Kuzey Iraklılann geri dönmelerini sağlayacak koşulla- nn kilidinin "Kaybediien umu- dun iade edilmesinde yattıgını" kaydettiler. Bunun için "Inspi- re Hope" adlı plana karar veril- diğini söyleyerek bu konuda şu bilgileri verdiler: "Türk sınınndaki mültecflerin bulunduklan yerlere yakınlığı nedeniyle Zaho kasabası bedef seçildi ve bu çerçevede Zaho Be- lediye Başkanı'nın kimlifi de tespit edildi. Kendisi \e diğer ye- rel yelkililerle yapılacak temas- larla kasabanın mevcot altyapı- sı hakkında bilgi toplanacak. Boylece Zaho'nun çok sayıda in- sanı kabul etmesi için gereksin- meleri saptanacak. Bu saptama- lardan sonra ise gerekli altyapı açıklannın en kısa süre içinde giderilmesine çalışılacak." Atina 'Apache' peşindeResmi bir zivaret icin ı JBB =H= I _„__„ t«^__. ^___i!,, _.ı. ;....Resmi bir ziyaret için ABD'ye giden Yunanistan Savunma Bakanı Yannis Varviçiotis, Apache'leri inceleyeceğini ve gösteri uçuşlarmı izleyeceğini söyledi. ATtNA (AA) — Hava savun- ma sistemini modernize etmeyi amaçlayan Yunanistan, eylül ayında bir milyar dolara ulaş- ması beklenen FMS kredilerin- den biriken alacağı karşılığı, Amerikan yapımı "Apache" ti- pi helikopter ve Patriot füzeleri almayı arnaçlıyor. Yunanistan Savunma Bakanı Yannis Varviçiotis, resmi bir zi- yaret için Washington'a gitti. Havaalanında gazetecilerin so- rulanru cevaplandıran Varviçio- tis, ABD'deki temasları sırasm- da söz konusu tip helikopterle- ri inceleyeceğini ve gösteri uçuş- lannı izleyeceğini açıkladı. Varviçiotis, "Körfez Savaşı, askeri amaçh helikopterlerin bir ülkenin savunmasında büyük rol oynadıklannı ortava koy- moştur. Bu nedenle Apache he- APACHE^NİN ÖZELLİKLERİ Görevi Anti-tank saldın helikopteri. Kara birliklerine de yakın hava desteği sağlıyor. Yetenekleri Dakikada azami 1.07 km. , tırmanabiliyor. Uçuş hızı saatte 300 km. Azami uçuş mesafesi 480 km. Kızılötesi alıcılar, geceleri bile çok alçaktan uçuş yeteneji sağlıyor. Yerden 5 metre kalaya kadar alçaktan uçabiliyor. Radar uyarı alıcısı (RWR) helikopter düşman radanna yakalamnca pilotu uyanyor. Zayıf yanları El silahlarına karşı savunması zayıf. Alçak uçuşta kaldırdığı toz bulutu görüşii engelliyor. Bakım zorluklan var. Silahları 8 km. menzilli lazer güdümlü Hellfire anti-tank füzeleri. Kara ve hava saldırüan için 70 mm.lik Hydra roketleri. 1200 atış yapabilen 30 mm.lik toplar. likopterierinin gösteri uçuşunu izleraeyi yararlı bulduk" dedi. Savunma Bakanı, bir başka so- ru üzerine de gösteri uçuşunun Yunan tarafınm isteği üzerine düzenleneceğini kaydetti. Savunma Bakanı Varviçiotis, Patriot füzelerine talip olmadık- larını da öne surdü. Bakan, "Yunanistan Patriot füzesi iste- memiştir. Hara savunma siste- mini yenileme arzusunu ortava koymuştur. Tabii ki Patriot fii- zelerinin hava savunma sistemi içinde oynadığı büyük rol bilinmektedir" dedi. Dışişleri Bakanı Andonis Samaras ise bu yılbaşında ABD'ye yaptığı ziya- rette Amerikalı yetkililerden Patriot istediklerini açıklamıştı. Ziyaret ile ilgili olarak Atina1 da verilen haberlerde de Varvi- çiotis'in Yunanistan'm ABD'de biriken FMS kredileri karşıhğı uçaksavar sistemleri ve "müm- kün olatrilirşe" Patriot füzesi is- teyeceği' belirtilti. Washington'daki temaslannın ABD Savunma Bakanı Dick Cheney'in geçen yaz Atina'ya yaptığı ziyaret sırasında gerçek- leştirilen görüşmelerin devamı olacağını ifade eden Varviçiotis, aynca "bazı önemli" askeri Us- leri ziyaret edeceğini belirtti. öte yandan Yunanistan'da en az 200 milyon dolarlık boyutla- rı bulunan ünlü Koskotas skan- dalı ile ilgili olarak Yüce Divan- da yapılan mahkemenin bundan sonraki gelişimi bugun belirle- necek. Eski Başbakan Yardımcısı ve Adalet Bakanı Agamemnon Ku- çoyorgas'ın ölumü nedeniyle "gergin bir atmosferde" yapıl- ması beklenen duruşmada hâ- kimler, mahkemenin ya bir sü- re daha ertelenmesi ya da nor- mal şekilde devamı için karar alacaklar. Kuçoyorgas'ın 11 ni- sanda mahkeme salonunda ge- çirdiği beyin kanaması nedeniyle duruşmaya ara verilmişti. Kuçoyorgas ile ilgili suçlama- lar da ölümu nedeniyle iddiana- meden çıkanlacak. Yüce Divan'ın mahkemenin devam etmesini kararlaştırması halinde ana muhalefetteki PA- SOK'un lideri Andreas Papand- reu, eski Ulaştırma Bakanı Yor- go Pecos ve eski Malıye Bakanı Dimitrios Covolas'ın yargılan- masına dev'am edilecek. Yüce Divan'daki mahkemeye katılma- yan Papandreu gıyabında yargı- İanıyor. Muhafazakârlar Gorbi'yi sıkıştırıyor MOSKOVA (AA) — SSCB Başkanı Mihail Gorbaçov'un siyasi geleceğiyle 1985 yılında başlattığı reformlann izle- yeceği yeni yönün belirleneceği nisan ayının dördüncü haftası, yalnızca bu ül- ke için değil, tüm dünya için önemli bir dönüm noktası olabilecek. Sovyet par- lamentosundaki muhafazakâr kanadın önümüzdeki günlerde ülkede olağanüs- tü durum ilan edilmesi ve hatta Gorba- çov'un görevden ahnması için harekete geçmesi bekleniyor. SSCB Başbakanı Valentin Pavlov, bugun ulkenin parlamentosunda, yeni 'anti-kriz' programını sunarak milletve- killerinin bu programı desteklemelerini isteyecek. Pavlov, önceki gün birük cumhuriyet- lerının temsilcileri ve kabüıesiyle, planın son değerlendirmesini yaptıktan sonra Sovyet televizyonuna verdiği demeçte, bugüne dek halkın tepkisinden korku- larak sürekli olarak geciktirilmiş olan zor kararlann alınmasının daha fazla ge- ciktirilemeye^ğini bildırdi. Gelecek birkaç ay içinde, tüketim pi- yasasının rahatlayacağını, ancak bunun mallann bollaşması yüzünden değil, fi- yatların halkın ulaşamayacağı noktala- ra yükselmesinden kaynaklanacağını iti- raf eden Pavlov, yaşam standardınm ye- niden yükselmeye başlamadan önce bir süre daha düşmeye devam edeceğini be- lirtti. SSCB Başkanı Mihail Gorbaçov, Yeni Bırlik Antlaşması'nı imzalamalan için birük cumhuriyetlerinin liderlerine çağ- nda bulunmak amacıyla bugun Federas- yon Konseyi'ni toplayacak. Gorbaçov, 24 nisanda ise istifa etmesinin istenece- ği SBKP Merkez Komitesi toplantısına katılacak. Başta Rusya lideri Boris Yeltsin ol- mak üzere, daha fazla özerklik ve yetki arayışu.daki cumhuriyet liderlerinin yeni Birlik Anlaşması'nı bugunkü haliyle im- zalamayı reddetmeleri halinde, Başkan Gorbaçov'un istifa etmesi yolundaki baskıların artabileceği belirtiliyor. Sovyet Halk TemsilcileriKongresı'n- dek.i en güçlü grubu oluşturan ıuuha- fazakâr parlamenterlerin Soyuz (Birlik) adlı bloku, tüm ülkede olağanüstü du- rum ilan edilmesi için kongreyi olağa- nüstü toplantıya çağırabilecek bir ço- ğunluğu kontrol edıyor. Bu grubun cağrısıyla toplanabilecek bir kongrede, Başkan Mihail Gorba- çov'un görevden alınmasının bile gün- deme getirilebileceği kaydediliyor. Tüm bu siyasi gelişmeler yaşanırken SSCB bu hafta grevlerin giderek geniş- lemesine de sahne olacak. Beyaz Rusya Cumhuriyeti'nde işçile- rin, siyasi istemlerinin cumhuriyet par- lamentosu tarafmdan kabul edilmeme- si nedeniyle yarın genel greve başlama- lan bekleniyor. Sekizinci haftasına giren kömür madenlerindeki grevler de devam ederken Rusya'daki bağımsız işci send^- kalannın çağnsı üzerine 26 nisanda Rus- ya Federasyonu'nda bir saatlik genel uyarı grevi yapılması planlanmış bulu- nuyor. SORUNLAR ERGUNBALCI Türkler ve Kürtler Türkmenler (Müslüman Türkler) 11. yüzyıida İran'/n Batı bölgelerinde ilertemeleri sırasında Kürtlerle karşılaşırlar. 0 tarihten sonra da iki halk arasında yaklaşık bin yıldır süren kader birliği başlar. Kürtlerin kökeni konusunda çeşitli görüşler vardır. Dicle1 nin kolu Botan'ın doğusunda yaşayan Kardular, İran'ın batı- sında Zagros Dağları yöresindeki Gûtiler, MÖ 5-1. yüzyıllar- da Doğu Anadolu'dan Kafkasya'ya geçen, Gürcülerin atası Kartveller, Kürtlerin kökenlerinin uzandığı topluluklar olarak gösterilir. Ancak Türklerle Kürtler 11. yüzyıldan önce de aşiretler ha- linde değil, fakat bireysel olarak karşılaşmışlardı. İki halk ara- sında büyük benzerlikler vardı. İkisi de göçebe çoban toplu- luklarıdır; ikisi de savaşçıdır. Bu bakımdan Türklerle Kürtler, halifenin ve Gaznelilerin ordularında her zaman en makbul askerler olarak yer almışlardır. İki halk arasında ileride Osmanlı döneminde Anadolu'nun yazgısını etkileyecek olan çok önemli bir benzerlik daha var- dır. Anadolu'ya giren Türkmenler de Kürtler de Sünnı'dırler. İran'da karşılaşan Türkmen ve Kürt toplulukları arasında bu benzerliklerin de etkisi ile büyük yakınlık doğar. Nıtekim Büyük Selçuklu devletinin kurucusu Tuğrul Bey'ın en sadık yardımcıları Kürt beyleridir. Alpaslan, 1071'de Bızans İmpa- ratoru Romanos Diogenes'e karşı kazandığı Malazgırt zafe- rini, Kürt askeriennm önemli desteği ile sağlar. Hızla ilerle- yen Bizans ordusu karşısında Alpaslan'ın ordusu sayıca çok yetersızdır. Orduyu iran ıçlerinden Türkmen birlikleri getire- rek takvıye edecek zaman yoktur. Bu sıkışık durumda Diyar- bakır ve van yöresinden Kürt savaşçılar Alpaslan'ın ordusu- na katılır. Türkmen ve Kürtlerden oluşan ordu, sayıca yine Bizans ordusundan çok daha ufak olduğu halde bozkıriann göçebe topluluklarının savaş taktikleri ile Bizans ordusunu bozguna uğratır. Böylece Anadolu'nun Türkleşmesine ve İs- lamlaşmasma yol açan Malazgirt Savaşı, Türkmen ve Kürt askerlerinin gözüpekliği, yeteneği sayesinde kazanılır. İlginçtir, Alpaslan'dan yaklaşık 100-110 yıl sonra a Haçlı Seferieri sırasında Avrupa ordularını perişan eden ünlü Kürt komutanı Selahaddin Eyyubi'nin ordusunun da önemli bö- lümü Türkmenlerden oluşur. 11-14. yüzyıliar, Anadolu'daki Türklerin, doğudan gelen Türkmen dalgaları ile sürekli beslendiği, Kürtlerin yaşadık- lan bölgelerde Türkmen beyliklerinin kurulduğu dönemdir. Güneydoğu Anadolu'da 11. ve 12. yüzyıllarda Silvan'da Artuk- oğulları, Diyarbakır'da (Amıd) İnaloğulları, Muş'ta Çubuko- ğulları, Bitlis'te Togan-Aslanoğulları, Erzurum'da Saltukoğul- ları gibi Türkmen beyliklerı kurulur. 14. yüzyıida ise Maraş- Elbistan yöresinde Oülkadıroğulları beyliği vardır. Bu dönem, yöredeki birçok Kürt aşıretının Türklestiği dönem olarak da tanımlanabilir. Kız alıp vermeler, kan kardeşlikleri, evlat edin- meler, ittifaklar, ekonomik ilışkiler, yaşam bıçimleri arasında büyük benzerlikler bulunan iki halkın birbiri ile kaynaşmala- rına yol açar. Yörede bir dizi Kürt aşireti, anadilini unutarak Türkçe konuşmaya, Türk adları kullanmaya başlar. Türkle- şirler. Doğan Avcıoğlu'na göre 14. yüzyılın ikinci yansında Musul- Van-Erzurum yörelerinde görülen ve 1408'de devlet kuran Türkmen Karakoyunlular aslında Türk ağırlıklı Türkmen-Kürt Konfederasyonu'dur. Çakırlu, Ayinlu, Süleymani, Zırki, Mah- mudi gibı Kürt oymaklan konfederasyonun eşit üyeleridir. Ça- kirlu ve Ayinlu oymaklan zamanla Türkleşır. Arapgirlu ve Çe- mişkezeklu gibi Kürt oymaklan için de aynı şey söylenebilır. Malatya yöresinde 1240 tarihinde ortava çıkan, yüzyılın son- larına doğru Selçuklu sultanı tarafmdan Bizans'a karşı den- geyı sağlamak için Batı Anadolu'ya gönderılen Germiyano- ğulları ise Türk - Kürt karışımıdır. • • • 15. yüzyıida, özellikle yüzyılın sonlanna doğru Anadolu, de- ğişık bir gelışmeye sahne oldu. O zamana kadar Doğu'dan gelen Türkmen dalgaları ile beslenen Anadolu bu kez, Türk- menlerın Doğu'ya, Iran'a göçmesine tanık olur. Şah Ismail 1 ın 1502'de İran'da Şıi Türkmen Safevi devietini kurmasından sonra Anadolu'dan İran'a Türkmen akını büyük boyutlara ula- şır. Tımarları ellerinden alınan sipahiler, toprağa bağlanarak reaya durumuna düşen Türkmenler, Şah ismail'in Şıi Safevi devletinin bulunduğu İran'a akarlar. Böylece Doğu Anado- lu'da Türkmen öğe azalır ve daha önceki yüzyıllara ters doğ- rultuda olan gelışme, Türklerin Kürtleşmesi süreci başlar. As- lında bu sürecin başlaması için ortam, Safevi devletinden ön- ce Doğu Anadolu'da kurulan Karakoyunlu ve Akkoyunlu Türk- men devletlerinin iran yönünde genişlemesi ile hazırianmıştır. Yavuz Sultan Selim, Kanuni Süleyman gibi padişahlar ise Şii Türkmenlere (Kızılbaş) karşı Sünni Kürt beylerini destek- ler. Bu politika, Doğu Anadolu'daki Türkmen oymaklarının Kürtleşme sürecini hızlandırır. "Kızılbaş", başlarına kırmızı renkli taç (bir tür sarık) giyen Safevi askerlerine Sünniler ta- rafmdan verilen addır. Yavuz, Çaldıran zaferınden sonra tarihçi ve diplomat İdris Paşa'yı (Bitlisli İdris) Güneydoğu Anadolu'yu Osmanlı dev- letine bağlamakla görevlendirir. İdris Paşa'nın çabaları sc- nucunda yöredeki Kürt beyleri Osmanlıya bağlanmayı kabul ederler, anlaşma şerefine davul, tuğ ve sancak alırlar. Diyar- bakır ve Mardin, Şah İsmail'e karşı ayaklanarak Safevi yö- neticileri deviririer. Anlaşma iki tarafın da çıkarınadır. Osmanlı, Kürt beylerini, Safevi saldırılarına karşı koruyacaktır. Kürt- ler ise devletin doğu sınırlarını İran'a karşı savunacak bir tür "uç beylikleri" olacaklardır. Bunları neden yazıyoruz? Türklerle Kürtlerin, Kurtuluş Savaşı'nda Anadolu için bir- likte çarpıştıkları, birlikte kan döktükleri söylenir. Aslında Türklerle Kürtler yaklaşık 1000 yıldır Anadolu için birlikte savaşmışlar, birlikte kan dökmüşlerdir. Türklerle Kürt- lerin, Anadolu için olsun, İslam için olsun birlikte savaşma- ları Malazgirt'te başlamış, Selahaddin Eyyubi'nin Haçlılara karşı mücadelesinde sürmüş, Kurtuluş Savaşı'nda doruğu- na ulaşmıştır. İki halk, Anadolu'yu dış tehlikelere karşı birlikte savunmuş- lardır. 14. yüzyıida Karakoyunlu Beyi Bayram Hoca, Moğol kökenli Celayir devletine karşı en büyük desteği Zırkî ve Süleymani Kürtlerinden alır. Timur, 1387'de Anadolu'ya ilk girişinde Bingöl yöresinde, karşısında Türkmen Beyi Kara Mehmet'le, Kürt beylerini bu- lur. Türkmenler ve Kürtler, Timur'un askerlerini bozguna uğ- ratarak daha fazla ilerlemelerini engellerler. İki halkın, Türklerle Kürtler kadar birbirine kanştığı, birbiri tarafmdan özümsendiği az görülmüştür. Bu bağlamda Kürtler bizim kardeşimizdir" sözcüğü doğ- rudur. Ama bunun ötesinde Kürtler, Anadolu'nun Islamlaşmasın- da ve bütünlüğünün korunmasında önemli rol oynamışlar- dır. "Kürtlerin yurdu Güneydoğu Anadolu'dur" denir. Sık sık yapılan büyük yanlış, kolay ve yüzeysel tanımlama- dır bu. Kürtlerin yurdu, Hakkâri'den İzmir'e kadar tüm Anadolu Ya- nmadası, Edirne'ye kadar tüm Türkiye Cumhuriyeti'dir. Kürt- ler, islamlaşmasına ve siyasal bütünlüğünün korunmasına katkıda bulunduklan Anadolu'nun eşit ortağı, sahibidirler. Bu açıdan Kürt ayrılıkçılığı, her şeyden önce Kürt halkına ihanettir. Çünkü o halk, Anadolu'nun sadece doğusu için de- ğil batısı için de savaşmış, kanını dökmüş, Anadolu insanı- nın ortaya çıkmasına katkıda bulunmuştur. Batının da eşit or- tağı, sahibidir. Kaldı ki yukarıda özetlemeye çalıştığımız 1000 yıllık kaynaşmadan sonra doğuda ya da batıda kim Türk, kim Kürt o da ayrı bir sorudur. Kürt sorunu ancak bu çerçevede, bu anlayışla, demokra- sı ve insan haklarının ülkenin batısından, en doğudaki ucu- na kadar eksıksız ve tam uygulanması ile çözülebilır. Yoksa sorun Parıs'te, Londra'da, Madam Mitterrand ya da Bay )ohn Major ın ellerine bırakılırsa tam bir çorbaya dönüşür.