Catalog

«iye'de anında alabileceğiniz ve jr boyu kullanabileceğiniz, ilyon TL çekiş gücüne lip tek banka kartı « nk24 Kartrdır! < V (MUKBANK^ Cumhuriyet Bank24 İşlem:/ I PAMUKBANK / iyi bankadı r 'IL / SAYI 24147 / 2000 TL (KDV dahıl) mucm YUMUS HADI SASYMRI NADIR NAOI 12 KASIM 1991 SAU oalisyon stüne... İlkemiz açısından koalis- ı hükümetinin anlamı ne- , ne değildir? fler şeyden önce bir nokta- belirtmek yerinde olur. Türkiye'de koalisyon deyin- , bir tedirginliğin irieri he- en su yüzüne çıkar. Bunun ıklı nedenleri de vardır. zellikle 1970'li yılların koa- syon dönemlerinde yaşanmış lutnsuzluklann izleri henüz elleklerden silinmemiştir. Ama yalnız MC hükumetle- ini ve 12 Eylül öncesini goz münde tutmak, bu konuda inyargıh bir yaklaşım olur. Bu açıdan bir noktayı anım- samakta yarar var. Aradan geçen onca yıt için- de, dünya ve Türkiye'yle birtik- te bazı siyasal alışkanlıklan- mız da defişime uğramıştır. Geçmişin acı deneyimlerinden ders çıkarabilen siyaset adam- lanmn sayısında artış meyda- na gelmiştir. 1990'larla, 196O'lı ve 1970'li yıllar karşılaştırıldığında, en belirgin farklılık şu noktada ortaya çıkar: '60'lar ve '70'lerde Türk siyasal yaşanu- na 'ceptıe' ve 'cepheleşme' mantığı damgasııu vuruyordu. Tarafların birbirlerini değişik neden ve gerekçelerle oyunun dıştnda görmek egilimi ağır basıyordu. Daha da önemlisi şuydu: Si- yasal partiler o zamanlar da- ha demokrasinin tanımında bile birteşemiyorlardı. 1990'lara ise Turkiye, geç- mişe gore çok daha hoşgöru- lü bir siyasal ortamda giraıiş bulunuyor. Partilerin, artık demokrasinin tanımında bu- luştuklan da söylenebilir. Li- derler hırçın ve kavgacı bir ha- vada göriınmekten özellikle uzak dunıyorlar. Diyalog ve uzlaşma kavramlannın Türk siyasal söylemindeki yeri de büyümüştur. Dünyada soğuk savaşın noktalanması ve Doğu Avru- pa'yla Sovyetler Birttği'nde to- taliter rejimlerin birbiri ardın- dan tarihe kanşmalan da Türkiye'de demokrasi düşün- cesini güçlendirmiştir. Bu nedenlerle, koalisyon hükümetlerinden eskisi kadar tedirginlik duymak yersizdir. Kuşkusuz koalisyonlar, da- ha çok "gelişmiş" demokrasi- lerde işlertiği olan bir hukümel biçimidir. Uzlaşmanın gele- nekleşmiş olduğu siyaset ku- rumlannda koalisyonu yuriıt- mek daha az zahmetlidir. Ama, yukanda degindiği- miz nedenlerle artık ülkemiz- de de koalisyon konusunda karamsar degiliz. Çerçevesi iyi çizilmiş, gerçekçi bir protokole bağlanmıs bir koalisyon hükü- metinin yüniyebileceği kanı- smdayız. Üstelik, ülkemizin karşı karşıya bulunduğu ağır iç ve dış sorunlar goz onünde tutul- duğunda, geniş tabanlı bir hü- kümet daha da yararlı iş ya- pabilir. Koalisyon bir uzlaşmadır. Türk siyasal yaşamının böyle bir deneyimden geçmesi, aynı zamanda, hem partiler ve de- ğişik partililer arasında, hem de toplumda uzlaşma alışkan- hklan yaratacağı için de olum- lu karşılanmalıdır. Son söz: Meclis aritmetiği de el ver- mediğine göre, koalisyona za- ten mahkfim değil miyiz? yanıi DYP-SHPkoalisyonuDün başlayan DYP-SHP koalisyon görüşmelerinebugündevamedilecek. Yeni hükümetin önümüzdeki hafta başı açıklanması bekleniyor. Demirel ve İnönü, bakanlıkların oy oranına göre paylaşılmayacağım vurgulayarak ' 'her iki partinin de hükümette ortak sorumluluk yükleneceğini" belirttiler. İnönü ve Demirel, anayasa, siyasi partiler ve seçim yasalarmın değiştirilmesi, 12 Eylül öncesindeki parti adlarımn mevcut partiler tarafından kullanılabilmesi üzerinde görüş birliğine vardılar. Zirvede, Cumhurbaşkanı Özal'ın Çankaya'dan indirilmesi askıya alındı. HEP'lilerin durumu İnönü'ye bıraküdı. CANAN GEDtK ANKARA — DYP ve SHP li- derleri Demirel ile înönü, diın DYP-SHP koalisyonu için ilke olarak anlaştı. İki üder, başta anayasa olmak toere, Siyasi Par- tiler ve Seçim Yasası'nın değiş- tirilmesi için göruş birliğine var- dılar. Zirvede Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın indirilmesi konu- su askıya alınırken, 12 Eylül ön- cesi partilerin adlarmm mevcut partiler tarafından kuUanılma- sına olanak sağlanması için ya- sal duzenlemeler yapılması ka- rarlastınldı. SHP Pani Meclisi ve TBMM grubu, bugun ortak toplantı ya- parak Demirel'üı koalisyon tek- lifıne yanıt verecek. DYP ve SHP genel sekreterleri bugün, ü- derler ise yarın yeniden bir ara- ya gelerek koalisyon çalısmala- nnı sürdürecekler. Demirel, öte- ki partüerle göruşmeyeceğini açıkladı. İki saat süren DYP-SHP gö- rüşmesinden sonra gazetecüerin sorulannı yarutlayan SHP Genel (Arkosı Sa. 19, Su. 4'de> TEMELNASILATILD1? FARUK BİLDİRİCİveGÛNSELİ ÖMAL 1 ınnoöan5.saytaıla BA^KENTTEN Ortakhk İçinîlk 'Evet'ler Demirel için koalis>on büyük bir yapı idi. Bu yapıyı temelinden sağlam kurmak ve tuğla tuğla yükseltmek gerektı. Dünkü görüşmede temel atılmadı.Proje üzerinde görüş birliği sağlandı. S.Saytada - < * • Dernîrertnönu koalisyon için anlaşmaya vardılar. (Fotoğraf: R1ZA EZER) tki saat süren görüşmeden sonra SHP lideri İnönü, "Hayırlı olsım demeye başlayabilirsiniz" derken, DYP Genel Başkanı Demirel, "Güzelbir konuşmaoldu" demekle yetindi. SHP PartiMeclisiile TBMMgrubu bugün ortak toplantı yaparak Demirel'in önerisine yanıt verecek. İmzaya açıldı Cindoruk Meclis Başkanlığı için aday ANKARA (AA) — DYP Genel Başkan Yardımcısı ve Eskişehir Milletvekili Hüsa- mettin Cindoruk'un TBMM Başkanlığı'na aday gösteril- mesine ilişkin bir önerge, dün DYP grubunda imzaya açüdı. "TBMM Başkanlığı için Eskişehir Milletvekili Husa- mettin Cindoruk'u aday gös- teriyonız" başlığını taşıyan onergeye oğle saatlerine ka- dar 50 dolayında miUetvekili imza koydu. Cindoruk, güniın mesele- sinin koalisyon görusmeleri olduğunu belirtti. Öte yandan dün yapvlan ANAP MKYK toplantısında da Ankara Milletvekili Vehbi Dinçerler'in TBMM Başkanb- ğı'naaday gösterilmesini be- nimsendigi ögrenildi. AkaryakıANAP hükümetiıün,zammı DYP'ye bırakması motorin ve fueloilde yapay sıkıntı yaratıyor ••• D Ekonomi Servisi — Akaryakıtta kaçınıl- mazgozuken zammı şimdikı hukumetin mi, yeni hükümetin mi yapacagı konusu tam politik bir çekişmeye dönüştu. Maliye ve Gümruk Bakanı Adnan Kahveci, bakanh- ğma bağlı kuruluşlarda yeni hükumete bı- rakmak için geciktirilmiş zam olmadığım söylerken DYP lideri Demirel, "At*m«ya- pıyorlar, zamlan da vapanlar " bıçimindekı sözterle hükümeti devralmadan bu sorunun çözülmesi için baskı yapıyor. Turkiye'de petrol sıkıntısı olmadığı halde, politik tar- tışmalar sonucu motorin, fueloil, gaz gibi akaryakıt ürunlerinde yokluk tehlikesi ka- pıya dayandı. UBA'mn haberine göre secimlerde ikti- dardan düşen ANAP hükümetinin seçim öncesinde durdurduğu başta akaryakıt ürünleri olmak uzere KİT zamlannı yeni hükumete bırakması tartışmalara neden ol- du. Baa çevreler zamlann geciktirilmesinin KtT'lenn içinde bulunduğu zaran içjjıden çıkılmaz bir hale soktuğunu belirtırken hü- kümet yetküileri, kendüerinin iktidardan duştüğürtu, bu nedenle de zam oranlarını yeni hükümetin belirlemesi gerektiğini ifa- de ediyorlar. (Arkası Sa. 12, Sü. 3'de) Tlüikhavasız bımkıyor tstanbulVaiiYardımcm Gürsu, kalorifer kazam vej^üafarda kükürt oranı düşük sıvı ve katı yakıt kuilanümadıkça, taşVlarda hava kirliliğini önleyecek biçimdebir donarum sağlanıp kurşunsmz benzin uygulamasma geçümedikçe, hava kirliliğinin önlenemeyeceğin*öyledi. 3.sa?f«to Cumhuriyel ANAYASA MAHKEMESI BAŞKANI OZDEN 4 Ulusun birliği yıkılnıak isteniyor' Atatünrk amigosu degiliz Atatürk'u anma toplantısında konuşan Yekta Güngör Özden, Atatürk amigosu olmadıklannı, onu tabulaştırmadıklannı belirterek laîklik karşıtı kıpırdanmaların ulusun birliğini tehlikeye duşurecek boyuta ulaştığını söyledi. Özden, "Bilgisizlikten ve özel amaçtan kaynaklanan eleşürilerde Ataturk ile simgelenen ulkenin birliği, bütünlüğü sarsılmak isteniyor" dedi. Haber Merkeri — Anayasa Mahkemesi Başkanı Yekta Güngör Özden, Atatürk ile sim- gelenen, ülke birlik ve bütünlü- ğünün yıkılmak istendiğini söy- ledi. özden, Atatürk'ün cum- huriyetin temeü olarak getirdi- ği laiklik anlayışuun son zaman- larda hızlanan bir tempo ile sö- mürülduğünü ifade etti. ANKA ve UBA'mn haberine göre Ankara'da dün düzenlenen "Atatürk'u Anma" toplantısın- da konuşan Anayasa Mahkeme- si Başkanı Yekta Güngör öz- den, laiklik karşıü kıpn-danma- lann ülkenin birliğini tehlikeye duşurecek boyutlara geldiğini belirtti. Atatürk "amigosn" olmadık- lannı, onu tabulaştırmadıkla- nnı, Atatürk'ü çağın gelişmeleri karşısmda aşmaya çalıştıklannı belirten özden, laiklik karşıtı kıpırdanmaların ulusun birliği- ni tehlikeye duşurecek boyuta ulaştığını belirtti. özden şöyle dedi:. "Ülkemizde son zamanlarda rastlanan, kimimizi iizen, kimi- mizi dusundiırea, buyük çoğun- luğumuzu kırgınlıga götüren, kimikrini de beiki umuüandıran ktpırdanmalar karşısında soylü- yonım ki Ataturk yalnız komu- tan, >i»lnız devlet adamı, bnder değil aynı zamanda büyük bir insanseverdi. Yalnız bugüne de- ğjl yannlara da ışık tutan bir bü- yük değerdir. Dünyada izmler, heykeUer yıkıurken Atatürk yü- celiyor. Kitni aydın kesimden gelme- si daha uzücü olan bilimsellik- ten uzak Ataturk'ün tartışma konusu yapdması üzucüdür. Bilgisizlikten ve özel amaçtan (Arkası Sa. 19, Sü. 4'de) Ankara'ya çağrı Çeçenler destek istediÇeçen-lnguş Özerk Cumhuriyeti gerek Rusya Federasyonu ile ilişkilerinde arabulucu olması, gerek sesini dünyaya duyurması amacvyla Türkiye'ye çağrıda bulundu. Y0NCAÖIKAYA10. Sayfada Güney Airika Siyahlar çatıştı: 52ölüNelson Mandela ile birlikte birçok ANC liderinin mensup olduğu Ksosa kabüesinden madenciler Sotho kabilesinden işçilerle çatıştı. 11. Sayfada Türk-ABD ilişkileri 4 Özal usulü diplomasi'den tornistan Cumhurbaşkanı Özal, diplomasideki üslubuyla bir döneme damgasuu vurdu. Özal, bürokrasinin hızlı sonuç almayı engellediğini düşünüyordu. UFUKGÛLDCMİR'inhaberi 14 sayfada TV / 8. Sayiada Polanski'nin sonfihni: Çılgın Sinema / 9. Sayfada Rengârenkinsan mozaiği: Menekşe Koyu Atillâ Dorsay BCC1 Skandalı /12. Saytada 'Bu banka Tanrı'yabile riişvetverebilir' Galatasaray/18. Saytada Erhan: 4 baharımı yaşıyorum Mustafa Ersov Yves Montand / Aıfca Saytada Devgibiyaşadı, seviştiveöldü Mine Saulnier DYP-SHP Ortakhğına Doğru... Başkentte koal'ısyonlu günler dun öğle- den sonra başladı. Polıtıka kulislerı artık bir süre, siyasal ıktıdara dönük değişık oluşum- ların haber ve söylentilenyle çalkalanacak. Dünkü ilk haberler iyimser çizgilen içerı- yordu. Oaha doğrusu su yüzüne vuran be- lirtiler, Doğru Yol ile SHP arasındaki bir ko- alisyon hükümetinin ufukta göründüğüne işaret edıyordu. Yeni hükümeti kurma görevini üstlenmiş olan DYP lideri Demirel'ın, SHP lideri Inö- nü'yle dün yaptığı ilk tur görüşmenin olum- lu bir hava ıçınde geçtıği anlaşılıyor. Toplantı öncesı ve sonrasında yapılan açıklamalar, ıkı taraf arasında hükumet ortaklığına ilışkın ka- rarlılığın izlerini taşıyor. Dün akşamüstü ilk turun bitıminde lıder- lerin yaptıklan açıklamalar da ilk görüşme- lerinin olumlu bir çizgide seyrettığini ortaya (Arkaa Sa. 19, Su. Vde) HASA1N CEMAL Almanlar depremi markaja aldı DİLEK ZAPTÇIOCLl? K1EL — Kuzey Anadolu'da 2400 kilometre karelik deprem kuşa|ı üzerine incelemelerini sürdüren Alman bilim adamla- n, şiddetü depremlerin önceden haber alınmasını sağlayacak çok onemli buluşlar yaptılar. Bilim adamları incelemeleri için Tür- kiye'yi "örnek alan" seçtiler. Merkezi Erzurum olan bu 30x80 km'lik kuşaktaki her sarsmtı Kiel'deki bilim adamla- rınca izleniyor. Şiddetlı deprem kuşkusu ortaya çıktığında Tür- kiye haberdar edilecek. Projenin yöneticiligini yapan Kiel Üniversitesi Jeofizik Ensti- tüsü Başkanı Prof. Kurt Zac- hau, depremlerin önceden bıli- nebümesi için yürüttükleri araş- tırmada Turkiye'nin Kuzey Anadolu bölgesındekı kuşakta yer alan "sismik iklimi" uzun sureyle metodik olarak gözle- diklerini açıkladı. "Sismik iklim" olarak tanımlanan dep- rem bolgesinın özellikleri şu so- rularla belirleniyor: Deprem ne- rede oluyor ve nerede hiç olmu- yor? Yer niçın sallanıyor? Dep- remlerin yer>"uzunde belli yer- lerde ortaya çıkıp başka yerler- de hiç vuku bulmayışımn ardın- da hangi jeodinamik özellikler yatıyor? "Sismik iklinı" ve depremle- rin nedenlerini anlamak için bi- lim adamlarımn geliştirdikleri teorinin adı "Plaka Tektonik." Bu teoriye göre yeryuzu bir mo- zaik misali yaklaşık 100 km ka- lınlığındaki plakalardan oluş- makta. Bu plakalann birbirini itmesi, birbirine çarpması uze- rine sarsmtılar oluşuyor ve dep- remler ortaya çıkıyor. Yeryüzündeki "plakalar" arasındaki sınırlar tek tip değil çeşitli. örneğin Atlantik Okya nusu'nun altında yerkürenii içindeki korlar sürekli yeni pla kalar yaratıyor. Bunlar eskiler nin arasına sıkışıyor. Pasifı Okyanusu çevresindeyse yeı plakalar eskilerinin altına yerl şiyor. Kuzey Anadolu'da ise plak (Arkası Sa. 19, Sü. 2'dt)