Katalog

16 AFRİKA AFRİKA Batının ambargosu kalktı, keşif dönemi başladı Faruk Pekin Fotoğraflar LİBYA Selda Sefer ir grup gezginle birlikte LibB ya’yı geziyoruz. Libya Arap Sosyalist Halk Cemahireyesi’nin Batı’yı yıllarca korkutmuş lideri Albay Muammer Kaddafi ilişkilerini farklılaştırmış, Avrupa ülkeleri ve ABD, Libya’ya gidecek gezginlere resmi olarak izin vermiş. THY’nin üç saat süren uçuşundan sonra Trablus’a iniyoruz ve son derece kısa zamanda vizeyi alıp bavullarla beklemeye başlıyoruz. Tüm görevliler güler yüzlü. Kimse bize eski ‘‘müstemleke valisi torunları’’ muamelesi yapmıyor. Bu arada aynı uçuşla Trablusgarp’a gelen Libya Büyükelçimiz mensupları ne olur, ne olmaz misali bizlere kartvizit dağıtıyorlar. Ne güzel. Sanki başka bir evimize geldik. kanı Silvio Berlusconi ve İngiltere Başbakanı Tony Blair’in ardından, geçen Kasım’da Fransa Devlet Başkanı Jacques Chirac da Libya’yı ziyaret etti. ABD ibe yurttaşlarına ‘‘Libya’ya gidin’’ çağrısı yaptı. Öyle görünüyor ki, önümüzdeki birkaç yıl Libya turizmi için patlama getirecek. Dünyanın önemli ‘‘kruvaziye’’şirketleri, Libya’nın Akdeniz kıyısındaki antik ören yerlerini şimdiden programlarına aldılar. Önde gelen Fransız, Alman, İtalyan ve ABD’li kültür gezisi acenteleri de şimdiden az sayıdaki otelleri kapatmış durumdalar. 10 binlerce yıl önce Libya’nın tarihi yaklaşık İsa’dan önceki 10 binlere uzanıyor. Bugün Akakus Dağı ve Matkanduş Vadisi çevresindeki duvar resimleri, kaya oyma resimler, ki Cezayir’in Tasili Dağı’nda bunların uzantısı görülüyor, o günlerin tanığı. İsa’dan önceki 9. yüzyılda Fizan Çölü’nde Garmantlar yaşıyor. İsa’dan önceki 7. yüzyılda Fenikeliler Akdeniz kıyılarında koloniler kuruyor. Onu antik Yunanlılar izliyor. Bölge İsa’dan önceki 1. yüzyılda Roma’nın egemenliğine giriyor, Doğu Roma ya da Bizans döneminde parlak günler geçiyor, 7. yüzyılda İslamiyet’in etkisi başlıyor. Libya 16. yüzyılın ilk yarısında Türk korsanlar sayesinde Osmanlı egemenliğine giriyor. Osmanlılar Libya’yı doğrudan kontrol edememekle birlikte 1912’ye kadar ellerinde tutuyor. Ardından ülke İtalyanlarca işgal ediliyor. Bu işgal 1943’e kadar sürüyor. Birleşmiş Milletler 1949’da Libya Krallığı’nı ilan ediyor. Senusi tarikatının İngiliz yanlısı önderi Sidi Muhammed İdrisi 1950’de kral seçiliyor. Muammer Kaddafi öncülüğündeki Özgür Subaylar Hareketi 1969’da askeri bir darbeyle krallığa son vererek cumhuriyet ilan ediyor. Havaalanında bavulları aldıktan sonra hemen Trablusgarp’ı gezmeye başlıyoruz. Fenikeliler ce İsa’dan önceki 500’lü yıllarda kurulan Trablusgarp öncelikle Akdenizli, ardından biraz Arap, Müslüman, epeyce Osmanlı ve İtalyan. Kentin en etkileyici yeri Yeşil Meydanı ya da Şehitler Alanı çevresi. Bu çevrede Kale (Assai elHamra), Kale içinde Cemahiriye Müzesi, Kale ardında Eski Kent, meydanın diğer tarafında İtalyan mimarisine sahip hoş yapılar yer alıyor. Müze Libya gezisinin ‘‘olmazsa olmaz’’larından. neolitik çağdan günümüze kronolojik 47 galerinin bir kısmında olağanüstü parçalar sergileniyor. Eski Kent ya da Medine bir Fes ya da Marakeş ölçüsünde olmasa bile yine de çok ilginç. Bu tı yönlerindeki kısa mesafeli Leptis Magna ve Sabratha’yı gezeceksiniz. Eğer siz de benim gibi iflah olmaz bir eski dünya ya da taş düşkünü iseniz Bingazi’ye uçup Kireneyka (Berka) olarak adlandırılan bölgeyi gezmelisiniz. Bingazi ile Tobruk arasında kalan sahil şeridi Kireneyka (Berka) olarak bilinir. Bu şerit üzerinde beş antik Yunan (Pentapolis) kenti bulunur. Tokra, Tulmeyse, Barke, Cyrene ve Apollonia. Bunlardan Barke dışındakilerin kalıntıları bugün görülebilmekte. Bu yerlerden Tulmeyse’deki Sütunlu Villa ile Ago Türkiye’nin iki katı Libya, dünya turizm sektörünün henüz keşfetmeye başladığı yeni bir merkez. Libya. 1 milyon 757 bin kilometrekare ile Türkiye’nin iki misliden fazla yüzölçümüne ve yaklaşık 6 milyon nüfusa sahip. Libya ABD’nin ambargosu nedeniyle yaklaşık 20 yıldır dışlanmıştı. 1980’li yılların başında ABDLibya ilişkileri gerginleşti. 1986’da ABD uçakları bugün Irak’ta yaptığı gibi Trablusgarp ve Bingazi’yi bombaladı. Bu bombardımanda Kaddafi’nin küçük kızı öldü. Ardından Birleşmiş Milletler, İskoçya’nın Lockerbie kenti üzerinde düşen PanAm uçağına bomba yerleştirmekle suçlanan iki Libyalıyı İskoçya ya da ABD’ye vermeyen Libya’ya 1992’de ambargo koydu. Libya’nın farklı biçimlerde uzlaşması üzerine bu ambargo 2003 yılında tamamen kaldırıldı. Libya’nın ayrıca Lockerbie kurbanlarına tazminat ödemeyi kabul etmesi ve kitle imha silahı üretim tesislerini uluslararası denetime açması ile ABD ve Avrupa ülkeleri ile arası düzeldi. İtalya Başba rada üçdört saatlik çok hoş bir yürüyüş gerekiyor. Çarşılar, örneğin Suk el Müşir, Sul elTürk, yukardan kemerli daracık sokaklar, beyaz badanalı evler, Karamanlı Camisi, 1200 yıllık olduğu söylenen En Naka Camisi, Osmanlı döneminin Gurci, Osman Paşa, Turgut (Dragut) camileri, değişik medreseler, hanlar, eski Fransız, İngiliz elçilikleri, kiliseler, surlar, kapılar, Marcus Aurelius Kemeri... BingaziTobruk Trablusgarp’tan sonra seçim yapacaksınız. Ya tam doğuya gidip Bingazi, Tulmeyse, Cyrene, Apollonia, Torbuk’u gezecek, ya da Trablus’un hemen doğu ve ba ra; Cyrene’deki Zeus Tapınağı, Forum, Agora, Apollo Tapınağı ile Nekropolis; Apollonia’daki Orta Kilise ile Tiyatro gerçekten görülmeye değer. Cyrene’de yeni açılan müzede sergilenen Roma heykelleri olağanüstü. Denizin hemen yanında kurulu konumuyla muhteşem bir manzaraya sahip Apollonia’dan sonra gelen Rasel Hilal, insanı Akdeniz’e aşık eden hilal biçimli bir kıyı güzelliği. Ardından kıyıda Fransızlar tarafından parlak bir biçimde restore edilen L’Atrun kiliseleri, sonra Derna ve II. Dünya Savaşı alanları ve mezarlıkları ile ünlü Tobruk gelir. Kıyıdan biraz içerde günü ?