Katalog

12 C S TRATEJİ Güney Asya’da kazan Pakistan da iç çatışma Bahadır Selim DİLEK ünya gözünü Irak ve Filistin’de yaşanan gelişmelere çevirmişken, geçen haftalarda uluslararası haber ajanslarının Pakistan’dan geçmeye başladığı haberler gündemin üst sıralarına çok fazla taşınma şansı bulmasa da, radikal İslam, terör ve Asya ile ilgilenen uzmanların dikkatini çekmeye yetti. Aslında, 11 Eylül saldırılarından sonra kaynamaya başlayan radikalizm kazanından çıkan homurtulara kimileri kulak tıkamayı tercih ederken kimileri de kazanın altındaki ateşi besleme yoluna gitmişti. Ancak, Pakistan’da son dönemde patlak veren çatışmalar, bu homurtuların kulak tıkanmayacak kadar büyük tehlikelere işaret ettiğini ortaya koydu. Ateşin altını besleyenler, İslami radikalizmi kendi çıkarları için kullanma çabası içinde olsalar da, Pakistan’da ortaya çıkan tablo, bu ateşin çok kolay biçimde bütün dünyayı sarabileceği tehlikesini gösteriyor. BBC Türkçe Servisi, 4 Temmuz tarihinde Pakistan'ın başkenti İslamabad'da polis kuşatması altındaki Lal Camisi ve Külliyesi'ndeki 700 öğrencinin teslim olduğu duyuruyordu. Habere göre külliyede 3 Temmuz günü radikal İslamcı öğrencilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmalarda on kişi ölmüş, 140 kişi de yaralanmıştı. D GOP coğrafyasında yaşanan iç çatışmalara bir yenisi daha ekleniyor. Lübnan, Filistin, Irak ve Afganistan’ın ardından Pakistan’da da radikal İslamcılar şiddete daha çok yönelmeye başladılar. Kuzey komşusu Afganistan’ın Taliban ve El Kaide konusundaki sıkıntılarının daha büyüğünü İslamabad yönetimi yaşayabilir. İslamcıların kalesi olarak biliniyor. Aslında bir medrese olan Lal Mescidi’nde eğitim alan öğrenciler, Devlet Başkanı Pervez Müşerref karşıtı ve amaçları Pakistan’da Taliban tarzı bir şeriat düzeni kurmak. Ancak bu medrese, Pakistan’daki şeriat yanlılarının tek yuvası değil, ayrıca Lal Mescidi’nde Taliban yanlısı öğrenci yetiştirildiği de yıllardır biliniyor. Şeriat uygulamalarını Pakistan’da yaymak amacı güden başkent İslamabad'daki Lal Mescidi, 1965 yılında din adamı Muhammed Abdullah tarafından kuruldu. Radikal İslamcıların kalesi olarak bilinen Lal Mescidi’ne bağlı iki medrese din eğitimi alan yaklaşık 5 bin öğrenci bulunuyor. Devlet Başkanı Müşerref ve Amerikan karşıtı olan bu medrese, Afganistan’daki Taliban hareketi ile yakınlık içinde. Yaklaşık 5 bin öğrencisi olmasına karşın ülkedeki etkinliğinin ve desteğinin daha fazla olduğu tahmin ediliyor. Zira Lal Mescid üyeleri, başkentte kendi ahlak polisini oluşturup şeriat mahkemeleri bile kurdular. Lal bir başka deyişle Müşerref iktidarına karşı bir "gölge devlet" haline dönüşmüş durumda. Peki, uluslararası gündemin, Irak ve Filistin sorununa endekslendiği bir dönemde, ülke içindeki İslami akımların güçlü olduğu bilinen Pakistan’daki bu gelişme neden önem taşıyordu? Silahlı öğrenciler ve Lal Camii'ndeki din adamları aylardır ülkede şeriat düzenine geçilmesi çağrısında bulunuyordu. Yani ülkede ciddi bir rejim değişikliği isteniyordu. İslami radikalizm Pakistan geneline damgasını vururken, Devlet Başkanı Pervez Müşerref ülkesi üzerindeki denetimini yavaş yavaş kaybediyordu. PakistanAfganistan sınırında geçen aylarda yaşanan gelişmeler, Müşerref’in ülke içindeki iktidarının zaten sorgulanmasına yol açmıştı. Ülke içinde yaşananlarla, Afganistan sınırındaki gelişmelerin birbiri ile olan ilişkisi, Pakistan içindeki gelişmelerin uluslararası boyuta da taşınmasına neden oluyor. Pakistan istihbarat yetkilileri kaynak gösterilerek uluslararası ajansların aktardığı haberlere göre Lal Camisi’ndeki kuşatma sürerken Afganistan sınırında düzenlenen bir intihar saldırısında beş asker ölmüştü. Yetkililere göre, Kuzey Veziristan'da bir intihar eylemcisi, bomba yüklü aracını, bir askeri konvoyun üzerine sürerek infilak ettirmişti. Bazı din adamları da camiye baskın düzenlenmesi halinde intihar saldırıları düzenleneceği tehdidinde bulunmuştu. Saldırı, Lal Camii'ndeki gerginliğin doruğa çıktığı bir dönemde gerçekleştirilmiş olması, ülke içindeki gelişmelerle, Afganistan sınırındaki durumun birbiri ile olan ilişkisini de gözler önüne sermişti. Yani bir başka deyişle, Pakistan genelinde damgasını vurmaya başlayan İslami radikalizmde, pimi İslamabad’dan çeken bombayı Veziristan’da patlatabiliyordu. Diğer yandan 2005 yılında Londra’daki saldırılardan sonra İngiliz polisinin elde ettiği ipuçları bu medreseye kadar uzanmıştı. PAKİSTAN’DAKİ TALİBAN Hükümet kuşatma sürerken bazı din adamları haricinde teslim olanlar hakkında cezai kovuşturma yapılmayacağını açıklamıştı. Pakistan İçişleri Bakanı Zafer İkbal Varaik de, camideki grupları ihanet içinde olmak ve İslam imajına zarar vermekle suçlamıştı. Uzun süredir Pakistan yönetimi ile çekişen İslamabad’daki Lal Mescidi, öteden beri radikal MEDRESE SORUNU Lal Camisi’ndeki çatışmada teslim olanlar Aslında, radikal İslam, Pakistan için kronik bir sorun ve bu sorunun odak noktasında ülke içinde denetim altında tutulamayan medreseler bulunuyor. Pakistan yönetimi de sorunun bu noktadan kaynaklandığını açık açık ortaya koymaktan çekinmiyor. Pakistan Eğitim Bakanı Cavid Eşref iki hafta önce yaptığı açıklamada, ülkelerinde hükümetin haklarında hiçbir şey bilmediği bazı medreseler olabileceğini söylemişti. Bu açıklama sorunun hangi boyutta olduğunu net biçimde ortaya koyuyor. Cavid Eşref, Pakistan'daki medreseleri yakından izlediklerini, ancak bazı bölgelerde, özellikle de Afganistan sınırı yakınlarında, kendilerine kayıtlı olmayan okulların bulunabileceğini dile getirmişti. Yani, denetim altında tutulamayan Veziristan bölgesinde… Londra'da düzenlenen bombalı saldırıların zanlılarından en az birinin, Pakistan'da İslami bir okula gittiği biliniyor. İngiltere en yetkili ağızlardan, Pakistan'daki medreseler hakkında kaygı duyduklarını açıklamıştı. Kaygıların ileri noktalara taşınmasıyla birlikte, denetimi daha fazla elinden kaçıracağını anlayan Müşerref, yasaklanmış İslami teşkilatlara karşı