Katalog

Yeminli gıda müşavirliğinin işleyişi belli değil Prof. Dr. Ayhan FİLAZİ Ankara Bölgesi Veteriner Hekimler Odası Başkanı S on günlerde sıkça duyduğumuz "yeminli gıda müşavirliği" konusunda söz etmek istiyorum. Çoğu kişinin bildiği gibi girmeye çalıştığımız (belki yakında vazgeçeriz) bazı Avrupa Birliği ülkelerinde gıda kontrolünün, konusunda uzman özel şirketler tarafından, bunların denetimlerinin ise resmi makamlar tarafından yapıldığı ileri sürülmektedir. Burada hemen şunu belirtmek gerekir ki ülkemizde henüz böyle bir mekanizma yok. Olması zorunlu da değil. Bizdeki kontrol ve denetim işlemi tümüyle Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile taşra teşkilatı tarafından yürütülmektedir. Ancak Meclis Tarım, Orman ve Köyişleri Uzmanlık Komisyonu başkanı Sayın Vahit KİRİŞÇİ’nin son zamanlarda basına yaptığı açıklamalar, böyle bir işleyişin ülkemizde de uygulanmasının düşünüldüğünü gösteriyor. Bizdeki modelin adı "yeminli gıda müşavirliği". Peki, bu model nasıl işleyecek? İşte AB mevzuatı, bu modeli seçen ülkelerin nasıl bir sistem kurması gerektiğini yeterince açıklıyor: Öncelikle gıda kontrolünde görevli olan resmi kurum etkinliğini, yeterliliğini ve tarafsızlığını garanti eden birtakım işletim kıstaslarını yerine getirmelidir. Bünyesinde özellikle bu konuda yeterli sayıda nitelikli personeli barındırmalıdır. Bu personelin, yem ve gıda konusunda olası acil durumlar karşısında gerektiği şekilde çalışabilmesi sağlanmalı, beklenmedik acil eylem planlarının oluşturulması ve bu planların yürütülmesi yönünden uygun şekilde eğitilmesi gerekir. Gıda denetiminin hedefine ulaşmasını sağlamak için en önemlisi de bu personelin bağımsız olması sağlanmalıdır. Bu saydığımız hususların hepsinin bizim yetkili makamlarımızda olduğunu farz edelim. Daha sonra gıda kontrolünü yapacak özel şirketlere yetki devrinde bulunulduğunda tüketicinin yüksek bir düzeyde korunması yasa ve yönetmeliklerle temin edilmelidir. Hadi diyelim onu da yaptık. Sıra geldi yetki devrine ki bunun da kuralları şöyle sıralanıyor; 1. Belirli kontrol görevlerinin yerine getirilmesine ilişkin yetki aşağıdaki kıstaslar sağlanmadıkça devredilemez; (a) Kontrol organı tarafından yürütülecek görevlerin ve devredilmiş yetkilerin kullanılabileceği koşulların kesin bir tanımı yapılmalıdır; (b) Kontrol organlarının: kendilerine verilmiş olan görevleri yürütmek için gereken uzmanlığa, donanıma ve altyapıya sahip olduklarına; yeterli sayıda uygun kalifiye ve deneyimli personele sahip olduklarına; tarafsız ve çıkar çatışmalarından uzak olduklarına dair kanıtların olması gerekir. (c) Kontrol organlarının Avrupa Standardı EN 45004, "Denetim yapan çeşitli türden organların çalışmasına ilişkin genel kriterler"e uygun olarak çalışması ve akredite olması sağlanmalıdır; (d) Kontrol organlarınca yürütülen kontrollerin sonuçları yetkili makama düzenli bir biçimde ve yetkili makamın isteği üzerine iletilmelidir; kontrol sonuçlarının uygun olmama durumu gösterdiğinde ya da buna ilişkin bir kuşku uyandırdığında, kontrol organları yetkili makamı derhal haberdar edecektir; (e) Kontrol organları kendilerine verilen görevleri etkin olarak yerine getirme kapasitelerinin olması için düzenli olarak iç teftişler yapmalıdır; (f) Yetkiyi veren yetkili makamla kontrol organları arasında etkin bir koordinasyon olmalıdır. 2. Kontrol organları yetkisini devreden makam tarafından gerektiğinde organize edilen teftişlere tabi olacaktır. Bir teftiş sonucunda, bu organların kendiMANİSA (Cumhuriyet) Akhisar Çağlak Festivali ve Zeytin Şenlikleri kapsamında düzenlenen; ev sahipliğini Akhisar Belediyesi, Akhisar Ticaret ve Sanayi Odası ile Zeytindostu Derneği Akhisar Temsilcisi Mustafa Alhat'ın üstlendiği "Tarımda Sanal Örgütlenme ve Bir Başarı Öyküsü: Zeytindostu" konulu açık oturum yoğun ilgi gördü. Açık oturumda konuşmacı olarak Yeni Asır Gazetesi yazarı İsmail Uğural, Zeytindostu Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Zafer Özer ile Başkan Yardımcısı Metin Ölken ve derneğin kurucu üyelerinden Ünal Irktaş yer aldı. Derneğin kuruluşunu ve amaçlarını anlatan Zafer Özer, zeytin ve zeytinyağıyla ilgili olarak çalışmalarının devam ettiğini belirterek, "Alt komisyonlar oluşturmaya başladık. Bu komisyonlar çeşitli alanlarda çalışacak. Özellikle eğitim konusuna ayrı bir önem veriyoruz" diye konuştu. Bir dinleyiciden gelen "Sektörle ilgili diğer kurumlardan neden katılım olmuyor?" sorusuna Özer, "Bizim kimseyle alıp veremediğimiz bir şey yok. Kapılarımız herkese açık. Fakat bu iş zorla olmaz. İsteyen gelir bize katılır. Biz birlik olmaktan yanayız" yanıtını verdi.. Me lerine devredilen yetkiyi yerine getirmede başarısız oldukları izlenimi doğarsa, yetki devri geri çekilebilir. Ancak yetkili makam şu aşağıda sıralanan yetkilerini devredemeyecektir; 1. Gıdanın pazarda yer almasının, ithalatının ya da ihracatının sınırlandırılması ya da yasaklanması; 2. Gıdanın geri gönderilmesi, alınması ya da yok edilmesi; 3. Gıdanın başka amaçlar için kullanılmasına izin verilmesi; 4. İşlemin askıya alınması ya da ilgili işin uygun bir dönem için tamamen ya da kısmen kapatılması; 5. Kuruluşların onaylarının askıya alınması ya da geri alınması; Yeminli gıda müşavirliği özetle böyle. Tekrar etmek gerekirse bu modelin uygulanması üye ülkelerde zorunlu değil. Zaten şimdiye kadar uygulayan bir ülke de yok. Ancak uygulanacaksa da kuralları konmuş durumda. Böyle ben yaptım oldu ile kestirilip atılacak kadar basit bir konu hiç değil. Son çıkan 5179 sayılı Gıda Yasası ve ilgili yönetmelikler zaten yeterli tahribatı yaptı. Bir de bununla uğraşmayalım. Önce var olan Yasa ve Yönetmeliklerimizi düzeltelim, sonra buna da sıra gelir elbet. Umarım yetkililerimiz gıda güvenliğimizi sağlayacak gerekli önlemleri alır da kontrolü kim yaparsa yapsın boğazımızdan temiz bir lokma geçer. tin Ölken ise, şenlikler kapsamında Akhisarlılarla bir araya gelmekten duyduklarını memnuniyeti dile getirerek, sektöre yönelik çalışmalara devam edeceklerini vurguladı. Ünal Irktaş ise Türkiye’deki zeytin ağacı sayısının ve zeytinyağı tüketiminin artırılması gerektiğini söyledi. Irktaş, "Amacımız zeytin ağacı sayısını artırmak. Ülkemizde kişi başına zeytinyağı tüketimi kişi başına 1 litreyi bulmuyor. Bu miktar çok az. Bu miktarı artırmak ve kaliteli yağ üretmek öncelikli hedefimiz olmalıdır" dedi. Akhisar Belediye Başkanı Salih Hızlı, Akhisar Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mehmet Erdayıoğlu ve Yeni Şakran Belediye Başkanı Zeki Şen'de yaptıkları konuşmalarda zeytinciliğe ve zeytin dostlarına verdikleri desteğin süreceğini ifade ettiler. Açık oturum sonrasında Akhisar Belediye Başkanı Salih Hızlı, Dernek Başkanı Zafer Özer’e zeytinyağı şişesinden yapılmış bir plaket verdi. İsmail Uğural'ın önerisiyle yapılan oylama sonucu 4. Zeytindostu buluşması’nın Milas'ta yapılmasına da karar verildi. Zeytin dostları Akhisar’a çıkarma yaptı 24