Katalog

13EYLÜL . SAYI 651 • dcrlcr. Yanibaşkabiryeredikilde yaşanmasına karşın, Ermemİ!>. Lrmeniedebiyatıdaijuanniccdc yas,anması oldukça zenda bu durumda. Tabi i toprak dcgin bir kültürün yok olması anğişince çiçcğin kokusu da rcngi lamında çok büyük tehliketas.ıdedeğişir. Mesela Kırkağaçkayor. vunuvar. YalnızKırkağaç'taye"Türkiye 'de bir telcvizyon ditişeniniyerseniztadalırsınız. O li,birçarşı dili var. Butarz kendi kavunun çckirdeğini nereye içinde, bizim konuşma şeklimiekcrseniz aynı kavunun tadını zi dcctkiliyor. Bubakımdan Ervcrmez. Özellik, Kırkağac'ın menicededolaylıolarakTürkyetiştiği topraktadır. Istançeden etkileniyor. Etkilenmesibul'unyazarlandaöyle. Boğaz nin nedcnlerinden biri dc mahavası, adalar, doğa bir yazarı alesef itiraf etmck zorundayım muhakkak etkiler. Ne kadar da ki bizim çağımız Ermeni edebibizim ulusal edebiyatımızolayatının köklü olmamasından raksavunmaeğilimindcoluyorkaynaklanıyor. Bizim öğrctsak da muhakkak ki Istanbul'da mcnlerimizolmadı. Buişiöğreinsanlararasındayaşanmışolan tecek okullarımız da olmadı. birolaylardizisi var ve bunu koEdebiyat ilke ve görüşlerimi paramazsınız. lstanbul'unkozkimseöğrctmedi. Yaşamıniçinmopülit olduğu döncmdcn gitden yolumuzu bulduk. tikçe ayrılıyoruz. Çünkii artık Birtablovarortada. KocalsIstanbul'a Anadolu insanları tanbul'daherşey var, Ermenice gelmekte. Bununla birlikte in Doğum tarihi 1923. kitap satan kitabevi yok. Demek buna ihtiyaç hasıl olmuyor. Öğretmenler sanlar,tiplerişlenecekkonulardadcğişiyor. Derneği'nde kitaplar çüriiyor, kimse gelip Ben yaptığım edebiyatta da o kadar realist sormuyor. Hangi boyuttan bakarsanızbakın yaklaşırım ki bazen kahramanların adını bikitaplar gereksizgörülüyor. Burada da kitale değiştirmem.Birçokkezakrabalarannemc gelcrck, 'Senin oğlun fakirliğinizi yazı bısevdirmeninbirbeceriksizliği.günahıvar üzerimizdc. Ba^lıcasuçludabasındır... Eryor, gazetclcrdc hcrkcs sizin yoksulluklar meni basınını yaşatan hrmeni ölüleri. Hiç içerisindeyaşadığıni7i okuyor' demis.lerdir. düşünmüyorlar.buağacınodununuyakmaBense her şeyi açıklıkla yazmaktan hiçbir yalım. Bukuyununyadaineğinctiniyemezamançekinmedim." Istanbul 'da yapılan Ermeni edebiyatı, es yip sütünden yararlanalım ki çocuklarına lisanı sevdirsinler. Onuyapmıyorlarmirasyekiye oranla çok dalıa zayıf kalıyor. Burada di gibi bekliyorlar. Tek bcklentileri tanınmış başlıca sorun Ermeni dilinin kullanımından veya varlıklı bir Ermeni ölsün, ilan verilsin ki kaynaklanan zorluk. Bu sorunun birçokdilbirkaç kuruij fazlaatılsıncebe. Yoksa hcrzaman lisanı ve edebiyatı öğrenmeye ve yaymaya fırsat var. Onun üstünde okullara bağlı kültür dernekleri var. Buralarda kültür ve dil üzerine kaç tane konferans veri liyor? Gazeteci kendi gazetesinin bekası için bile yeni bir gazeteci yetiştirmegayreti ivindcdeğil. Istemiyorve hatta yaşatmıyor. Bir tür doğum kontrol hapı gibi, olumsuztelkinlerdebulunuyorlarki gazeteci olmasın, okumasın, yazmasın. Yazsa bilciki kelimeyitashihetmemekiçin 'yazmasa daha iyi olur' diyorlar. Bizde klasik bir ifade var. Gazetelerin enbüyükyazarı veen büyükmuhabirı 'hazrcti makas' derler. Yaratıcıgücüteşviketmiyorlar. Makaslakesip koyuyorlar. Basın, butavnndan dolayı ilerde y ine kendisi zarar görecek. Çünkü okuyucusukalmayacak.Mccburkalacakyakepenkleriındirmeyeyadahalkayüklennıeye." Park Otel'degeleneksel bir okulyemeği bulu$mast (1968). nıyor. Yenıyazarycti^miyor. Engençşairimiz bugün Ikna Sanaslan ki torun sahibi olacak yaştadır. Demek hemen hcmen elli yıla y akın bir süremiz kaybolmuş durumda." Görülüyorki Ermeni edebiyatı enzordönemlerinde bile kendini yenilemeyi bildi. Ama şu anda bir tükeniş söz konusu. "Şuanda Ermeni Edebiyatı iflasyolunda. Ben onun için tekrar söylüyorum. Basın teşvik cdcceğine doğum kontrol hapı yutturuyor. Elli yıllıkyazarlık ve edebiyat faaliyetlerim nedcniy le basında kimin kimi nasıl etkilediğinı gördüm. Düzeltmen olduğum için bende son elli yıldırbütün yazarlann el yazıları var. Kim kimi nasıl yönetmek istemiş, nerede başarılı olmuş, nerede olamamış, bir değeribirkaynağıneredebudamış,birçiçeği nasıl daha açmadan soldurmuş. Gerçekten çok insafsızca davranılmıs genç kuşaklara veonlarıngelişimineengelolunmuş.. Kitap okumama sorunu sadece bize ai t dcği 1. Türkiye genelinde böyle bir sorun var. Kitabı scvdirmekaydınlann işi. Belli bir 'klik' işi. Belli bir zümrenin hatırı ve özel sempatisi. Edebiyataözel olarak bir ilgi söz konusu dc Dil ve basın... Dilinyaşatılmasıhususundakuşkusuzbasınınrolüçokbüyü'k. Basınınen büyük rolü toplum iç.inde kendi varlığını koruması ve kanıtlaması. Gobelyan iscbasınınsahip olduğu misyonla fonksiyonlarının atbaşı gitmediği,kuşaklarıyönlendirmeyükümlülüğünüyerincgetirmediği inancında. "Klli scne önce savaij yıllarında Arjantin'de La Prensa diye bir gazete çıkıyordu. Bu gazete gerçekten kendini bir tür Kültür Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığı ve hatta SosyaKiüvenlikBakanlığrnınyerinekoyuyordu. Çünkü, hastanc ve eğitim kurumları vardı. Ve Arjantin halkı La Prcnsa'nın varlığını sürdürmesi için devlete karşı direndı. Devletle mücadcle etti ve dcdi ki bizim geleceğimiz devletin güvencesinden fazla, La Prensa'nın varlığınabağlı. Ben de bizim basınınbubilinçteolmasınıdiliyorum." Basınınbutavnndaa/ınlıkolmasınınetkisiolupolmadığınııse^öyleyanıtlıyor: "Umurundadcğil. Dahaziyadcokonumdaolmasındandolayı kendini dahagüvencede hissediyor. Bu toplum varoldukça benım de varlığını sağlamakla yükümlü vezorunluduıdiyor. Yanlı^görü^bu'ndankaynakla Yervant Gobelyan... Gazeteci, araştırmacı, şair, öykücü. Ermeni edebiyatımn son elli yılına "matris"lerle damgasını vurmuş uzun soluklubiryazar... "Ermeni edebiyatı iflas halinde" diye yakınıyor ve nedenlerini sıralıyor. Ermeni edehiyatımn } an içindc buiunduğu duruma çok üzülüyor Gobelyan.. M