Katalog

LÜL 1998. SAYI 651 11 arleri hcrkcsten iyı dc yapınca artık kimsc Gisclle kendisiylc evleneceğini sandığı ıngruptaki varlıgınaitira/edemiyor. ValiPrcnsin soylu bir kadınla nışanlandıgını göle gclip sahneye oturdııktan çok kısa birsü rünce aklını y itiriyorsa, preıısı oynayan partöonraherkesOlga'yahakettiği saygiyı gösncrinin başka bir crkeğe aşkını l'arkedince nck için yarışıyor. Onun ustalığını ilk tes kcndisini kaybcdiyor. Budclirmesalınesini en edcnyenipartöneri.Olga'ylakeyiiledans ıyı oynayan oyuncu unvanına sahip olan Olyor Amasahneyionunladcgilbirbaletle ga'mnkcndısıdedclilıgıncşiğindcdir. v ediyor. ()lga çok ü/'gün. Ycnidcn Itrk duyParis'tckı gönüllü sürgiindeOlga'nın hayat arına kapılıyor. (iıscllc'in Prens'i gibi parsuları kurumaktadır. Pek çok Rus sanatçısı gier de onu her şcyin yolunda olduğuna ikna bi Olga da kcndi toprağından beslendığinı anyor. PartönerOlga'yi da seviyoröbürdelilıyor. Kapjilıksızaşkıbiryandan.tümdestek ılıyı tia. Olga,köy1ü kızı Giscllegibi karşı sistemınden kopmuşluğu öbür yandan Olii7 aşkını partönerdc buluyor. Partöner 01ga'yı kahredıyor. Partöneri iscerotikdanslarıya hayran ama bu onun başka crkcklcre nı bir balctlc yapmayı tcrcıh ediyor. Olga tcılünün kaymasınaengel değıl. selliyiParis'ingecehayatındaanyor. Çarlis ton'lugecelerbaşlıyor. Balerinlerbereli,midi ctckli "çarliston" modasına ııygun giyimliler. hrkekler"smokin"li. MüzikTchaikovsky ve [iı/ct'nin yerine Schnitke ve Adam'ageçince teypten veriliyor. Aynı "korkunc" salınelerde oldıığu gibi madcni birtını etkisi yapıyor rnüziğin teypten dinletılmesi. (,'arliston'lu gecelerin de aslında yavan oldıığu izlenimini ediniyoruz böylecc. Olga, öğretmeninin yazdığı anılardaheryerdesıkıldığını,Rusya'dakocamayı tercih ettiğini söylüyor. Olgaçarlıstonla'vurpatlasınçaleğlensin' kalabaliğı içindc yalnız hissediyor kendini. Kendinieğlenmeye7orlarkenKomiserbcliriyor gecenin içinden. Olga onu kâh görüyor kâh kendine gülüyor bu saynydı diye. Kalabalık ortadan kayboluyor. Olga sahnenin arkasındanınensımsiyahperdeninortasındabeliren Komıserin başını avuçlarmm arasına almak üzere seyirtiyor. KomiserinbaşıOlga'nınclleriarasındaycrlereyuvarlanıyor.Olga'yı görünmeycn kollarmaalıyor. "Ba^'.Olga'nınsuyunagidiyorgibı.Odadcrinbiracıiçindegörünüyor. Geride kalan tutkulu aijkın acısı, ya;>ananlar ve artık yaşanamayanlar"baij"ındakarabasanı.Olga, "ba^"a e/iyet etmekten duyduğu hazı sergiliyor. Derkenözlemlesarılıyor"baş"a.(iöriinmezkollarıonukueaklasındiyebırakıyortüm vücudunu. "Ba:j"la kâh aşk, kâh nefretle zuliim yaşarken "ba^" görünmez oluyor. Olga kendi başını sokuyordelikten içeriye.O deliktekaybolacağı beklcntisıne kapılıyor seyirci, bilinennıulsuzsonunhazırlığı içinde. Mutsuz balerinboynundanarçiçeğikırmızısıbirboyunduruklagerie.ekiliyorsimsiyahdelikten. Şaşkın.Sahneaydınlanıyor. Çarliston kalabalığı tamkadroçevreliyor onu. Olga çırpındıkçaboyundurukuçsuzbucaksızbirpclerinolarakyayılıyorsahncye. Kıpkızılpelerinindört bir ucundan smokinli baletler tutuyor. Olga pelerinin bir ucundan diğcrine koşuyor içinden çıkmak için başını uzata uzata. Onun çektiklcrini Çarlistoncular anlamıyorlar. Olga kendi kendine atıyorpelerini ama artık deliliğchiççıkmamacasınabürünmüşolarak. Olga'ya dcli gömleği giydiriyorlar. Partöner üzüntüyeboğulmuş. Kendisiniçekiştiren delikanlıdan kurtulup ona sanlmak istiyor. Olmuyor. Artık çok geç. Olga'nın Petrograd'da zaferden zafere koştuğu sahnenin kubbesi şimdi ters dönmüş olarak bir hapishanc gıbi onun üstiine inmişbulunuyor. Olga oparmaklıklararasında kendini çıkaranpartönerle son dansını yapıyor. Hasta dimağında umutsuz aşkı partönere veda ediyor. Sahnenin arkasındakimerdivendenbukez kollan dcli gömleğinin kollarına benzeyen bağlarlakollarınıgöğüslcrineçaprazkavu!}turmuşbalerinlerıniyor. Htrafınıçeviripdeli gömleği kollannıkanca gibi Olga'nın kollarına bacaklarına geçiriyorlar. Olga onsuz bir mutsuzluklaycreyıkılıyor. Artık onlardaOlga'nın birparçası. Balcrinlersahneden çekiliyor. Olga deliliğiyleyapayalnızkalıyor. Sahnenin arkasındabel irenbalc sınıf'ının ay nalarıparçaparçaharcketetmeyebaşlıyor. Birbirlerininarkasındaniçiçegeçiyoraynalar. Kızıl Giselle de peşlerinden. Kendini seyrcdiyor üzüntüylc vebcğenmeyerek. Bıraynanınarkasındasiluetinigörüyoruz. Sonrada kayboluyor. Geriye yalnızca ay nada hay al nıeyal seçebildiğimiz bir imaj kalıyor. Delilikbirseçimmi? iy60'lıyıllardaepcytaraftarbulaııbirpsıkiyatriakımınagöreşızof'renıbırhastalıkdeğil, fakat bireyin kendini korumak için bay vurduğu son çare. Boris Eifman da deliliği bir hastalık olarak kabul etmiyor. Peki deliliğe bir virüsnedenolabilıyormu? "Çekist" Albert Galitchanin "(iünlük hayatta öyledır belki. Ama düşünce tarzı deliliğe neden olur. Ozgür düşüncenin normal doğrultudan sapmasıdır delilikdiyedü!jünüyorum,"diyor. Öbür"(,'ekist" Youri Ananian'agörc "Olga'nın içinde birdelilik vardı. Bclki de bu yüzden o kadar büyükbiryıldi7olmuştu. F.ifman K.ızılGiselle'indiğerkişilcrleolanilişkisinigösteriyor. Delilik bir ölümdür. Yalnızlığın sonucudur. Olga kendine istediğı gibi birortambulamadı. Sanatta da istediğini yapamadı. Kendine bir sanat dünyası kurmak için çok çabaladı, ama Petrograd'daki ortamı bulamadı. O kadar ki kişiliğini bile kaybetmeye başladı. Bir dolu skandala adı karıştı. Rusya'da acı çekiyordu amayeni hayatı da hayat değildi." St. Petersburg Bale grubunun genel kanısı Olga'nın doğuştan deliliğe yatkın olduğu ve sonunda delilik alemineadımatmayıseçtiği. Brezilya! Brezilya! adlı filmde Kafka'nın Şatosu'nun"zindanlannda"eziyetgörenkahramanın deliliğe yelken açıp işkencecilerden kaçması gibi Olga da bildiğimiz dünyay ı terkediyor. 1971 yılındaABD'depsikiyatrikhastaları serbest bırakan genel politika karanndansonradışarıçıkıyor. Amakendisinitanımlayanbalekiijiliğiveaşklarmdanizkalmayarak... 1991 yılında, 96 yaşında iken dünyaya tamamen veda ediyor.^