Katalog

29KASIM1998. SAYI662 "Bir biz kalalım çirkinliklere inat!" Bir dizesinde böyle seslenmişti okurlanna Bedrettin Cömert. Dokunulmaza ve tabuya hep karşı çıkmıştı. Şiir yazdı, felsefeyle uğraştı, çeviri yaptı. Öldürülüşünden 20 yıl sonra Ankara'da bir sempozyumla anıldı. Hacettepe Üniversitesi'nde şimdi artık adını taşıyan bir de konferans salonu var... konusundaki tezi ile Estetik Doktoru olan Cömert, "Giotto ve San Francesco Geleneği" konusundaki çalışmasıyla da SanatTarihi Doktoru unvanını almıştı. 1960 yılında ltalya'ya gitmişti Cömert. ltalya'da ilk iki yıl Perugia Yabancı Üniversitesi'nde Italyanca ve Latince okumuş, daha sonra Roma Üniversitesi Italyan Dilı ve Edebiyatı bölümüne girmişti. 1967 yılında Roma Üniversitesi'nden lisans diplomasını almıştı. Bir şiir adamıydı Cömert, 1969yılındayazdığışiirdeki birdize ölümünden sonra yayımlanacak şiirkitabının adı olacaktı: "Kalmasın Ellerim Sizden Uzak." Bu şiirkitabının içindeki birşiirde ise şöyle sesleniyordu: Sabır mağaralarından boykot çekmemiştik yasalara/ güneş upuzun çıldırtıyordutoprağı/toprakdediğinneki/pis ellerin isteksiz çengisi/ lâhavle borsasının kampanası çatlamak uzereydi/ duy uyorduk/ doludizgin mavileşiyordu kaburgası kalın bulutlar/ inancımız biryerlere vardınyordu bizi/ vatdığımız biryerlerde yeniden doğacaktıkerkekçe/çalımlıkartallarhaltedecekti ışığımızda/ duyuyorduk/ kan olup dik.ilmck zamanı gelmişti doruklara/ hıneımız mcydanlara yürümemizı buyuruyordu... "Yeniden Doğmuş Gibiyız" adlı bu şiiri, Varlık dergisinde 1 Ekim 1960 yılında yayımlandığında henüz 19yaşındaydı Bedrettin Cömert. Şiirinin başında bir ithaf yazısı vardı "Üniversitcli kardeşlerime ve 27 Mayıs'ıyaratanlara..." Şiirl oloştirlyo yedirirdl Builkşiiri değildi. Sıvas'ınGürünilçesindeki ortaokul sıralanndaki arkadaşının ağabeyi Hasan Hüscyin'le tanışmasıyla mı başlamıştı şiiryazmaya? "Şiiri Eleştıriye YedirenAdam:BedrettinCömert"başlıklıyazısında ünlü şair, bu sorunun yanıtını veren şu sözlerle anlatıyor onu "Yıl, 1956. Gürün Ortaokulu'nda Mustafa Bedrettin Cömertdiye birçocuk var.Toprak MahsullenOfisi Memuru Fazıl Cömert'in oğlu M. Bedrettin Cömert. Selvi dalı gibi incecik birçocuk. Türkiye'yi'Küçük Amerika'yapma savındaki DP iktidarda. Köylü vc esnaf, bürokrasinin simgcsi CHP'nin karşısında, DP'nın yanında. 16 yaşındaki Bedrettin Cömert, o günlerde yürürlükte olan 'Milli Korunma Kanunu'nunayırdında.kendisinesarıdefteripahalı satan bir csnafı karakola 'şikâyet edecek'derecedcgünliikyaşamıniçinde. O günlerde tanıdım Bedrettin Cömert'i. Küçük kardeşimleaynı smıftaydılar. Hapıshaneden çıkmıştım, kışladan geçmiştim, işsizdim, anamın evine sığınmıştım. Resim yapıyor, 'arzuhal' yazıyor, öykü, şi ir ve oyun yazıyor,ayaktakalmayaçalışıyordum. Küçük Bedrettin Cömert bunlan biliyor muydu,bilemiyorum;yalnızkaraborsacılıkyapan esnafı karakola şikâyet ettikten sonra, banagelişiönemliydi. Ayrıntılarınadckanlatmıştı bana olayı. Onun bu uyanıklığı, yaşadı günün bılıncınde oluşu sevındırmişti beni. Şiirden konuştuğumuzuanımsamıyorum. Şiiryazdığınısöylemişolsaydı.kesinlikle unutmazdım." Unutmazdı bclki, ama Cömert yüzlerce öğrenci arasından parasız yatılı sınavlarını kazanıp, Sıvas Lisesi 'ne gittiğinde, anasmdan, babasından, kardeşlerinden, çocukluğunun geçtiği topraklardan uzak, yaşadığı yalnı/lık duygusunu bastıran, yaratının zenginliğindc iç dünyasını kalabalıklaştıran, kendi şiirinin sözcükleri, yüreğinden çıktığında,onupaylaşacağıadrcsiçokiyibiliyordu. Hasan Hüseyin'e yolluyordu şiirlerini. ürtaokuldaykcn, csnafı karakola şikâyet etmesiniciddiyealan Hasan I Iüseyın'ın buyakın tutumuydu onu y üreklendiren büy ük bir olasılıkla. Çocuk sezgileri yalancı çıkarmamıştı bu yakınlığı... Çocuk kim tarafından sevildiğini ıyibılirya,öylebirduyguydu« 'Kalmasın eüerim sizden.' ayrıldıbudünyadan. Agostina daağıryaralanmıştı. Hastaneye güçlükle yetiştirdiler gençkadını.Derhalamcliyataalınıpyaşama döndürüldüğünde, Bedrettin Cömert yoktu artık... olupevlenmiştionunla. Biryılönce(1977) "Giotto'nun Sanatı" adlı kitabı yayımladı1978yılının 11 Temmuzsabahı karahaber ğında, ılk sayfada "A Agostina con amore" diye seslenecekti karısına. Iki çocuklan olbirbombagibidüştü Hacettepe Üniversitemuştu. Ergun ve Kemal. Biri 6, diğeri 11 yasi'ninkoridorlarındanTürkiye'ye..Hocalannınölümhabcrinı öğrenen SanatTarihi bö şındaydı. "Karıma Şiirler" başlığı altında lümü öğrcncılerınin ağlama seslerine, öğre yazdığı şiirlerini I967yılında Varlıkdergisindeyayımlatmıştı. Böylesinebirsevgiyle timüyesiarkadaşlannınhıçkınklarıkanştı. 12 Temmuz günü manijettcn verdi gazeteler bağlıydı karısına... Hergünkügibi birlikte VolkswagenarabaBedrettin Cömert'inöldürülüşhaberini. lannabindilerogün. lOOmetrekadargideKansı Maria Agostina o gün başlanna gelecekten habersiz sabah 08.45 'te, Italyan Bü bilmışlerdikı,kırmi7i Muratbirarabakesti y ükelçi Hği' ndck i görev i nc yetişmek üzere, önlerini. Cömert durdurmakzorundakaldı arabayı. Kırmızı arabanın ieinden çıkan üc. Cömcrt'le birlikte çikıyordu Ankara'daki kişi yaylım ateşıne tuttular Cömert'i. Bir KöroğluC'addesi'ndekıevlennden. Cömert kurşun da Agostina'nın göğsünc ısabet ettı. ıseTürk Dil KurultayıtoplantısınagidecekIşlerine yetişmek üzere olan, dııraklarda ti, kansını bıraktıktan sonra. Agostina'yı bekleyen onlarea insanın gözünün önünde Roma Ünivcrsitesi'ndeögrcncilik yaptığı sıcereyan etmişti buolay... ralardatanımıştı. LvlenciıklerındehemöğOkadarkıırşunanasıldayanabilirdikiberenciliğıni .sürdürüyor hem de çalışıyordıı. deni.. 38 yaşında Agostina'sı yanındayken Maria Agostina şiirlerinin kadınıydı. Aşık NEVİN ÜNALIN Dilci,felsefeci,şalr Yüzlerce şiir, makale, eleştiri, çeviri yazısı bırakmıştı ardında. Salt Sanat Tarihi ve Estetik öğretmeni değildi Cömert; şairdi, eleştirmendı, dilciydi, fclscfeeiydi ve çevirmendi. E. H.Gombrich'indünyacaünlü"Sanatın Öyküsü" kitabını o di limize kazandırmıştı. Buçeviri daha sonra TDKödülünüaldı. Dil konusunda yaptığı başanlıçalışmalarından ötürü sonra bu kuruma üye oldu. "Giotto'nun Sanatı" ve"Benedetto Croce'ninEstetiğinde Ifade Kavramı ve Ifadenin tletimi Sorunu" kitaplarını kattı sanat dünyasına. 1971 yılında Roma Fclsefe Enstitüsü'nde "Son 50 Yılda Türkiye'de Sanat Eleştirisi"