Katalog

aitti. Eğeröldürülmeseydi Musa Anter, bir ay sonra deniz kıyısında bir otelde çocuklanylabirliktebaşbaşabirtatilgeçireceklerdi. Hale Anter: Evlendiğimizyıl Musasenden birricamvar dedi. Eve geldiğimde kapıy ı iki kez çalacağım, durup bir kez daha çalacağım. tsterimki banakapıyı senaçasın, iki elin kanda bile olsa sen açasın... Rahşan Yorozlu: Babam çok kıskanırdı annemi... Hale Anter: Birlikteolduğumuzzamanlarda çok yoğun yaşardık. Evimiz o kadar kalabahk olmasına rağmen biz giy inir, süslenirtıpbalosunagiderdik, Adanalılaryada K.ayserililergecesine... Uzun tuvaletlergiyer, kürkkabımıahrdım... Ya da Fenerbahçe'yeyüzmeyegiderdik. Musa, KüçükFikret'le, Basri 'yle top oynardı. Çok güzel hayatlanmızdaolduyani... Ya çocuklar... Taş çatlasa on bir yı 1 görülen babanın yüzü, sesi unutulmazmı, kokusu silinmezmi? Rahşan Yorozlu: Onca ayrılıktan sonra geriyc kalan üçbeş seneyi öy le yoğun yaşıyorsunuzki. Babam çok cvcilIbir insandı. Sabah kahvaltı edip evden çıkar, akşam ağzı kokarak geri gelirdi. Bir restorana girmek, arkadaşlarıylabuluşmak,mümkündeğildi. Ben ne severim, iğde, dut kurusu, keçi boynuzu. Onu getirirdi bana. Anneme, kardeşlerime de ney i seviyorlarsa onları taşırdı. Ama f ırsat vermcdi lcr ki, bunun rahatlığını, sıcakllale Anter ve Rahşan Yorozlu. Biri kocusının diğeri babasınm özletnini taşıdu Bekledikleri "iyi bir insan"dı, bu yüzden "keşke" denmedi. lığını yaşasın, yaşayalım... Rahşan,çekirdeksizüzümscverdi.Okulyecek taşıdı. Sadccc cşinin dcğil, ailesi, yakı özlem, yokluk içinde kaygısının üzerine ba köy Kız Lisesi'nin kay ıtlanna başanlı bir öğdan geldiğinde, eğer evdey se babası, bir tarenciolarakgeçemcdi.MatematikveTarih nıuzaktaolanbütünmahkumlarınçamaşırsıp geçemiyordu Hale Anter: Aman kimse baküzümüayıklanmışbulurdubuzdolabınhocalarının neden bu kadar sertleştiğini bir larınıyıkadı. Diyarbakırlı,Hakkarili, Vanlı Musa'ya, bana, çocuklarıma bir laf etmeda. Sevgiyi biliyordu, babasını tanıyordu artürlü kavrayamıyordu. Neden, "Sen niye erkeklerdehastalananeşlerini.çocuklarını sin... okula geliyorsun, git evinde yemek pişir, bu tık... Buyüzdendahaaltıyaşındayken annetstanburaApeMusa'nınevinegöndermekRahşan Yorozlu: Kısacası kan tükürüp laşık yıka, bir talebenin yerini işgal etme" di sine yönelttiği "Nereden buldun bu babay ı" ten vazgeçmedi. Askerlcr ve üni versiteliler kızılcık şerbeti dıyecektik. Herhangi bir yorlardı, neden altmış üç öğrencinin içinde sorusu çok eski zamanlara dairdi... de... Ağabeyi yakınıyordu zaman zaman semtte yaşamıyorduk ki, Suadiye'deydik. Rahşan Yorozlu: Bu soruyu sorduğum ayağa kaldınp " Senin baban Kürt, senin ba"Bu Musa seni çok iizdü, seni mahvetti..." Arkadaşlarımız ya ortahalliler ya çok iyi halban komünist" diye sesleniyorlardı, anlaya zaman aklımda başka bir baba model i yoktu Karşı çıkıyordu Hale Anter "Heni üzmedi, lilerdi. Aman biz onların yanında düşük olki...Çok sevdiğim bir babam var, bir bakıyoçocuklarımın babasıdır, iyilikseverdir" dimayalım diyorduk yani bir taraftan da anne mıyordu. Akşamları annesine sanlıp sorurum yok oluyor... Hızlı çekim gibi yani. Oyyordu: Babam ne haltlar karıştırıyor? Yeraltı yordu "Başına ne geldiyse iyiliğinden gelmin burjuva yaşamına devam ediyorduk. Iki sa ben sadece görmek istiyorum. Çünkü evneresi, babam neden kazıyor yerin altını? di..." hayatı birden yaşıyorduk. Herkesi, heryeri de olduğu zaman çok veren bir baba var... biliyorduk. Hangi disco nerede, hangi sineRahşan Yorozlu: Babamın bir köylüsü Bir gün teyzesine "Ben okula gitmeyeceHale Anter: Çok temizkalpli, yardımsemayanasılgidilirin yanında Türkiye'ninnegeliyordu evimize. Biz de yıyip içiyor, yatip ğim" dedi Rahşan. Annesi karşı çıktı, "Babaver bir insandı. Evliliğimizin ilk yıllarında resinde hangi cezaevi var, biliyorduk. kalkıyordu. Babam ona elbise, gözlük, fbsı yok" dedi "Bu sorumluluğualamam" Her bir kapı komşumuz vardı, eski saraylı Zeratoğrafmakinesi almıştı. Sonradan, mahkeBilmek yetmıyordu. Rahşan Anter, Eren gittiğiokuldabenzertepkilerlekarşılaşacakfet Kalfa. Zencibirkadındı. Durumubirhaymedcihaneti ortayaçıktı... larınıdabiliyordu. "Yaüzüntüden li zordu. Musa, bayramlarda kıyafetler, terverem olursa..." lşte korkuyla likleralırdıona... Klmse laf etmesln... okuldanalındı Rahşan, türlü türlü Rahşan Yorozlu: BeraberolduğumuzzaHale Anter sabah altıda uyanıp kurslara gönderildi öğretimden gemanlarda beni elimden tutup konserlere göyeditrenincyctişiyor, akşamaltıyı ri kalmaması için... türürdü,örneğinSafiye Ayla'ya. llköğrenon geçe treniyle dönüyordu. Görcv Rahşan Yorozlu: Gitmediğim diğim şarkı, Gelse o şuh meclise oldu. Köpedağılımını birgeceöncedenyapıkurskalmadı. Isveç'eyerlcştikten ğimiz, babamlamüşterek sevgimizdi. 1213 yordu, kızım sen bulaşıkları yikasonra da kurslara devam ettim ve yaşımda Zola'yı okuyordum. Anlamıyoryacaksın, oğlum sen patatesi ayıkeğitimci oldum. Ama çok başka bidum, bırakmak istiyordum ama babamla birla, sen sobayı yak...Çocuklar için ri, çok başka birşey de olabilirlikteolacağımya... gün, bir gece önceki konukların dim.... Sırada cenazetöreni vardı. Haberiahpgelyataklarınıtoplamaklabaşlıyor,o Hale Anter: Bir gün de Anter diklerinde çoktan toprağa verilmişti Musa akşamgcleccklereyemekhazırlaokulda kavga eden arkadaşlannı Anter. Otopsi raporundaki çelişkilerle, eksik makla sürüyordu. Rahşan'ın bir ayırmak için aralannagirmiş. Nevazifesi de hangi hastanede hangi yi paylaşamıyorsunuz diye bağırdoktorutanıdıklannı bilmek, gelen mış,bana Kürt Anter derler... Ho Mezannınbaşındaakranıbirköylüylekarşılaştılar. Ağlıyordu: hastaları o hastanelere götürmek, cası da duymuş bu sözlerini, disip"Nasıl bizi bırakıp gittin, içimizde bir tek dertlerini doktora anlatmaktı. Aklinevermiş. Gidipkonuştum.efenşamdan Hale Anter kimin nesi oldim dedim, bu çocuk 1516 yaşın sen okumuştun, şimdi bizim derdimizi kim duğunu anlatıyor, hangi doktora da, babası Kürtçülükten hapse gi anlatacaklo..." Sonraki günlcrden birindeydi. Rahşan Yogötürüleceğinisaptıyordu: Bunun rip çıkıyor, herhalde oradan aklınmidesi ağrıyor, bunun gözüyle bir dakalmış. N eden bu kadar büyütü rozlu Akarsu köyünde, akrabalannın evinde okula gitmek üzere hazırlanan çocuklara sorunuvar... yorsunuz... Yeni mezun bir çocukbaktı. önlüklerini giyinişlerine, defterlerini, Cezaevi kapıları da unutulmatu öğretmen, Atatürk çocuklan bu kalemlerini çantalarına koyuşlanna. "Hangi malı. Yiyecekleri yanında taşıyasözcüğü kullanmaz dedi. Neyse, kitaplan okuyorsunuz" diye sordu. Çocukmay an Hale Anter, hazırladığı filemüdürle de konuşup, çocuğu zor lcri gösterip " 12 'de Balmumcu'da kurtardım mektepten kovulrhalc^' lardan biri yamtladı: Biz okula gitmiyoruz ki..."Ama"dedişaşırarak"hazırlandınız..." olun" diyordu "Görüş var..." Butan... Ayru çocuk, "Belki" dedi "Belki bugiin okuluşmabirazgecikincefileleri,çanEvlendiklcrindetarihler 1944'ü lumuz açılır. Bu yüzden hazırlandık..." talarıyla kalakahyorlardı eezaevi gösteriyordu. Musa Anter 1992 yıBaşka soru yoktu, yanıt da. Sürgünler, cekapısında. Kimi kezgörüşemeden lındaöldürüldü. Birhesapyaptılar zaevleri, görüş günlcri, sıkıntılar, ayıklanmış geri dönüyorlardı. Musa Anterpaoturup, kırk sekiz yılın on birinde çekirdeksizüzümler,aynlıklar,birgün belki ketleri almışsa, yanıtı Yenice Sigaberaberolabilmişlerdi. Hale Anter düşleri.fotoğraflarasığdırılansevgiler başrası'nın ikinci katındaki kâğıtta geçocuklarınınpeşisıralsveç'eyerka soru istemiyordu. Çünkü ölüm hiç kimseliyordu: Hcrşey çokgüzeldi... leşmişti tam on dört yıl önce. Son yeyakışmıyordu...^ Bütün bu koşuşturma, sıkıntı, Musa Anter, öldiirülmeden kısa bir zaman önce.. görüşmeleri ise beş yıl öncesine