Katalog

12 0» "Benbildimbileliburalarhepböyle.Ev kendimizin, burada doğdumbüyüdüm. Buranıneskigünlcrinibabambilir. Anlattığına göre eskiden daha bakımlıymış. tstanbul'un en ileri gelenleri, seçkin insanlan buralarda otururlarmış. Ama şimdi gördüğünüz gibi köyündcn göç eden buraya yerleşiyor" Bakımlı ve güzel bir kız Çiğdem. Her an gülümsüyor. Üniversite öğrencisi, İTÜ Jcoloji Mühendisliği 'nde okuyor. Anne vc babasıylayaşıyor. Eviniçoksevdiğinisöylüyor ve korunmamasından yakınıyor: "Üzerine, tabela asmakla bu evler korunamaz. Evimizi çok seviyoruz. Buradan gitmek istcmiyoruz. Zaman zaman satma durumu oldu. Ama bu konuyu her açtığımızda hiçbirimizevimizden vazgeçemedik. Hcle babam, kesinlikle vazgeçemiyor. O hepimizden daha çok bağlı. Annem de çok seviyor ama bu ev annemi çok yoruyor. Temiz tutmak zor. Ahşap ev daha çabuk tozlanıyor." Yükselerler'inevicumbalı. Çiğdem hiçbir zaman oturduğu çcvreyi arkadaşlarından gizlememiş. "Üstelik evime davet ettiğim arkadaşlarımın hepsi evimize hayran kaldı. Evimizi o kadar çok scviyorum ki, çevreyi pek umursamıyorum. Zaman zaman çevreden bıktığım oluyor. Ama eve ginnce her şeyiunutuyorum.Evlenipde buradan ayrılırsam gittiğim yerı yadırgayacağım. Kapıyı açıp doğrudan kendi cvinize girmeniz çok farklıbirduygu.lnsanapartmanıböylcsine sahiplencmez. Orayı tanımadığınız insanlarla paylaşmak zorundasınız. Fakat müstakil ev sadece size aıt. Içindeistediğinizgibi hareketedebiliyorsunuz. Evinizlearanızda çok güzel vc özel bir bağ kuruluyor." diyor. Mustafa Yükseler, Çiğdem'in babası... "Anılarımdır, benı bu eve bu kadar bağlayan" diye başlıyor anlatmaya " Ben apartmanda yaşayamam. Burada koşsan, bağırsan, çağırsan kımseye hesap vermek zorundadeğilsin. Sonra müstakıl evle bağın farklı oluyor. Apartman dairesini böyle sahiplenemiyorsunuz. Hele bir de ömrünü geçirmiş, acı,tatlıgünlerin burada geçmişseo zaman evinize daha çok bağlanıyorsunuz. Ben bu evdenaynlamam." Ahşap evde yaşamanın zorluklanna da değinmeden edemiyor: "Ahşap evin zahmeti çoktur. Eve iyi bakmak zorundasınız. Ahşap ev bakım istcr, eğer bakmazsan y ıkılır. Maddi açıdan durumun iyi değilse ahşap evıayakta tutmak zordur. Biz eve manevi açıdan da bağlı olduğumuz için ayakta tutmaya çalışıyoruz. Daha ne kadar tutarız.onudabilmiyoruz." Eskiye özlcmini dile getirmeden de edemiyor Mustafa Yükseler: "Eskiden burada oturanlardan kimse kalmadı. Herkesevini bıraktı gitti. Kimilerievin bakımıylauğraşamadıklaniçin,kimileride çevre değiştiği için. Tanıdık yüz kalmadı. Ayrıca Süleymaniye, çok kalabalıklaştı ve gürültü artti. Eskiden sadece yandaki konağın sahiplerinin arabası vardi şimdi ise ana caddeyi gcçti buralar. Arabaları park edecek yerbulamayınca da ahşap cvleri yakıp yıkıp otopark yapıyorlar. lnsan yok olan tarihi eserlereacıyor." Prof. Eyice haklı: Buevlcrin sahipleri evlerin kıymetini daha iyi biliyorlarve sevipsahipçıkıyorlar. Ycdi tcpe üzerine kurulu Istanbul'un üçüncü büyük tcpesindeki eski ulema semtinin geleceği ne olacak? Süleymaniye, AnadoluAjansı'nın lOKasım m97tarihlihaberine göre yeniden elc alınıyor: "Turizm Bakanlığı (iayrimenkul Eski Eserlerve AnıtlaıYüksekKurulu'nunkaranyla SlT alanı olarak tescil edilen Süleymaniye'deki tarihi eserlcrin onarımına yakında başlanacak. " ^ CUMHURİYET DERGt Çanak hep aynı çanak. Eskiden de, bugün de. Ama kaygılar, dürtüler farklı. Artık çanaklar, yemek sofrasında değil, sanat galerilerinde, müzelerin ya da evlerin baş köşelerinde boy gösteriyorlar... Çanak bugün sanatçıların Mağaradan galeriye "beynini, ellerini ve tırnaklarını geliştirmeyemecburdu". Vebeyni,elleri vetırnakları "• nsan evrim süreci içerisinde ilk olarak kullanarak silah üretmeyc başladı. Kuvvetli ve çevik hay vanları yenebilmek için okları, JE gereksinim duyduğualetleri yapabilme * becerisiyleöneçıktı.tngilizDoğaTari mızraklanüretti.Keskinağızlıbaltalarvebı*' • hi Müzesi'nden(British Museum of Na çaklaryaptı. ' Karnını doyurmayı öğrenen insanın zatural History) Dr. Kenneth Oaklev'e göre manla başka gereksinimlesistematik alet yapımı kavri ortaya çıktı. Bu gcreksiramsal düşünce kapasitesinimlerinikarşılamanınyolnin varlığını gösterir ve bu larını kendi bulmak zorunkapasite insanlara özgüdür. daydı. Aklı yaratıcı olmaBulunan en eski dönemlere lıydı. Cîcreksinim veyaratıait alctler, eolitler (eolitik cı güç arasındaki karmaşık kültüre özgü bir çeşit taş etkileşim sonunda insan, aletler) olarak adlandırıldı, yaratmasürecinegırdi. Bir bunlarındoğanınşckillcnşeyler bulup, yapabildiğini dirdiği nesnelerden ayırdegörüncc, yeni şeyler yapadilmesi oldukça zordu. bilmek için çalıştı, çabalaYeryüzünde varolduğu dı. Her başanlı deneyim ilk dönemlerde insan, içgüonu yüreklendirdi. Taşı, düsü ile hareket ederek, avtahtayı yonttu, kemiği oylanarak, yaşamını sürdür , , ,, , ,... • V, ı ı . . • Lueie Ree denporselen kase. du. du. Çevresınde buldugu ışe Avcı lıktan, tanma geçişle birlikte, toprakyarar taşları avlanırken kullandı, zamanla tan elde ettiği besinlerini, gclecekte kullangelişenbecerilerivedeneyimlerisayesinde bu taşlan, doğadaki bazı şekilleri örnek ala mak üzere depolama ihtiyacını hissetti. Derak yonttu, biçimlendirdi ve daha etkin hale neyimleri,Neolitikçağdayaşayaninsanatahı I ını yetiştirdiği toprağın aynı zamanda şegetirdi. Hayvanlarla arasındaki savaşta insan, ken killenebilirbirözclliktaşıdığırugösterdi. Yiyeceğini elde ettiği topraktan, yiyeceğini dine yardımcı olacak silahları yapmak için SAKİNE ÇİL Çanağın hemgünlükyaşamda hem sanat dünyasındayeri var. W. Higby'nin bir çalışması. C11I1UC y U g l U l U y U l . . . John Ward 'un bir çaiışması. 19801981 saklamak için kapkacaklar üretti. önceleri örülmüşsepetlerin içine sıvadığı toprağı güneştekııruttu. Ateşınkeşfiylebukapkacakları daha da kullanışlı olmaları için pişirdi, çarkın keşfiy le de (M .0.3 500) toprağı çark (çömlckçi çarkı) üzerinde şekillendirmeye başladı. Böylecc birbirinden değişik tbrmlarda çömleklcr üretti. Bu da yetmedi, madenlerikeşfetti,madenlerıbirleştirmeyiöğrendi. Taştan, demir ve bronzun kullanılmasına gcçilmesi için aşağı yukarı beşyüzbin yılgeçmesigerckmişti. Herbert Read"SanattaFormun KökenleriTheOrigins F'orm In Arts" adlı kitabında, insan eliyle yapılan taşınabılir nesnelerin (artifacts) formal (biçimsel) evrimi konusunda daha iyi bir fikir edinebilmek için bu nesnelerin üç kategori altında incelenmesi gerektiğini belirtiyor: % Kcskinliğin amaç olduğu keskin ve kesiciuygulamalar 0 Yoğunlaştırılmışkütlegücününamaçlandığı dövmc ya da vurmaya yarayan uygulamalar. # Içerisine yiyecek konulan içi oyukkaplar. Farklı amaçlar güdülüyor olmasına rağmenherbirkategorininbiçimselgelişmeleri arasındabirparalellik var. Bugelişimin altında yatan dürtünün, etkinlik (çalışma, iş yapma gücü) olduğu şüphe götürmcz bir gerçek. Etkinlik arayışı forın arayışını da beraberinde getirdi. Form, şekilsiz sopa ve taşlardan, ilk insanlann kullandığı alet olan yararlıobjeler gelene kadar aşamalı bir biçimde ortaya çıktı ve "form için bir form haline" yani sanat eseri halinegeldi. Yine Herbert Read, insanlartarafından yapılmış bütünbuncsneleri üç aşamadanoluşan bir evrim süreci içerisinde değerlendiriyor: Nesnelerin birer alet olarak algılanması; etkinliği maksimum olan aletlenn yapılması ve geliştirilmesi; aletlerin maksimum etkinliğin ötcsine geçerck kendi içerisinde bir formkazanmalan. Bilindiği gibi kültür "insanın doğayla ve yaşamla ilişkisini kuran, düzenlcyen ve maddimaneviihtiyaçlannıgiderenbirsistem. İnsanın varolmasıyla başlayan kültür kavramı, insanın evrim sürcciy lc gelişmeye başlıyor. Her insan topluluğunda olduğu gi