Katalog

21 ARALIK 1997. SAYI 613 17 koket tavırları ile müzik çevrelerinde hayranl ık uyandıran genç bir kadındı. Bir balet ile evliydi, ancak piyano dersleri aldığı Beethoven ile küçük kaçamaklar yapmaktan da geri kalmıyordu. Nc var ki bu ani başlayıp ani biten ilişkide yaralanan taraf Beethoven oldu. Therese anılarında, kuzeninin gönül maeeralarınıuzaktanizlenıekleyetinen Josephine'nin buvebenzcrolaylarkarşısında dayanılmazacılarçektiğiniyazacaktı. Josephine, evliliği süresince kocasına sadık kaldı. Bu evlilikten 4 çocukları oldu. Genç kadın, iflasın eşiğine gelen kocasını annesinin ısrarlarına karşın terketmedi. Ancak maddi sıkıntılara Kont Deym'in kalbi uzun süre dayanamadı. Kocası öldüğündc Josephine daha 24 yaşındaydı. Kocasının yokluğu, biri yeni doğmuş 4 çocuğunun sorumluluğu ve maddi sıkıntılar Josephine'i yatağa düşürdü. Doktorlann genç kadını ayağakaldırmasıoldukça uzun zaman aldı. Josephine, kocasının ölümünden 6 ay sonra Beethoven ile yeniden karşılaştı. Büyük birboşluğun içine düşen Josephine bestecinin dostluğuna dört cllc sarıldı. Kont Deym'e saygısından dolayı duygularını o güne dek gizli tutan Beethoven genç kadının sessiz çağnsına kayıtsız kalmadı. Aynca kulaklarının giderek duyarlığını yitirmesiyle bunalımlıbirdönemegirmişti. Sanatçının da Josephine'nin yakınlığına ihtiyacı vardı. Bu kısamutlulukdönemimeyvesini vermekte gecikmedi. Fidelio operası, 4. Senfoni vc Appassionata Sonata (Op. 57) bu dönemde dabusevimlikızlarıngençliği,güzelliğive neşesinden etkilenerek zamanının büyük bir bölümünüonlarlageçirmeyebaşladı. 1779yılmdaPozsony'dedoğan(bugünkü Bratislava) Josephine, Hazine Müsteşan olan Kont Antal Brunswick ve Anna Seeberg'inüçüncüçocuğuidi.Çiftin Josephine 'dcn öncc Thcrese adında bir kızlan ve Franz adında bir oğullan olmuştu. Üç yıl sonra KarolinaCharlotte(Lotte)adında bir kız çocukları daha dünyaya geldi. Therese babanın, Franz da annenin gözdesi idi. Minik Lotte ise herkes tarafından şımartılan, "cvinminikbebeği" idi. Dolayısıyla Josephine (kısaca Pepi veya Pips) tipik bir orta çocuk kompleksi ile büyüdü. Neyse ki Therese ile aralarında büyük bir sevgi ve dayanışma vardı. Ablasından yaşamı süresincedestek gören Josephine, crken yaşta evlenip anne evinden aynlmasına karşın ablasından hicbir zaınan kopmamış, yaşamının her anını onunlapaylaşmıştı. Josephine'den 4 yaş büyük olan Therese, kardeşinin olağanüstü güzelliğine,doğal zerafetine hayrandı. Brunswick ailcsindc çocukların eğitimi babanın sorumluluğunda idi. Antik Yunan öğretisine dayanan bu eğitim sürecinde babanın en büyük arzusu çocuklarına estetik değcrler kazandırmaktı. Kont Brunsvvick, insanilişkilerinindoğruluk,hoşgörüveözveri gibi crdemler üzerine kurulduğu inancını bu körpe beyinlere kazımak istiyordu. Kont öldüğü zaman Josephine henüz 14 yaşındaydı.Bruswickmalikanesi'ninyönetimini elealan Kontes,çocuklarını alabildığine özgür bıraktı. Therese anılarında günlerini "estetik, şiir ve müzik ile geçirdiklerinf'yazar. Viyana'nın aşırı gerilimli havasından bunalan Beethoven, sık sık Brunswick Malikanesi'niziyaretediyor, superisini andıran genç kızlarla doyumsuz saatler geçiriyordu. Kızlarda 29 yaşındaki sanatçıdan etkileniyorlardı. Fransız yazar Romain Rolland, Beethoven' ın, döneminin güzellik ölçülerine göre yakışıklı bilc sayılamayacağına dikkat çeker. Besteciyi tıknaz, kısa bacaklı, geniş omuzlu, esmer, kırmızı yüzlü, kalın kaşlı ve geniş alınlı bir kişi olarak tanımlıyor. Bu itici dış görünüşüne karşın Beethovcn'ın insanları hemen etkisi altınaalan tuhaf birçekiciliği de vardı. Müzikologlar sanatçının çekiciliğini kuvvetli kişiliğine bağlarlar. Olanca hırçınlığına, bencilliğine, saldırgan ve küstah tavırlarına karşın Beethoven kendisini seven ve say an bir dost çevresinesahipti. Kocasınınölümündensonramaddisıkıntı içinedüşenKontes,güzellergüzeliJosephine'e soylu ve zengin bir eş bulma derdine düştü. Sayıca kalabalık damat adayları içinden 50 yaşlarındaki sanat galerisi sahibi Kont Deym üzerinde karar kıldı. Kızını "evet"demeyeiknaetti.Kontes'inamacı,kızınınmutluluğundançok,BrunswickMalikanesi 'ni iHastan kurtarmaktı. Kaldı ki kaderveözverigibikavramlansorgusuzsualsizkabullenen Josephine'nin buevliliğehayırdemesibekleneme7di. Alelacele Kont Deym ile evlendirilen Josephine, Viyana'yataşınınca Beethoven'den ayrı düşınedi. Ondan piyano dersleri almayı sürdüren Josephine, kısa süre sonra dönemin enyeteneklipiyanistleriarasınagirdi. 19. yibyılın başlarında Mozart'tan boşalanyeriBeethoven'ındoldurduğudüşiinülüyordu. Bu dönemde sanatçı, dinleycnlcri hayran bırakan bir dizi sonat besteledi. Bu sonatlarilkkez Josephine'nin evindedüzenlenen konserlerde seslendiriliyordu. Bunların arasındaen fazla beğenilen "Ayışığı Sonatı"Joscphine'ninkuzeniKontesGiulietta Guicciardi'yeithafedilmişti. Giulietta, o sıralar gençliği, güzelliği ve Budapeşteyakınlarmda Martonvasar'daki Beethoven Müzesi 195H yılında kuruldu. Elizabeth Tellenbach, Mozart'ın bile yemekte hizmetçilerin masasına oturtulduğu yıllarda, Beethoven'inaristokrat bir aileye damat gitmesinin mümkün olmadığını yazacaktı.Sosyal veailcvibaskılaraekolarakbir de yasal zorunluluklar devreye girince iki sevgi lininbirleşmesi iyicehayaloldu. Kont Deym'in çocuklarının veyaletini Josephine'ebırakmast, Josephine'i çokağırbirsorumluluk altına soktu. Çocuklarını ihmal eden bir anne görüntüsüne yol açmamak için Beethoven ile cvliliğe pek yanaşmadı. Aynca "uygunsuz" birevlilik yaptığıtakdirdeçocuklannmvelayetininelindenalınacağınıdabiliyordu. Birlikteliklerini daha fazla yürütemeyeceklerini anlayan scvgililer ayırlma karanaldılar. Aralanndaenufakbirtartışmageçmemişti. Brunswickailesive Beethoven arasındaki ilişkiise saygı sınırları içinde sürüyordu. Josephine' i n bundan sonraki yaşamı hÜ7ünlü... Çocuklarına iyi bir vasi olacağını düşündüğü F,stonyalı Kont Christoph Stackelberg ile evlendi. Üç yıl içinde üç kız çocukları oldu. Ne var ki Kont Stackelberg iyibirbabaolamadığı gibi iyi bireşdeolamadı. Birdeüstüne maddi sıkıntılar eklenince ailc sarsıldı ve sonunda Kont üç kızını yanınaalıpEstonya'ya döndü. Josephine, çocuklarından ayrılınca çok ağır bir clepresyona girdi ve 42 yaşında öldü. Kız kardeşinin mektuplannı düzenlemek Therese'e düştü. Kardeşinin Beethoven ile ilişkisini bildiği için Beethoven'ın yazdığı mektupları bir kasaya kilitledi; anahtarını Josephine'in oğullarına vcrdi. 1945'dc bu mcktuplar bir koleksiyoncunun eline geçti. ArdındanBonn'dakiBeethovenEvi'ndeki gerçek yerini buldu. 1957'de kitap halinde yayımlanan mektuplar büyük sansasyon yarattı. Josephine'in sanatçının yaşamındane denli önemli bir rol oynadığı ise M.E. Tellenbach'ın kitabınm yayımlanmasıyla ortaya çıkacaktı. Annesinden sonra Beethoven'a en yakınolan kadın Josephine'di. Hiçbirkadın, sanatçının kaderini, yaratıcılığını vekişiliğini Josephine kadaretkilemenıişti. Josephine'in cn küçük kızı, Minona, (Tersten okunduğunda Anonim) 13 Nisan 1813'tedoğmuştu. "Ölümsüz Sevgiliye"yazılmış mektuplardan 9 ay sonra... Bazı tarihçilerMinona'nın Beethoven'ın kızı olduğunu iddia ettiler. Therese 'c göre bu siyah saçlı, esmertenli çocuk güzel sayılmazdı; ancak müzik yeteneği ve zekâsı dikkati çekecek düzeydeydi. Kont Stackelberg Estonya'ya giderken Minona'yı da yanına almıştı. Minona 29 yaşındayken babasını kaybetti ve teyzesi Karolina'nın evine yerleşti. 84 yaşında Viyana'da öldü. Beethoven, Josephine'in ölümünden altı yıl sonra 29 Mart 1827 tarihinde Viyana'da hayata gözlerini kapadı. "ölümsüz Sevgili"nin biraz ilerisindeki NVahring Mezarlığı'nagömüldü. Mczanbaşındabirkonuşma yapan ünlü ozan Frans Grillparzer, Beethoven'ın"diğeryansı"nıbulamadığıiçinyaşamı boyuncabekârkaldığını öne sürdü. Oysa M.E.Tellenbahc, Beethoven'ın diğer yarısınıJosephine'debulduğunuyazar.^ Eroika, Fan.S.Noli/ Belge Yayınları ortayaçıktı.SonuncueserJosephine'eithaf edilmek istendiyse de dikkat çekmemek için kardeşi Franz Brunswick'earmağanedildi. Bir soylu ilehalktan gelen biri arasındaki aşkın o dönemin koşullannda mutlu sonla bitmesibeklenemezdi. Beethoven gibi efsaneleşmiş birbesteci bile sanatçı sınıfı adı altındabir"ara"grubadahilolmaktankurtulamıyor, kcndi "ayarında" bir kadın ile evlenmesi bcklcniyordu. Müzik tarihçisi Maric Beethoven ile Josephine arasındaki aşk Viyana'da 1799yıhnda, besteci 29, Josephine 20 yaşında iken başlamıştı. Onlan ayn yaşamaya mahkum eden aralarındaki sınıf farkıydı. Beethoven Viyana'yı büyülediği yıllarda aşk cephesinde asalete yenik düşüyordu. Müzenin bahçesiyaz aylannda açık hava konserlerine sahne oluyor...