Katalog

17EYLUL 1995 SAY1495 umuluyor. Katılımcılar üret dırıldi. Ycrel, ulusal ve uluslararası haberler Projede bölgclcre göre katılımcılar bölgesel değışikler göstenyordu. ongruptatoplandı: omens Participation in the N • • Yerel haberler en yüksek oranda GüAsya, Güney Asya, Afrika, Ortadoney ve Kuzey Amerika'da (%52) ile en ğu, Doğu Avrupa, Batı Avrupa, Kuzey az Ortadoğu ve Doğu Avrupa bölgeleAmerika, Orta Amerika ve Güney Parindeydi(%14). sıfik (Türkiye, Israıl ve Lübnan OrtaUI usal haberler en çok Ortadoğu'daydoğu bölgesinın üç ülkesinı oluşturudı (% 50) Türkiye de bu kapsamda ele yor.) alınan ülkelerdendi; en az Kuzey Ame18 Ocak 1995 Çarsamba günü her rika 'daydı(%28). ülkede en az ıkı radyo programı, iki teUluslararası haberler en çok Batı Avlevızyon programında sabah, öğle, akrupa 'da (%44), cn az Güney Amerişam haberlen sonradan kodlanmak ka'da (% 18) gorülüyordu. üzere kaydedildi ve en az ıkı gazetenin Geleneksel anlamda tcmel haber başde haber içeren sayfaları (genelde bilığı altında sayılan polıtika, ekonomi, rinci sayfalan, resımlerı ve karıkatürsavaş, suç vb. türünde haberler ıle ötekılerle birlikte) kodlandı. Kodlama 30 ler başlığı altında çevre, toplumsal kodeğışken üzerınden yapıldı. Televiznular, sağlık vb haberler ıncelendiğinyonprogramlarıöncc kaydedildi sonde: ra ıkı kışı tarafından kodlandı. GenelTemel haberlerin en yüksek oranda de okuyucusu çok olan ile tırajı az anolduğu bölge Doğu Avrupa (%85); en cak nıtelıklı; yerel ıle ulusal; kamu kuaz da Afrika ıle Güney Asya ıdi (%74); ruluşu ılc özel kurulusjar özellıklerı Ötekılcrkapsamındaki haberlerin en gözönünde tutularak kıtle ıletişim yüksek oranda olduğu bölgeler Afrika araçlarının seçınıine iven gösterildi. ıle Güney Asya (%26), en düşük oldu18 ocak Japonya'dakı deprenı habcrğu bölgeler ıse Doğu Avrupa idı (%15). leri ön planda ıdı, ancak araştırma yıOrtadoğu'da temel konuları içeren ne de yürütuldü. haberler %83 oranda, ötekı konular ıse Türkıye'de Boğazıcı Ünıversıtc Araştırma sonuçları konjeruns öncesi bir broşürde toplandı. % 17 oranda medyada yer almaktaydı. sı'nde bır grup gönüllü öğrencı ıle bırWatch"a ıletıldi. likte 18 Ocak 1995tarıhindeTRTl,TRT2, Haberlerde kadınların varlığı Haberlerkodlanırkcn konular vckısılerayatv, Show TV ve Flash T V 'den televızyon haTum dunyada, ga/etecıleı ın (muhabır, harı bölümler olusturdu. Kanada'da toplanan ber programlannı sabah, öğle ve akşam kayber spıkcrı, röportaj yapan, haberı resımledettık. Gazetelerde, Cumhurıyet, Hürrıyet ve tüm dünyaya ıliskın 15.000 haber ıle 40.000 ycnlerin) %57'sı erkek, %43'ükadındı. ınsanı içeren verılerçözümlendı. Ulkelerın Sabah'ın haber sayfalarını taradık ve kodlaHaber kaynaklarının (kendılerinedaniijiverilennüfuslarıylaorantılıolarakdeğcrlendık. Radyolardan.TRT Radyo l,TRTFMve lan, kendilerıy le konusulan, görüslerıne ba.şBalıns Radıo'nun sabah, öğle vc akşam havurulan, alıntıydpılankışılenn) ıse" u83'ü erberlcrınıkodladık.MarmaraUnıversıtesiİlekek ve % 17'sı kadındı tışım Fakültesi'ndcn bır grup TRT 1 ve Bölgesel ıncclcmedc Güney Asya %68 Show Radyo'nun oğlc haberlerını kodladı. kadın gazetecı ıle dengeyı bozuyordu. ÖzelSonuçta 461 veri Kanada'ya, "Media lıklc Hındıstan'da kadın ga/etecılerın ora«" .Sı7«AL NIEDU MONîTOfflNG PRuJKf ^ Sonuçlar... DERGI'DEN Merhaba, Bu hafta Pekin 'deki Birleşmiş Milletler Dördüncü Kadın Konferansı için hazırlanmış bir araştırmayı yayımhyoruz. Kapak konumuzu, gönüllü olarak yürütülen bu projenin Türkiye sorumlusu Ayseli Usluata 'ya ayırdık. Usluata araştırmayı sizin için hem özetledi hem de yorumladı. Kapağımızdaki kadın gazetecı ise ise sık sık imzasını gazetemizde ve dergimizde gördüğünüz Hatice Tuncer. Kadınlar Türkiye de, başta TBMM, pek çok alanda yeterince temsil edilmiyor. Ama gazetelerde çalışan kadınların sayısı başka alanlara göre daha kalabalık. Televızyon kanallan amsında dolaşırken cıvıl cıvıl kadın görüntülerine rastlamamak mümkün değil. Büyük gazetelerimizde köşe yazarı kadın gazetecilerimız var. Bir olay patladığında çok sayıda kadın gazetecı, fbtoğrafçı, hattu kameraman görüyoruz. Bırkaç istisna dışında kadın gazetecı ya medyamn hamalı ya da güzel ve şık sunucusu... Neredeyse gazetecilerin varı.sı kadın. Ne yazık ki bu durum haberlerin erkeksi olına niteliğini ortadan kaldırımyor. Çiinkii kadınlar hem etkili konumlarda degiller hem de haber yaparken danışılan kaynaklar arasında pek yer almıyotiar. Araştırmamn ortaya çtkardıgı bir başka üzücü SOIUK, ıse medyada doğrudan kadını ilgilendiren haberlerin yüzde 11 gibi komik bir rakamla sınırlı oluşu. Bu gerçekleri çıplak gözle de görehiliyorduk. Ama tüm dunyada ortak bır çalışma vapılmasını ve ilk kez bu konuda yürütülmüş cıddı bır araştırmamn kâğıda dökülmesini önemli bir adım olarak görüyoruz. tyi bir hafta dileğiyle... İpek Çalışlar CUMHURİYET DERGİİMTİYAZ SAHİBİ BERİN NA01 • BASAN VE YAYAN YENİGUN HABER AJANSI BASIN VE YAYINCILIK A.Ş. • GENEL YAYINIYONETMENİ ORHAN ERİNÇ • GENEL YAYIN KOORDİNATÖRU HİKMETÇETİNKAYA • YAZIİŞLERİMUDURLERİ DİNÇTAYANÇ(SORUMLU) İBRAHİM YILDIZ • YAYIN YONETMENİ İPEK ÇALIŞLAR • GORSEL YÖNETMEN AYNURÇOLAK • REKLAM MEDYA C 'Medyadaki kadınlar etkisiz bir çoğunluk* Proıenın Turkıye sorumlusu Ayselı Usluata araştırmayı yorumladı Uluslararası duzeydekı bu araştırma 'kıtle ııletışım araçları haberlerınde kadın' konusu ıle sınırlanmıştı Haberlerdekı kışılerhaberı yazan, sunan ya da goruntuleyen ıle haber olan.danışılan, goruş bıldıren kadınlarıle kadınlara yonelık ve kadınlan ılgılendıren konular) tarandı Bulgular gazete, radyo ve televızyondakı kadın gazetecılerın erkeklere oranla hıç de az olmadığını gosterıyor Tum dunyadakı gazetecılerın %43'u kadın, %57'sı erkek, ancak ayrıntıya ınıldığınde, bölgeler ve ulkeler ıncelendığınde, kadın gazetecı oranının %71 ıle en yüksek olduğu Hındıstan'ın sadece kadın gazetecılerın sayılarının çok görunmesıne katkıda bulunduğu anlaşılıyor Hındıstan'da ozellıkle yerel radyo ve televızyon haberlerınde kadın gazetecıler buyuk çoğunluktalar Hındıstan katılmadığında tum dunyada haber dalındakı gazetecılerın yuzde 36'sı kadın, yuzde 64'u erkek Bu oran da pek yüksek sayılmaz Dahası da bu gazetecıler haber peşınde koşan, goruşme yapan ya da haber sunan gazetecıler Medyada karar verme yetkısını elınde tutan, etkılı, yonlendırıcı bır konumda güç oluşturan, başka bır deyışle, yonetıcı durumunda bulunan kadın gazetecılen araştırma kapsamıyordu Ancak araştırma danışılan, goruşu alınan başvuru kaynağı olan kadınların azlığını (kadınlar %17, erkekler %83) da saptamış durumda Bulgular, guçlu ve etkılı konumdakı, ust duzeydekı kışılerın buyuk çoğunluğunu erkeklerın oluşturduğunu, bu konumlardakı kadınların erkeklerden on kat az olduğunu gosterıyor Bu durum, kuşkusuz, kıtle ıletişim araçları ıçın de geçerlı, kadın gazetecıler de etkısız ve yetkısız konumlarda çoğunluktalar Hındıstan, burada yıne ılgınç bır durum sergılıyor, kadın haber gazetecılerının çoğunluğuna karşın (%71) bu ulke, bılgı kaynağı olarak danışılan, goruşune başvurulan, guçluetkıh kadın oranı tum dunyada en duşuk (% 17) olan ulke Bu da gosterıyor kı kadın gazetecılerın sayılarının çok olması onların yoneten karar veren guçluetkılı konumlarda olduğunun bır göstergesı değıl Araştırma, geleneksel olarak guçlu ve etkılı konumlarla bağdaştırılan meslekle de polıtıkacıları, askerlerı, yargıçları; dın onderlerını, ve profesyonellerı ya da ust duzey yonetıcılerı sıralıyor, guçsuz ve etkısız konumlardakı kışıler ıse buroda çalışanlar, memurlar, tıcaret yapanlar, eğlence dunyasının kışılerı, sporcular, oğrencıler, emeklıler, ışsızler olarak sıralanıyor Kadınların erkeklerden on kat az oldukları konumlar, guçlu ve etkılı konumlar Kıtle ıletişim alanında da durum boyle, karar verme konumunda ust duzey yonetıcısı olan kadın gazetecıler de bu genelden ayrı duşunulemez ^