Katalog

17EYLÜL 1995.SAYI495 arasındafizikseJ,eınsel,duygusal istismar yaşayanlar da yer alıyor. Kadınlarayönelik fızik, psikolojik, cinsel istismar vc tccavüz olaylarında profesyoncllerin haberdarlığını arttırmak da amaçlananlar arasında. Programı Psikolog Ufuk Sezgin'lcbirlikte yürüten Prof. Dr. Şahika Yükscl, haftada yaklaşık bcş başvurunun okluğunu söylüyor. Başvuruda kadınlar ilk sırada veenyoğunkonucvlilik içi şiddet. Bunucinsel istismar izliyor. Son on y ılda yürüttüklcri çalışmaların kendilcrini böylc bir projeye ittiğini vurgulayan Yüksel,"On yılda biz.e tesadüfen, çcşitli ruh sağlığı belirtileriylc gelcnlcrdc travmatik yaşantılarının yerini keşfettik, tanıdır. Sonra bu gruplarla çalışmay ı öğrendik" diyor. YAŞAM 9 Düşlerin ölümü. Ipek ve çocukları cinsel istismar nedenıyle "Psıkososyal Travma Programı"nda yer aldılar. Ancak ekonomık nedenlerle tedavıleri yarım kaldı. 13 yaşında evlendirilen Ipek bugün 30 yaşında. Ikisi köcasının ilk evlılıgınden yedı çocuğu var. Evlılığının ilk yıllarında şıddetı yaşayan, çalışmaya başlayınca bıraz soluklanan Ipek'in yaşamı bir buçuk yıl önce değışmlş: "Yaklaşık bir buçuk yıl önce bir gece yarısı oğlum A. benı uyandırdı. Titrıyordu. Babası Bahattin özcan'ı kızkardeşi A.'nın yatağına gırdığinı, A'nın karşı çıkması üzerıne boğazını sıktığını ve sürtürerek boşaldığını görduğunu söyledı bir gece önce. "Inanmıyorsan kaldır kızına sor" dedı. A.'yı uyandırıp sordum. Anlattı ve ilk olmadığını söyledi. Anlatmaması ıçın babasının dovdüğunü de. Çocukları alıp karakola gittım. Kocam da karakolda gece bekçısı olduğu için tanıyorlardı. inanmadılar. "Keşke" dedıler "Onu oldurseydın. Şimdi hepımiz zan altında kalacağız." Çocukların ve benım ıftıra ettiğımızi düşündüler. Israr edince savcılığa sevketmek zorunda kaldılar. Savcılık da Bahattın'ı tutukladı. A.'nın yaşadıkları ortaya çıkınca dığer kardeşler de yaşadıklarını anlatmaya başlıyor Ipek'e. 17 yaşındaki F., 18 yaşındaki S... S.'nın henüz çocuk yaşta evlenmesinın, köcasının "kız çıkmadı" diye gerı göndermesının, bu yüzden evden ayrılmasının, uyuşturucuya alışmasının nedenlerı de ortaya çıkıyor. S. yaşadıklarını anlatıyor. Sıra altı yaşındaki H.'ye gelıyor. Bir yıl once kanlı kaka yaptığı ıçın korktuğu, doktora götürmek ıstediğı ama köcasının gitmesinı engelledığı H.'yı doktora götürüyor. H.'nin tiılı livataya uğradığı raporlarda saptanıyor. Ikıncı bir dava açılıyor Bahattin Özcan hakkında. Kızı A.'ya "ırza tasaddı" nedenıyle 9 yıl ceza alan baba Özcan bu arada salınıverıyor. Ikı davanın bırleştırilmesı de gerçekleşmıyor. Ipek, köcasının emnıyet görevlısı olması nedenıyle korunduğuna ınanıyor. Ölüm tehdıdı yüzünden de ne çalışabılıyor ne de çocuklarını ışe ve okula gönderebılıyor. Ruh sağlığının yerınde olmadığını da vurguluyor Ipek. Sadece o degıl Volkan Günday, annesi Asunıan (iiinday 'la askeriiği sırasındu... Katastrofiktravmatik olaylağunda aynı duyguları taşıyor "Buguluyor Yüksel. Biryakınını yitirı yaşayanların tcdavisinde bclirli ren kişi, örneğin çocuğu ölcn anne, nu durdurabilirdim. Durdurınadıözelliklcr olduğuna da değincn ğıma göre ben de sucluyum". Yük"Keşke şu degil bu doktora götürYükscl, sorunun sjiddetinin, süresiscydim", "Gece uyumasaydım" di sel, "Bizim tedavıdc yaptığımız" nin,yaşantıyıetkilemesininbirç.ok diyor "Tecavüz eden ya da /ararlı ye suçluyor kendini. Çoeukluk çafaktöre bağlı olduğunu anlatıyor. olan etkcnle mağdur olan kişinin ğında babasının cinsel tacizine uğBufaktörleriçinde kişinin kcndisikonuınlarım birbirindcn ayırmaya rayan kişi ise erişkin bir kadınoldunebağlıözelliklcrkadarolayınoluş yardımcı olmaya çalışmak biçimiyle, olay olurken vc olKüçük bir çocuğun yaşça büduktan sonraki yaşama biçimi yük birinin saldırısmdan kendide öncm kazanıyor. Erişkin bir sini koruyamayacağını ya da kadını örnekliyor Yüksel. Hiç ölümcül birhastalık söz konusu ruhsal sorunu olmayan bu erişolduğunda secilen tedavi türükin kadın birgün biryerde kaçıniin hastalığın sonunun ölümlc rılıyor vetecavüze uğruyor. Yabitmesıni cngellcyemeyeceğini rasının kısa süredc kapanması anlatmak tedavınin ilk adımlabir tek şeye, çevresinin ona suçrından biri. Travma yaşayan ve lu değil mağdur olduğunu dütedavi isteyen kişinin de sorunşünerek yaklaşmasına bağlı. larının tümüyle çözüleceğini Ama kadının, bu tccavüzden ummaması gerekiyor. Çünkü onun kabahatli olduğunu düşüyapılmak istenenkendi gücünü nen bir çevresi varsa, suçlanıyeniden kullanabilmesini sağyorsa, bir de davayı düşürmek lamak. "Kişinin olumsuz yaiçin pazarlık konusu yapılıp teşantısına ne anlanı yüklediğini cavüz eden kişiyle evlendirilionunla birlikte tanıyoruz" diyor yorsa sorunlar çok farklı ve Yüksel, "Ve onun yeniden kenuzun süreli yaşanıyor. Koca di gcrçeğine uygun bir biçimde olarak tanımlanan kişiyle tecahayatmayerleştiriyoruz. Psikovüzeden kişinin aynı olması süterapik sürcçte aktif bir katılım rekli kanatıyoryarayı. sözkonusudur. llkaşamadadüTecavüz ve matem olaylarızcnli yemek yemesini, düzenli n ın en belirgin sonucunun kenuyuınasını, randevusuna zamadini suçlamak olduğunu davur Asuman Günday çocukları da. F , en ufak bir sesle uyanıp saatlerce ağlıyor. A., uykusunda sara benzerı krızler geçiriyor. Olaya tanık olan erkek kardeş A. çok sinırlı. Altı yaşındaki H. ise rüyasında kedi göruyor hep. Kedıler onu yemeye çalışıyor. Gündüz ise sebepsız yere ağlıyor. S. ise hâlâ sokaklarda. Bahattin Özcan için son duruşmada da tutuklama kararı alınmadı...^ nında gelmesini sağlıyoruz. Yaşadığımız her şey yaşanmıştır. Bunu unutturamayız. Tedavi ayakta kalma mücadelesidir. Tedavi süresince travmaya uğrayanlara yardımcı olabilmek için diistiyor Başkalarının başına aynı şey gelince tesellı bulacağını sanıyor. Trafik polısının gençlığını, aldığı 17 yıl cezanın kısa bir sürede tamamlayacağını düşünüyor. Belki de af... Devletın kendısine karşı ışlenen suçları atfetmesı gerektiğinı düşünüyor. Oğlunun öldürülmesi ise kendısine karşı ışlenmış bir suç. "Devlet" diyor "benim adıma bana karşı işlenmiş bir suçu nasıl affeder." Evınden anıları yüzünden ayrılmıyor Asuman Günday. Ama o anılar da ona acı verıyor. "Ben" dıyor "bu azapla yaşamaya mahkum edıldım."^ "Beni yaşamaya mahkum ettiler" Oğlu Volkan, trafik polisi tarafından öldürülen Asuman Günday da yaşammı sürdurebılmek için tedavı görüyor. "Bu bir şoktu" dıyor Günday "Başa çıkamayacağımı hissettim. Ömrümün sonuna kadar bu acının ortadan kalkmasına olanak yok. Yaşamımı ilaçlar ve doktorların desteğiyle sürdürüyorum." Volkan'ın ilaçları, çiçekleri, motorsikletını ne kadar çok sevdiğinı anlatıyor Günday. Bir de dayanabilıyor. Ona göre artık bütün trafik polıslerı birer katil. Yaşamak da ıstemıyor. Ama 90 yaşındaki annesi, kocası ve kızı onu alıkoyuyor. "Ölüm kurtuluş, ama" ınsanların yaşarken* kıymetlerinin dıye düşünüyor "buna hakkım yok". bılınmediğini, hep kusurlarının Manevı değerlerını yıtirdığini görüldüğünü. Örnek mi? Volkan'ın söylüyor Asuman Günday. Dünya borçlanmasından korkup araba almasına karşı çıkmaları... Asuman '*• yansa, savaş çıksa umursamayacak. "Büyük bir öfke Günday bu yüzden de acı çekiyor. ıçındeyım" dıyor "Ama öç alacak bir Ama ona asıl acı veren ona karşı her şey yok karşımda. Bir şey türlü görevlerını yerine getırmelerıne rağmen olğunun devletın sılahıyla yapamamanın çaresızlığinı öldürülmesi. "Bunun öfkesını, yaşıyorum." Elleri titriyor. Ruhsal kırıklığını taşıyorum" dıyor. Bugün dengesınin bozulduğunu, zamanla ne oğlunun öldürülduğü caddeden fiziksel arazlar da çıkacağını bılıyor. geçebiliyor ne de bir polis görmeye Şimdi başkalarının da acı çekmesını ğerkuruluşlarlabağlantıkurduklarını vurguluyor Yüksel. Cinsel istismarkonularında MorÇatı Kadın Sığınma Vakfı 'na, işkence olaylarında ise hukuki danışmanlık için Insan Hakları Vakfı'na başvuruluyor. Amabudayetmiyor. Merkczin tek başınabaşvurulannaltından kalkması münıkün görünmüyor. Travma bulaşıcıdır... Merkezin bir üniversite içinde yer aldığını, bu yüzden temel amaçlarından birinin eğitim olduğunu anımsatan Yükscl, tıp öğrcncilerine, psikologlara, ruh sağlığı uzmanlarına, ilgilenen doktorlara ve tüm ilgililcre travmaya ilişkin eğitim verdiklerine değiniyor. Travmanın "bulaşıcılığı" da eğitim konularından biri. Eğer sürekli bu tür olumsuz konularla ilgilenirse bir uzman, sürekli dınlerse travma«