Katalog

14 ÇEVRE rccek'.' O çinekop dediğin balık var ya, bin kasa çinekop, dört ay sonra 100 bin kasa olacak. L.üfcr olacak o lüfer. Bugiinü yaşıyorlar, düşünmüyorlargelecck zümreyi. Birde cezalar ağır olacaklar. Vcrsinler 5 milyar ceza, 5 yıl men, bakalım hangisi tutar o balığı." 56 yaşında Nevzat Reis. Onüçündebaşlamışbalıkçılığa."Anamdan doğmıışum, deniz suy una y ıkamışlarbcni"diyor. C'ikcik denilenküçük midyclcrin toplanmasını yasaklayanlara çok kızıyor. Yasaklama ncdcni olarak, "Balığın yumurtlamasahasızarargörüyor"diyenlerc karşı birsorusu var, "Bu kadar kıyıyabalık mı yumurtlarmış'.'" Ona göre gırgırdan da, kılıçbalığından da daha çok döviz kazandinyor cikcik. Ama diğer balıkçılar aynı görüşte dcğil. Balıkçıların hcmfikir oldııklanhiçbirşeyyokgibi.SendiŞok olmuştu balık, şok! Kuzu gibi canım balıklar, öyle yatıyordu suyun üstünde." Suat Reis anlattıkça sesi buğulanıyor. Yumruğunu sıkmış, sürdürüyorkonuşmasmı. Konuşmuyorda ağıtyakıyorsanki: "Ve o gcce balık kendi lisanıyla ne dedi bilir misin, böyle simsiyah oldu, 'Allah sizin' dedi, 'Balıkçı kerebelanızı versin! Bcn gidiyorum, bir daha daTürkiye'ye dönmeyeceğim, beni görcmcyeceksiniz' dedi. ImralıAdası'na doğru hareket etti. Gidiş o gidiş, gitti balık. 2829 yıl oldu, bir daha da görmedik uskumruyu." Suat Reis, masaya indiriyor yumruğunu. Boş çay bardaklannın çıkardığıses, YaşarKemal'insatırlarını anımsatıyor: "Tchlike çanları kulakları sağır cdcrccsinc çalıvor..." Reis, ufak ufak yumruklar CUMHURİYET DERGİ 18 EYLUL •1890 Ertuğrul Firkateynı Japon sularında hattı • 1911 Blröncekı suikasttan kurtulan Rus Başbakanı Stolypın, Kiev operasında bombalı saldırıda öldü. • 1921 Nermin Abadan Unat doğdu. •1979Adana'da7 oğretmen kurşuna dizıldi. • 1981 Mıtterrand, giyotin cezasını kaldırdı. • 1982 Cemayel'in öldürülmesine rnisilleme yapan Hırıstiyan milisler Beyrut mülteci kampını bastı, yüzden fazla insan katledıldı. •1902 Mısır'da koleradan ölenlerın sayısı 27 bine ulaştı. •1932 Ahmet Rasim öldü. • 1934 Kanadalı şair/yazar Leonard Cohen doğdu. •1950 Takviyeli Türk Birliği Kore'ye gitmek üzere yola çıktı. •1957 Maliye Bakanı Hasan Polatkan yardım umudu ile ABD'ye gitti. •1959 Ruşen Eşref Ünaydın öldü. •1975 Bedri Rahmi Eyuboğlu öldü. 22 EYLUL Bedri Rııhmi Eyuboğlu •1520 Yavuz Sultan Selim öldü. • 1909lttihat veTerakkill. Büyük Kurultayı toplandı. • 1919 Şefik Hüsnü mayıs ayında Berlin'de temeli atılan Türkıye Işçi ve Çiftçi Sosyalist Partisı'ni kurdu. •1943 Ankara Fen Fakültesi kuruldu. • 1961 Kennedy, Barış Gücü Antlaşması'nı imzaladı. •1980 Polonya Dayanışma Sendikası başkanlığına Lech Walesa getırıldı. • 1980 Irakorduları Iran topraklarına gırdi, Iranlrak savaşı başladı. 19 EYLUL •1576 Istanbul rasathanesi kuruldu. • 1900 Dreyfus davası bomba etkisıyle dünya kamuoyunda yankılanıyor. •1928 Walt Disney ılk seslı filtni 'Steam Boat VVİIIe1 ıle sinemada yeni döneme imzasinı attı. • 1931 Japonlar Mançurya'yı ışgal etti. • 1948 Churchill, Avrupa Bırleşik Devletı kurulmasını ıstedı. •1955 Arıantın'de darbe: Juan Peron yönetimden uzaklaştırıldı. • 1955 Ulusgazetesi Inönü'nün 'Çetin Bir Sınav' başlıklı yazısını yayımladığı için kapatıldı. •1966 Joan Baez zencı çocuklarla Mississippı'de sadece beyazları kabul eden bir okula karşı yürüyüş yaptı. •1972 Kara Eylül, bombalı bir mektupla Israil'li bir diplomatı öldürdü. •1985Yargıtay, MSP davasında yargılanan Erbakan ve arkadaşları hakkındakı kararı onayladı. 23 EYLUL Joan Baez •IÖ 63 Roma Imparatoru Caesar Agustus Roma'da öldü. • 1911 Italya Osmanlıya bir nota vererek Bingazi ve Trablusgarb'ı istedi. •1940 Japonlar Vıetnam'ı işgale başladı. •1954 Çok sayıda Japon balıkçı nükleer denemeden yayılan radyasyondan öldü. •1973 Pablo Neruda öldü. •1973 Askeri darbe ile görevden uzaklaştırılan Peron 18 yıl sonra Cumhurbaşkanı seçildi. • 1978 ABD, Sovyetler'e karşı en iyi istihbarat merkezinin Türkiye olduğunu açıkladı. Rumelifeneri'nden Karadeniz V çıkifta mavi eskisigibi değil artık. kalaşma çabaları da, "farklı görüş,lerin çokluğu" nedeniyle bir türlü sonuçlananıamış. Reislercamiden yinebiıbirdönüyorlar. Yeniden demli çaylar ısmarlanıyor. Güneşkavurmuyor artık köy meydanını. la masayı döverek sürdüriiyor konuşmasını. Diğerlcri artık itirazetmedcndinliyorlar: "Çıksın bir balıkçı desin ki böyle değildi. Dese bile yalan dcr, menfaati için yalan der. (,'ıkmadım bir daha lambaya. 'Balığı tutalım da nasıl tutarsak tutalım' zihniyeti vardı bizde. O zamanlar milyonlarca balıkçı ekmek yiyordu bu denizden. 60 kulaca yatardı. Karadeniz Boğazı'nın açığına, çapariyle beraber herkes ekmeğini alırdı ondan. Yaşimdi..." Masaya vurduğu yumrukların gücügittikçeazalıyor.Öfkesiduruluyor. "Ya şimdi?" diye soruyor. "Yaşimdi?" "Denizi kııruttular, aaaah, dcnizi kuruttular." "Yaşimdi?" ' ! "Radarı var ki en küçiiğü bir milyardan başlıyor, 10 milyara kadar..." "Ya şimdi?" "Tehlike çanları kulakları sağır edercesine çalıyor...,.Bu topraklar, denizlerayaklarımızınaltındankayıyor. Yahu toptan mı delirdik biz?" "Yaşimdi?" Hitler'den sonra radar... Nevzat Reis, biraz önce söyledikleriniyineleyerckbağhyorsözü: "Diinyanınenbüyükkatliamcısı, Hitler'den sonra radar ve laınbadır. Bunu bilir, bunusöylerim.lşteokadar!" Balık dillenince... "Lambadeyinee,bildiğimizlamba aklına gelmesin" diyor Suat Reis. "18 bin vvatt lamba bu. Dile kolay. Vakunı gibi çekiyor balığı, şok oluyor balık." Nefesalmadan anlatıyorSuat Reis: "'66yılıydı. Suyunüstüneçıkıp, balığındeğirmentaşıgibidöndüğünü kendi gözlerimizlegördüm. Imralı Adası'na doğru, taa Büyükada'nın ortasından tut da Körfez'e kadarlambalaryanmıştı. Lambacılar dizilmis böyle, aramızda 100200 metre. Saat on ikibir arası, denizin üstü yer yer simsiyah oldu. 20 EYLUL •1878 Amerikalı yazar gazeteci Upon Sinclair dogdu. • 1891 Nötronun varlığını kanıtlayan Ingiliz fizikçi James Chadvvick doğdu. • 1916 Ingilizler Almanlara karşı ılk kez tank kullandı 'Tank', savaş tarihinde yerini aldı. •1928 Italya'da meclisin yerini 'Italyan Faşist Konseyi' aldı. •1946Cannes Film Festivali'nin ilki düzenlendi. •1985 Pasaport almasına güçlük çıkarılan Ruhi Su öldü. Nermin Abadan Unat 24 EYLUL • 1884 Ismet Inönü doğdu. • 1896 Amerikalı yazar Scott Fitzgerald doğdu. • 1913 Sırplar Arnavutluğa saldırdı. •1926 Fransız yazar Mıchael Butor doğdu. • 1941 Almanlar Kıev'i kuşattı. •1960YüksekAdalet Divanı kuruldu. •i969TaylanÖzgür okuldan polis zoruyla götürülmek istenirken kaçtı ve vuruldu. • 1973 ŞükufeNihal öldü. • 1984 12 Eylül sonrası Istanbul'da ilk grev eylemine izin verildi.^ Hazırlayan: YAŞAR ÖZTÜRK 21EYLUL •IÖ 19 Latin ozan Publius Vergılıus doğdu. • 1832 Ingiliz yazar Sir Walter Scott öldü. • 1860 Alman tilozof Arthur Schopenhauer öldü. ı Pablo ISeruda