Katalog

8 CUMHURİYET DERGİ Uluslararası Af Örgütü'nün kuruluşu 8 Mayıs 1961. tlk sahip çıktığı 6 düşünce suçlusundan biri olan Agostino Neto daha sonra Angola Cumhurbaşkanı oldu. Örgüt insan haklan için onun da kapısını çaldı. Yargısız infaz dedektifleri postuna bürünüp işinc geldiği zaman guguk j j m m içbir hüdevleti olanlann ise neşine Uluslararası Af Orgü* • ! W^m, kumet, intü (Amnesty InternatısaBİarını onal)düşer. ortadan Hukuku tcscillı ve yok edemez" dryor Ulusmüzmin bir şekilde kötülararası Af Örgütü. Yani, haydi hop kim vurduya yekullananlara... Hukugetirip ortadan kaldıraku teğet geçerek yasalan maz, sırra kadcm bastırakendı kafalanna görc yomaz. Yani yargısi2 infaz rumlamaya kalkan güyapamaz. vcnlik kuvvetlennc, yaHükümetler, bir suç sal veya yasadışı örgütledayattıklan kişinin suçunu ispatlayüre, kurum ve kuruluşlara... Uluslakümlüdür. O kişiye dayatılan suç ne rarası düzcyde kabul gören, sözleşmc kadar ağır olursa ol sun, herkes yemin ve anlaşmalara giren kişi vc hak özbillah daetse o sııçu ışledığinc, yargı gürlüklenni hiçc sayanlara... nın bunu kcsin kanıtlanyla ispatlaAf Örgütü'nün Türkiye hakkında masi şarttır. Hukuk devletinde yargı yayımladığı raporların, bültenlerin, böylc işler. duyurulannbaş.1 sonu yok. Ama yanHukuk devleti olduğunu iddia edip lışanlaşılmasın: Af Örgütü, Almanya'dan Avusturya'ya, lngiltere'den işine geldiği zaman hukuk devleti Amerika'ya kadar birçok ülkcdeki insan haklan ıhlallerı ıçın de raporlar, bültenlcr, duyurular hazırlar. Ama elbette Türkiye hakkında yazdıklan bizı daha çok ilgilendirir. Türkiye hakkında sıkça rapor hazırladıklan için dc sankı Af Örgütü'nün, Türkiye'den başka derdı yokmus sanılır. Değil tabii. Yalnız, şu da bir gcrçek: Türkiye'dc insan haklan sorunu bu düzeyde gitlikçe, AfÖrgütü'nde daha birçok kişi sadcce Türkiye saycsinde ckmek y iyccek, ev gcçindirecek, çocuk okutacak. Çünkü Türkiye'de insan haklan sorunu, Af örgütü'nün 33 kısım tekmıli bırdcn pehlıvan tefrıkasıgibi. Ne yazık ki böyle... Uluslararası Af ÖrgüAgostino Neto, ilk sahip çıkılan 6 7ı içindeydL tü 28 Mayıs 1%1'delnEDİP EMİL ÖYMEN 1977 ISisam'ndan bir Uluslararası Af örgütü afışL. giliz "The Observer" ve Fransız "Le Monde" gazetelennde yayımlanan hukukçu Peter Bencnson'un bir makalcsiylekuruldu. Örgütü CIA destckli bir grup Kübalı mülteci, Küba'da Domuzlar Körfezi'ne çıkarma yapmış, ama harekât fıyasko ıle sonuçlanmıştı. Mültecileri silahlandmp oralara göndcren Amerikan yönetimi, fiyasko üzcnne, "Bı/iilgılendirmez,müdahaleetmeyeceği/." diye açıklama yapmıştı. Ve sonras\ geldı... Bir y\l içmde Küba Bunalımı iyicepişti kabardı,taştı,dibi tuttu. Sovyetler Birliği, Türkiye'deki Amerikan üslerinın boşaltılmasını istcdi. Türkiye'nin toprak bütünlüğünü Birleşmiş Mılletler'de güvcnce altına alacağını söyledi. Amerika'dan da aynı şeyi Küba için yapmasını ıstedı. Tatsız bir dönemdi. Bcrlin Duvan'nın yükscldıği döncm. Ibrct için hatırlanmalı. Unutulmamah. Af örgütü, iştc DoğuBatı didişmesinin bulantı verecek boyutlara ulaıjtığı böyle bir dönemde ilk kez adını duyurdu. Hukukçununbiriçıktı ve bir makalede 6 kişiyi düşünce suçlusudiyetanıttı. İlk kez. Örgüt 34 yaşında Benenson'un makalesi o tarihlerde gazctelerde görülmeyen türdcndi, Bugün bile okunduğunda hâlâ çarpıcı, ve nalına mıhına bir ifadeyle.. Hcle o tarihlcrde daha da etki yaptı. Çünkü 6 düşünce suçlusundan söz edıyordu Bencnson Ve bunlar, DoğuBatı bloklaşmasının kurbanlanydılar. Soğuk Savaş'ın bütün yıllan tatsızdı, ama 1961 özcllıklc latsızdı. Bencnson'un makalcsının yayımlandığı sırada Küba bunalımı ba^lıyordu. Nisanda Amerikan Gızli Istihbarat İlk 6 düşünce suçlusu zacvinde bir filozof... Rahip Ashton Jones: Amerika'da siyah hakiannın savunucusu, halen cezaevinde... Agostino Neto: Angolalı doktor ve şaır, Porteki/ makamlan tarafından yargılanmadan cezaevinde tutuluyor... Prag Fîaşpiskoposu Bcran: Çekoslovak makamları tarafından yargılanmadan cezaevinde tutuluyor... Andonis Ambatielos: Yunan komünisti. Sendikacı, halen cezaevinde... v