Katalog

2 TEMMUZ 1995. SAYI 484 ral Bcrenquer'in yan diktatörlüğü altında cumhuriyeti kurmaya hazırlanıyorlardı. Bu arada Lorca bir türlü ısınamadığı Amerika'dan döndü. Belediyc seçimlcrini tüm büy ük kcntlerde cumhuriyetçiler kazandı ve Kral III. Alfanso yurtdışına kaçmak zorunda kaldı. Madrid'de cumhuriyet ilan edildi, sokaklar "Marseillaise"i söyleyen kitlclerle doluydu. Geçici bir hükümet kuruldu başına eski monarşist AlcaraZamoragetirildi. Hükümet siyasi yönetim kurulunun seçimlcrini yaptı, seçimlcri solcular kazandı vc Azanya hükümet başkanhğına seçildi. 1932'de Ulusal Egitim Bakanı olan Fernando De Los Rios'un yardımıyla Gezici Üniversite Tiyatrosu "La Baraca"yı kuracaktı Lorca. Bu aynı zamanda en ücra köylerc kadar giden bir bilgi akımı olacak Lorca, dostlarından Sahador Dali'yle birlikte... tı. Heryerde temsillervermeye başladılar. 29Ekiml933'teFalanjistler "Falange Espanyole"yi kurdular. Seçimleri sağcılarezicibirçoğunlukla kazandı vc Azanya kabinesi sağcı bir koalisyonla iktidardan düştü. Sıcak günler yaşanmaktaydı Ispanya'da. Lorca ardı ardına şiirler, oyunlar üretirken, siyasi hava da iyice gerginleşmekteydi. Azanya cumhurbaşkanlığına seçildi. Ancakorduya, Riveria'nın falanjinasına, Carlosçulara day anan muhalefet, Calvo Sotelo yönetiminde bir araya gcldi. Bu arada Lorca faşizmi kötüleyen bir bildiri imzaladı. Birkonuş.masında şöyle dedi: tı. Onu hemen tanıdılar. Içlcrinden biri hırladı "Fernando De Los Rios'un küçükeşcinsel arkadaşı değil misin sen"? Federico konumu gcreği birçok tanıdığının olduğunu söyley ince de tehditler savurup gittiler. Lorca paniğekapılmıştı. Dostu Luis Rosalcs'i çağırdı hayatının tehlikede olduğunu kalacak bir yer bulması gerektiğini söyledi. Rosales kcndi evine gclcbilcceğini, kardeşlcrinin Granada Falange'sini yönettiklerinden dolayı hiçbir tehlikenin olmayacağını anlattı. Lorca o akşam Rosales'e taşındı. Lorca'nınevine Falanjistleryine geldiler. Concha ağabeyinin Rosales'e gittiğini söylemek zorunda kaldı ve çok geçmeden Rosalesler'in kapısını çaldılar... Concha'nın kocası, Granada Belediye Başkanı Sosyalist Manuel Montesinos 16 ağustos sabaha karşı yirmi dokuz kişi ile birlikte kurşuna dizilmişti. Gcç vakit Frankocu Granada polisleri kaldığı evden Lorca'yı alıp götürdüler. Lorca'yı tutuklayan adam Ruiz Alonso idi. Şairin evinde Ruslarla ilişki kurduğugi/.libirradyobulundurduğunu ve eşcinsel olduğunu bclirten birkaç sayfalık suçlama da Ruiz Alonso tarafından hazırlanmış ve imzalanmıştı. 15 ASUMAN Nereye nlyet, nereye kısmet Yaz iyice bastırdı ya, servislerde tatil sohbetinden başka bir iş yapıldığı yok (sanki kışın yapılıyormuş gibi). Geçenlerde gazctenin "baaaayan taifesinden" Serpil (Gündüz), Miyasc (llknur), Nurgün (Erdinç) bir odada toplandılar. Eski arkadaşları ziyarcte gelen Şenay (Kalkan) da onlara katılınca sıkı bir tatil sohbeti başladı. Öncc hayal kurdular. Biri hava bastı, "Ben Paris'e gideceğim" dedi. Bir başkası iyice azıttı ve "Havai Adalan" dedi. Biri Prag'da karar kıldı, bir başkası Side'ye fıt oldu. Tabii sonuçtabiri akrabalannın yanına, Salihli'ye gidip tatilini incir ağacının gölgesinde geçirdi. Biri Bodrum'a, biri Silivri'ye gidebildi. Biri ise izne gidecek kadar bile para bulamadı ve Istanbul'da kalıp çalıştı. Biri otobüse, biri de trenc bindi. Biri arabası olan bir arkadaşına yalvanp yakardı. Biri isc otostop yapmak zorunda kaldı (avans talebi reddedilmişti). Aşağıdaki ipuçlanna bakarak kirh nereye gitmek istcdi, nereye gidebildi ve neyle gitti sorularını Veolasılıkla 19ağustosta "Ay kocaman/ At kara" diycn şairi diğcr tutuklularlabirlikteAy sızbırgecede Viznar Al facar yolu üstündc kurşuna dizdiler. Lorca açılan yaylım ateşi ile hemen ölmedi. Son bir kurşun ile işini bitirmek zorunda kaldılar. Çünkü fa"Herkesin kardeşiyim şist muhafızlann içinde ben soyut bir milliyetçilik Ruiz Alonso'nun suç orfikri uğruna kendini harcataklanndanolan Juan Luis yan adamı sevmem." Trescastro daha sonra şöyOrtam iyiden iyiye kötülcdiyecekti: leşmişti. Sağcı muhalefetin başı Calvo Sotelo'yu Lorca 'nın Fuente Vagueros kasabasmdaki doğduğu ev... "Eşcinsel olduğu için iki polisler vurmuştu. Lorca kurşun da kıçına sıktım." kararsızdı. Meksika'ya mı gıtse, Franco lspanyası'nda Lorca'nın hcli kişileri temizlcyecek Escuade yapıtlan uzun yıllar yasaklandı. ÜnNegra'yi "Kara Müfrczeyi" kurdular. Granada'ya mı dönse bilemiyordu. lü ozanın nasıl ve niçin öldüğü uzun Ilk günlerde yüzlerce kişi öldürüleBunuel bir süre ikna etmeye çalıştı süregizlitutuldu. Lorca'nın adını ancekti... Madrid'de kalması için. Ancak o ani makbilcçckinilirbirkavramdı. Ama bir kararladostu Luis Rosales ile birGranada'dan tüm Ispanya'ya yaFranco rejimi çürüdüğü, kokuştuğu likte Granada'ya baba evine gitti. yıldı bu kitlescl katliamlar... oranda, Lorca'nın da yapıtlan tüm Calvo Sotelo'nnöldürülmcsi üzerinc Lorca başta Granada'dan aynlmak baskılan,engellemcleriaştı,birefsaFas ve Kanarya adalanndaki lspanyol istemedi, ancak çok geçmeden cve neyedönüştü. Lorca öldürüldüğünde garnizonları ayaklandı. General bir grup asker geldi. Evin hizmetkâ3 8 yaşındaydı ve geride 19 oyun, yüzFranco,birliklerinbaşındaydı.Ispanrı Gabriel Perea'nın erkek kardcşini lerce şiir, düzyazı, düzinclerce resim ya'nm güney kısmını ellcrine geçiranyorlardı. Gabriel'i ağaca bağladıbıraktı. Şiirlcri, oyunları tüm dünya diler, Granada kolayca düştü. Franlar ve kırbaçlamaya başladılar. Olup dillerine çevrildi. Ve Lorca'nın şiirlekocu general Valdes de oraya vali olabiteni izleyen Lorca, Gabriel'in hiçrine ölümün kokusu sinmedi...^ rak yerleşti. Ve hemen ardından şüpbirsuçuolmadığınısöylemeye çalış yanıtlayın. •Prag'a gitmek istcyip tstanbul'da ışine devam etmek zorunda kalan Serpil değildi. Otostop yaparak tatile giden de o değildi. Miyasc tatil yaptı. •Nurgün, Paris'e gitmek isteyen değildi. Bodrum'a gidcrken de trcne binmedi. (Bodrum'a trenle gidcn var mı?) Havvai düşü gören arabaya binmedi. •Otostop yapan Side'ye gitmek isteyen ama Silivri'ye fit olan değildi. Miyase ne trene bindi, ne otostop yaptı. •Salihli'ye giden trenc bindi. Side düşü gören de tatile giderken arabaya binmedi.^ | | 1 1 OTOSTOP I ARABA 1 I I BODRUM I SERPİL NURGÜN MİYASE 1ŞENAY İTREN OTOBÜS OTOSTOP ARABA SALİHLİ BODRUM SİLİVRİ ÇALIŞTI OTOBÜS SALİHLİ ÇALIŞTI SİLİVRİ PARİS HAVAİ PRAG TREN SİDE