Katalog

6 BANGLADEŞ CUMHURİYETDERGİ Başbakanı ve muhalefet lideri kadın olan Bangladeş, yoksullukla ve din kavgalarıyla yorgun. Hangisi daha önemli, tarih karar verecek... Başbakan Halide Ziya. Yazar Teslime Nesrin. •*•* Muhalefet lideri Şeyh Hasina. Halide, Hasine, Nesrin ve Bangladeş O nlardaha çokçalışıp daha azharcıyor. Erkeklerdendahaazeğitimalıyor. Çok daha küçük yaşlarda evlendiriliyor... Sözhaklarıyok. Eziliyor ve dayak yiyorlar... Doğdukları andan itibaren sadece kaderi yaşıyorlar, birdekendi dışındagelişenleri.Kim mionlar? Bangladeş'in kadınları...Amaonlaraynızamandaikikadının ulusunyazgısınıbelirlediği,belirlemeye çalıştığıülkedeyaşıyorlar. Bukadınlardanbiri Halide Ziya, yani başbakan. Diğeri ise Şeyh Hasina, muhalefet partısibaşkanı. Bir dehalkın kaderine damga vuran üçüncü bir kadın var. O da yazarTeslime Nesrin. Nesrin, Islam köktendinciliğine karşı direnişin sembolü...Ve birçok kişi, bu 120 milyon nüfuslu ülkenin bu kadınların elinde yok olacağına inamyor. Bangladeş, tarıhı kanla yazılmış olan gcnç veyoksulülkelerdenbm. 1971 yılmdaDoğu BangallilerinPakistanilegirdığikurtuluşmücadelesinde yüzbinlerce kişi ölmüş, kanlı savaş Hındistan'ın araya girmesi ile son bulmuştu. Ülke 23 yıllık bagımsızlığının 13 yılını askeri yönetim altında geçirmiş, 36 darbe girişimiatlatılmıştı. Iki başkangörevi,sırasında ve başında suikasta uğray arak öldürülmüştü. lkı kadın, Şeyh Hasina ve Halide Ziya birbirleriyletamamenayrı yollara sahipolduklarıhalde, birlikteçahştılarve 1990yılındaGeneral Erşad yönetimini deviren demokratik bır kitlehareketininbaşınıçektiler. Birsonrakiyıl yapılan seçimler, bu ülke tarihinin görmediği kadarözgürdü. Halide başbakan, Hasina muhalefet lideri olmuştu. Ancak ayakları üzerinde yeni yeni durmay a başlayan demokrasi ılk gühden itibaren sınırlandırılmaya çalışıldı.Silahlıçetelerülkenın güvenlığinitehditederken.parlamentoiçinde departilerbirbırinegirdi.Üniversitelerdepolisler, eylem yapan öğrencilerlc çattşma içindeydi.Sondörtyıliçerisindc200öğrenciöldürüldü,7000'denfazlasıiseyaralandı. PrensesKaos Halıdenin başbakanlık süresi 1996 Şubatı 'nda bitecek. 1994 yılı başından beri Hasina tarafından yürütülen bır kampanya ıle karşı karşıya. Muhalefet, başbakanı istıfaya zorlayarakscçimlerekadargeçicibirhükürnetleülkenin idare edilmesini istiyor. Hasina bu hedefine ulaşmak içın, büyük bır paradoksa düşerek ülkcnin köktendinci partisi ile el ele vermeyi dahi göze aldı. Oysa bu partinin lideri olan Golam Asam babasının can düşmanıydı. Bu işbirliğinin yarattığı kargaşa nedenıy le ona bır delakaptakıldı, "PrensesKaos". Hasina, Halide Ziya ile kavgasındamilletvekilleri ıleparlamentoyuprotestoetti. Kentin cn modcrn ve en pahalı binası bır anda boş bır perili köşke dönüşmüş, yıkılan hayallerin sembolühalinegelmişti. Muhalefet lideri, bu zaten çok kınlgan olan demokrasiyi.uyguladığıtaktiklerletehlikeye attığının farkında bıle değıldi." Ben değil, demokrasıyıtehlikeyeatanbaşbakandır"dıyordu: "Halide Ziya birdiktatörün dul eşidir, iktidarda kalmayı ise daha çok paray ı bir kenara yığmak için istiyor". Arabuluculuk yapmak isteyen ve aralannda yabancıların da bulunduğu birçok kişi, iki liderde de sağduyu ve vizyon eksikliği olduğu kanısındaydılar. Ülkeyi de işte bu kanıyla terk ettiler. Kavga, ciddi ciddi irıtiyaç duyulan yatırımların da durmasına nedenoldu. Yatırımcılardagidenlerarasındaydı. Tüm bunlar olurken yazar Teslime Nesrin etrafındafırtınakopanldı. Buda Bangladeş'in istikrarsızlığınınbırbaşkakanıtiydı. Doktor Teslime Nesrin 1993 yılı başlarında, Lajja'da, bir Hindu aılesinin Müslümanlar tarafından uğratıldığızulmünromanınıyazmıştı. Kısa bır süre içindeelli bın adet satan kıtap, yasaklandı.Buyasaklanma.kıtabı.özellikle deHindistan'da, Hindu fanatıklerı tarafından propaganda aracı olarak kullanıldığı yerde, bir anda bır fenomen halıne getirdi. Ancak asıl olaylarNesrin'ın l994yılındaTheStatesman ısimli günlükgazetedeçıkan,Kuran'ınciddi bir şekılde yenıleştirilmesiyle ilgılı söyleşisinden sonra oldu. Artık onun başı istenıyordu. Kutsal yazılara tapan halk Nesrin gibi yazar olan Ahmet Sofa, "Ben Teslime'yıuyarmıştim.bizbiranlamda henüz birortaçağtoplumuyuz"diyordu:" Halkımız kutsal yazılara tapıyor. Ortaçağ Avrupası'nda Incil'inrenovesıni isteyen bir kişiyene yapılırdı?" Bugün nüfusunun yüzde 80'i Müslüman olan ve camiler kentı olarak bilinen Dakka'da ibadet mekânları dolup dolup taşıyor. Yine de radikal Islamın polıtık gücü sanıldığı kadar yüksekdeğıl.Sonseçimlerderadikallslamcılara verilen oylar yüzde 10'u aşamadı. 330 milletvekilinden sadece 20'sinesahip olabildiler. Sobhan: "Tekstil endüstrisi yaratmak varken diki$ diken halk olduk."