Katalog

2 TEMMUZ 1995. SAYI 484 den önce her mezhep en prestijli yere kendisinin sahipolduğuna inanır, diğerlerininkine burun kıvınr. Cumartesi ve pazarları tüm bu mczheplerayn ayrı kendi köşelerinde ayinler düzenler. Manastırlanndan ya da patrikhanclcrinden çıkıp tantanalı bırtörenalayıylagelenpatrik ve mctropolitler Kıyame Kiliscsi'nde ciddı bir din adamı trafiği yaratırlar. Bu trafik içindc de zaman zaman kazalarolur. Mcselatam Süryanilerin ayine başlayacağı sırada Ermenilerin çanlan çalınmaya başlar, çanlann çalış süresini kısaltmak ruhban arasında tam 4 saatlık bir tartışmaya konu olur. içinde gelip kılidi değiştirdiler, Kıpti lerse ellerinde anahtarları öylece kalakaldılar. (lsrail polisinin işbirliğinin gcrisınde Kudüs'tc Nasır Mısın'nın nüfuz alanını daratlmak gibı politik bir neden de vardır.) O gün bugün iki kılisc anahtarkapıkoridor için açıkçası cenk ediyor. Geçen sonbahar Mısır Dışişleri Bakanı lîmir Musa'nın ziyareti sırasında bu savaş yeni bir hız kazandı. Habeşliler Mısır Dışişleri Bakanı ile söz konusu kapıdan geçerek Kıpti Manastırı'na çıkmak isteyen Kıpti ruhbana kahramanca karşı koydu. lsrail polısinınarayagirmesıylesadece Kıpti Patriği bakanla birlikte kapıdan geçme şerefine nail oldu. Diğer ruhbana ise kapı önünde gösteri yapmak kaldı.Bakan,manastırakitoplantıda, bir süredir Mısır'da Islamcı köktendincilerin açık hedcfi haline gelen Kıptilere anahtan geri alma konusunda her türlü diplomatik dcstcğı vermeyi vaat etti. Tabii bu sırada Habeş DİN 11 ruhbana damanastınn önünde korsan gösteri yapmaktan başka bir seçenek kalmadı. Bugün hâlâ kapının arkasındabirclindeanahtanyla bir Habeş rahibi 24saatbckliyorveherhangi birdarbe tehlikesine karşı gözünü kırpmıyor. Kudüs'e yolunuz düştüğündc, sakin bir günün ortasında gelenekscl giysileri içinde birpatriğın görkemli bir tören alayı ile bir manastır veya patrikhaneden çıkıp diğerinc gittiğini görürseniz sakın Matta Incili üzcrinc derin vc ruhani bir fikir teatisi için yola koyulduğunu sanmayın. Muhtemelen o, Kıyame Kilisesi 'ndeki yağ kandillerinin tavandan aşağıya kaç santim sarkacağı, nc bıleyim, Ortodokslarınkinin mi yoksa kendilerininkinin mi en sağda olacağı gibi burada inanamay acağınız kadarhayatibirönemtaşıyanbirtartışmayı karara bağlamaya gidiyordur. Çünkü Kudüs'te Kıyame Savaşları hararetle devam ediyor.^ Süslemeler sorunu Kılisenin 1959 yılında başlayan onanmı ise bir türlü bıtmez. (Kıyame Kilisesi 1927'debirdeprem, 1949'da biryangın geçirmişti.) Sorun binayı örten ana kubbedeki süslemelerin tarzından çıkmıştır. Ermeni ve Katolikler orta ve basit tasvirlerc taraftarken, Ortodokslar binanın bir Bizans Kilisesi olduğunu ıleri sürerek tasvirlerin klasik Bizans sanatı özclliklerini taşıması gerektiğinde ısrar cderler. Süryani, F.rmeni ve Kıptilerin ortaklaşa düzenledıkleri Paskayla Ayını'ne hangı kilisenın ne oranda ruhbanlakatılacağı veherbir alayın kıiisedc kaç mctrc ve kaç santim yürüycccği ayın öncesi uzun toplantılann konusunu oluşturur. Osmanlı imtiyazlan masayaserilir. Ingiliz manda yönctiminin kararnamclcri açılır, bir fazla kişı veya üç adımlık fazla yürüyüş için kıyasıya mücadele sürer gider. Kıyame Savajjlan'nın en vahimi aslında Kıpti (Mısır) ve Habeş (Etiyopya) Kiliscleri arasında yaşanıyor. Kıyame Kilisesi'nin avlusundakı bırkapı küçük bir Kıpti kiliseciğinc açılmakta, kilisecigin merdivenlerinden yukan çıkıldığındaise Habeş Kilisesi'ninManastın'na ulaşılıyor. Zeminin kademeli olması nedcnıyle Habeş Manastırı bir yanıyla Kıyame Kilisesi'nin damındayükseliyor,diğeryanıylabir sokağa açılıyor. Tüm bu yapılan Kıyame Kilısesi'ne bağlayan kapının anahtan 1970 yılınakadar Kıpti Kilisesi'nin elindc ikcn, 1970 yılında bir darbc ile Habesj Kilisesi anahtarlara elkoyuncaolayşöylcgelişmişti: Kıptilerin Kıyame Kilisesi'nin içinde Paskalya Ayini'ndeolduklan sırada Habeşliler Israıl polisiyle işbirliği Dördüncü yüz\, :ııe Kilisesi 1959'dan beri restore ediliyor. RumOrtodoks çapelinde bir ayin. Caddesfnde tadır. Kapıbirkezaçılıncabeyaztenli, iyi giyimli tngilizler, şişman vepatirtıcı ltalyanlar, sotu Rutnlar, siyah ya da beyaz feracclerine sannmış Isa'nın acılanna mı yoksa kendi acılanna mı ağlıyor olduklannı anlayamadığımgözlerihepyaşlı Habeşi Hıristiyanlar, Müslüman Araplardan ayırt cdemeyeceğiniz llınstıyan Araplar, Afrikalılar, Asyalılaroluk oluk kiliseye akarlar. Öncc kilisenın hemen girişinde I Iz. Isa'nın çarmıhtanindirilerekbirsürcöncebırakıldığı yerdeki mermer /iyaret edilir. Mermcrin ıslak olması özel bir özen konusudur Çünkü zıyarctçıler satın aldıkları küçük haçları, ikonları bu mermerin üzerındekı suya sürerek kutsamak istcrler. Mermer kuru ise bazılarının çözümü hazırdır. Çantalar açılır, muhtemelen Fransız pet su şişcleri çıkanlır, mermeredökülür, sonra ucuz ıkonlar, zeytin ağacından diye satın alınan gürgen haçlar ve hattaceplerindençıkardıklanmcndiller bu suyla kutsanır. Sonra sıra kilise içindeki değişık mezhcplere an köşelerle, küçük ibadet yerlennin zıyaretınc gclır. Ve sonunda bugün ıç ve dış kaplamalanyla bir türbc halıni alan Hz. isa'nın defncdildigi mağaraya girmek için uzun kuyruklarda beklenir, kutsal görev ycnne gctırılır. Kıyame Kıliscsı'nin bu kıyamet kutsallığına rağmen bilmcm kaçıncı Kıyame Savaşları hâlâ surer. I ler şey Kıyame Kilisesi'nin Kıpti köşesL