Katalog

10 YAŞAM büyük ölçüde sağlandığını gördü. Ama ne zaman öldüğü bilinmiyor. Angola'nın ünlü şaıri Agostino Neto, o tarihte ülkesindeki 5 doktordan binydi. Angola ise Portckiz yönetimi altındaydı. Angola halkının sağlık sorunlanyla ilgilcnirken "fazla sosyal içerikli" yaklaşımı Portekiz makamlannın hoşunagitmedı. Polis evini resmcn bastı. Ailesinin önünde dövüp zincire vurup götürdü. Hint Okyanusu'ndaCapeVerdeadalanna sürgün edildi. Ama bir yolunu bulup kaçtı. Fas'a gitti. Portekiz'e karşı Angola'da gerilla savaşı başlattı. 1975'te Angola'nın ilk siyah cumhurbaşkanı oldu. 1979'dakanscrdenöldü. en açık seçik dille ortaya koyar: "Hiçbir hükümetin, insanlan ortadan yok etme hakkı olamaz. Hiçbirhükümet, kımseyi yargılamadan idamcdcmez. Ortadan kaybolanlann ailelen ve akrabalannın, ortadan kaybolanlara ne olduğunu soruşturma ve anlama haklan vardır." CUMHURİYET DERGİ Düşünce suçu evrensel 1961 yılındabirgazetemakalesiyle ilk kcz lngiliz kamuoyuna tanıtılan "düşünce suçu" kavramı bugün artık bütün insanlığın tanıdığı vc kullandığı bir kavram. Ve Af Örgütü, 34 yıldır düşünce suçundan dolayı hayatlan kararan insanlarla haşır neşir. Mcrkezi Londra'da bulunan örgütün ayrıca yine Londra olmak üzere birçok başkentte ulusal büroları da var. Londra'daki uluslararası merkcz, dünyada olup biten insan haklan ihlalleriy le ulusal merkezler ise o ülkelerdekı durumla ılgileniyor. AfÖrgütü'nün kurucusu PeterBenenson, şimdi 74 yaşında. Örgütün ilk 7 yılında başkanlık (gcnel sekreterlik) yaptı. lngiltcre hükiimeti, Soğuk Savaş'ın tam oruısında hcm Doğu hcm Batı bloklannın insan haklan ihlalleı ım aynı objcktif tutumu sergileyen örgütten hıç hoşlanmadı. Hele Aden (Ycmen) gibi, Kuzcy irlanda gibi Ingiltere hükümetinin astığı astık kcstiği kestik yerlerdeki durumlan anlatmasını hiç ha/medcmedi. Örgüt gizli ve açık çok baskılar altında kaldı. Benenson, örgütün merkezinin lsveç veya lsviçre'ye naklcdilmesini istedi. Ûyeler kabul etmeyince 1968'deistifaetti. Af Örgütü 1977'de Nobel Banş Ödülü'nü kazandı. Benenson, ödülü örgüt adına almak üzerc davet cdıldi. Ancak rcddetti. Çünkü Kuzcy İrlanda konusunda örgütün insan haklan ıhlallcrinin üzcrine yeterincc gitmedığı görüşündcydi. Kurduğu örgütün "yumuşadiğı" kanaatindeydi. Benenson hâlâ örgüt için halkla ilişkilerfaaliyetlerini sürdürüyor. Ve örgütün şimdiki yeni genel sekretcri Pierre Sanc, örgütün ilk siyah başkanı aynı zamanda. 45 yaşında bir Sencgalli. Örgütün 21. yüzyılayaklaşırkenki rolü hakkında şunlan söylüyor: "lnsanlann çektikleri acılan anlatıyorsunuz. Bu, ayakkabı satmak, ya da Ycşil Barış Örgütü'nün yaptığı gibi balinalann durumlannı anlatmak değil. Bizim ürünümüz, satış için değildir. Bu yüzden de daima soğukkanlı olma, kendimizi frenlemek zorundayız. Kanıtlayamayacağımız bilgiyi yayımlamayız. Ama size bir bilgi verirsek, artık bunun gerçekliğini soruşturmak zorunda değilsiniz. Kılıkırkyardığımıziçindeişimizyavaştır. Ama üzerine Af Örgütü damgasını basacaksak, her şcyi kanıtlamamız bizim için çok ö n e m l i . " ^ Kaybolanlar... Işin dahada acı biryanı var Af Örgütü, Neto için 1961 'de kampanya yürütmüş, onu dünyaya tanıtmış, hakkını aramıştı. Neto gel /.aman git zaman ülkesıne cumhurbaşkanı oldu. lşkenceden geçmış, düşündüğünü söylediği için hayatı karartılmış bir şaircumhurbaşkanı geldı dıye Angola'da anidcn insan haklarına saygı mı duyulur olmuştu? Yoo! Af Örgütü, 1975'de bizzat Ncto'ya başvurarak, yargılanmadan cezacvinde tutulanlar, ortadan "kayboluverenlcr" için debirşeyleryapmasinı istedi. Siyasi mahkumlann scrbest bırakılması için kampanya açtı. Af örgütü, Angola'da Sita Valles' in hakkını da savundu. Bu konuda A f örgütü' nün kampany ası, i nsan haklan konusunda bir dcrs kitabı yazılsa, ona bölüm oluşturacak kadar kapsamlı ve bir o kadar da acıdır. Sita Valles, Cumhurbaşkanı Neto'nun içişleri bakanının karısıydı. Bakan,Neto'yakarşı 1977'debaşansız bir darbe girişiminc katıldı. Neto'nun gizli polisi Valles ailcsini olduğu gibi tutukladı. Vc Valles ailesi olduğu gibi "ortadan kayboldu". Angola'dao dönemde böyle yüzlerce kişinin "ortadan kaybolduğu" biliniyor. Af örgütü'nün Valles için üyclerine yolladığı bildiri, örgütün amacını Hz Isa 'nın çarmıha gerilişini anlatan bu temsili resim El Greco 'dan. Kudüs'te Hz. îsa'nın çarmıha gerildiğine inanılan tepede bugün Kıyame Kilisesi yükselir. Hıristiyanlar için kutsal olan bu kilisenin anahtannı Osmanlıdan bu yana taşıyan ve her sabah açıp her akşam kapayan ise bir Müslümandır. Kıyame savaşları Acılar DR. ESRA DANAC1OĞLU z. Isa'nın Kudüs'te Via Dolorasa'dan (Acılar Caddesi) sırtına vurulan haçıyla birlikte gcçilerck Golgota Tepesi'ne getirildiğine ve orada çarmıha gerildiğine inanılır. Bugün bu noktada Kıyame Kilisesi yükselir. Kıyame Kilisesi kadcmcli bir yapıdır ve geniş bir alanı kaplar. Bu geniş alan içerisinde Hz. Isa'nın çarmıha gerildiği yerle birlikte, defnedildiği ve üç gün sonra dirilerek çıktığına inanılan mağaradayeralır. Kurulduğu 4. yü/yıldan bu yana maruz kaldığı afetler deprem ve insanı afetler kundaklama, yağma cehresini büyük ölçüde degiştirmiş, üstclik yüzyıllar, eklenen, onanlan bölümlenyle kiliseyeeklektikbirmimari karakterkazanmıştır. Kıyame Kilisesi yüzyıllardır Hıristiyanlann gözünde kutsaldır. Kıyame Kilisesfnde kimin Aşai Rabbani (Ekmek ve Şarap Ay ini) yapacağı, kimin paskalyayı kutlayacağı, duvar süsleri ikonlann içerik ve biçimleri, lambalara kimin yağ koyacağı, kimin temizleyeceği, camlannı sileceği ve şüphesiz en önemlisi kilisenin anahtannı kimin taşıyacağıbirdini üstünlüğün belirtisi sayılmış, mezhep çatışmalannın konusunu oluşturmuştur. Osmanlı, Kıyame Kilisesi'ndeki kutsal yerleri ve bakımını Rum Ortodoks, Ermeni Gregoryan ve Katolik, Kıpti (Mısır) ve Süryani kilıseleri arasında pay etmiş ve bir denge sağlamaya çalışmıştır. Ancak Kıyame Kilisesi 16. yüzyıldan başlayarak Fransız, özelliklc 18 ve 19. yüzyıllarda ise tüm Avrupa devletleri dıplomatlarının ajandalarında önemlı bir yertutar.. Hatta Kınm Savaşı'nın nedenlennden biri Rus Çarlığı'nın Ortodokslann hamisi olarak kilise üzerinde daha fazla hak talep etmesidir. Kilisenin anahtannı kimin taşıyacağı sorununa Osmanlının bulduğu dâhiyane çözüm bugün hâlâ geçerliliğini koruyor. Kilisenin anahtarlannı bir Müslüman taşıyor ve her sabah kıliscyi o açıp her akşam o kapamak