Katalog

Nasıl bir grevcisiniz? Grev yapmak, en elverişli koşullarda bile işçiler için oldukça zahmetli ve riskli bir şeydir. 1991 Türkiye'sinin de bir grevci cenneti olduğu söylenemeyeceğine göre Zonguldak'taki ve diğer grevlerdeki işçiler için bir moral testi hazırlamanın tam sırasıdır. Soruları yanıtlayın ve grevciliğinizi ölçün. • Grev kelimesi nasıl ortaya çıkmış olabilir? a) Grev, 'görev'den gelir. Yani ailenize karşı gorevinizin işyerindeki görevinizle çelişmesi demektir. b) Gravin hafifletilmiş biçimidir. c) Duhulhane'nin oztürkçesidir. Yani 'gir eve' ve evde kalmayı ifade eder. d) Turkiye'de ilk grevi yapmış olan demiryolu işçileri garda grev nobeti tuttuklarında buna 'garı ev yapmak' dediler, bu soz 'grev'e dönuştü.. 1 2 • Sizce aşağıdaki tarihi olaylardan hangisi grev olayını diğerlerinden daha iyi örnekliyor? a) Sultan Yavuz Selim'in askerlerinin dönmek istemesi ve ancak Yavuz Selim'in kefenle ata binmesi üzerine işe devam etmeleri. b) Yeniçerilerin kazan kaldırıp maaşlarının ödenmesini ve hatta ulufe adıyla ikramiye de almayı sağlamalan, c) Sevr anlaşmasından sonra bazı komutanların padişahın emrine rağmen yabancı kuvvetere karşı direnmesi, d) Hiçbiri grevle herhangi bir benzerlik taşımıyor. • Grev ne zaman gerekli olur? a) Bıçak kemiğe dayanınca. b) Işverenin razı olduğu zam, enflasyonun altında kalınca. c) Ücret zamları ulusal gelir artışının gerisinde kalınca. d) İşveren ulusal gelir artışı oranında gerçek zam verme konusunu görüşmeyi reddediyorsa. a) Bu şekilde işçiler aleyhlerindeki yazılı hükümlerin önemli olmadığına inandırılmaya çalışılır. Oysa bal gibi bu hükümler işçilere karşı kullanılır. Kavram kandırmayı amaçlamaktadır. b) Aslında eskidcn sözleşme sözlü olarak yapılırmış. Ama hangi sözlerin verildiği konusundaki anlaşmazlıklar yuzünden bunu yazılı hale getirmek gerekli hale gelmiş. c) Evet, ama 'toplu yazışma' denscydi bundan gençlik mu/ik dergilerindeki mektup arkadaşlığı gibi bir şey anlaşılacağından yine de sözleşme deniyor. d) Sözleşme, aslında sizin de bal gibi bildiğiniz gibi 'anlaşma' anlamına gelir ve kökeni 'söz vermek'tir, 'sözlu' ile ilgisi yoktur. • Biraz da 'toplusözleşme' deyiminin ardında yatan 'loplum sozleşmesi' kavramına göz alalım. Şimdiki toplumlann örneğin içinde yaşadığınız toplumun, her birimizin tek (ek digerleriyle sözleşmeye varmasıyla oluştuğunu varsayarsak bunun ne gibi bir sonucu olabilirdi? a) Günumü/ koşullarında bu ancak sözleşmeleri tek taraflı fesih yoluyla toplumun dağılmasına yol açardı. b) Valla ne annem ne babam, büyük dedelerimden birinin imzaladığı eski bir sözleşmeden söz etmiş değiller. c) Bu topluma sozleşmeyle katılmış olsaydık, örneğin 'Ayı Cafer' ile komşu olmayı kimse kabul etmezdi herhalde. d) Toplusözleşmeden sonra bir de yeni yılın toplum sözleşmesine oturmak gerekirdi. lstemez, bana toplusözleşme yetiyor. ' • Kimilerine göre pek yakında işçiler ortadan kalkacak ve işleri robotlar görecek. Sizce bu ne demek? a) tşçileri sevmiyorlar. b) Bunun sonucunda bizim işsiz mi kalacağımız, yoksa daha nitelikli işler mi yapacağımızı bilmek istiyorum. c) Bilimkurgu izlcmekten geliyor bu. Şu ya da bu türden işçilik her zaman olacaktır. d) Robotlar yeni birer makine. Onları programlamak için ya da tasarlamak için işçiler ya da işçinin yuksek öğrenimlisi olan mühendisler gerekli olacak. Hazırlayan: Erol Özbek 10, 9 3 d) Işçilerin ücret dışında ikramiye, giyecek ve yakacak yardımı gibi paralar aldığından yola çıkılarak hesaplanan ücret miktarı. » Yaygın bir yaklaşım, insanı doğadaki başka canlılarla karşılaştırmaktır. Size grevin 'doğal olmadığını' söyleseler hangi canlıyı karşı kanıt olarak sunardınız? a) Katırları. b) Mutfaktaki türden kiiçük karınca cinslerini. c) Tum kış uykusuna yatanları. d) Hepsini (doğada çalışan hayvan gördünuz mü siz?) • Arada bir sözii geçen 'genel grev'i açıklayın. a) Grev denince akla hep grev gözcüsü olan, davullu zurnalı şekilde yapılan, grevin özel bir biçimi gelir. Toplusözleşmede ağırlık kazanmak için yapılan diğer eylem biçimlerine genel olarak 'genel grev' denir. b) Genel grev, tüm işçilerin katıldığı bir grevdir. c) Genel grev siyasi amaçla iktidarın keyfı uygulamalarını durdurmak amacıyla yapılır. d) Genel grev tüm işkollarında yapılan iş durdurma eylemidir. * 'Toplusözleşme' dcndiği halde bu sözleşme sözliı olarak degil yazılı olarak yapılır. Bu bir çelişki değil midir? 6 Nasıl değerlendireceksiniz? Verdiğiniz yanıtları puan cetveliyle karşılaştırın ve aldığınız puanları toplayın. Soru a b c 06 2 3 0 1 puan:Grevden hayli tedirgin 0 2 3 2 görünüyorsunuz. 1 3 3 0 Elbette ki kimse 3 2 4 0 mecbur 5 0 3 1 kalmadıkça grev 1 0 6 3 istemiyor. Ama sizin verdiğiniz 1 3 7 0 yanıtlar öyle 8 3 2 0 çekingen ki 9 3 1 2 doğrusu mecbur 1 3 10 0 kalsamz bile greve gitmeyecek gibi görünüyorsunuz. d 1 1 2 1 2 2 2 1 0 4 • Çıplak ücret nedir? a) Doğru dürüst elbise almaya yetmeyen bir aylık ucret. b) Toplumumuzda çıplaklık ayıp sayıldığı için ayıplanacak kadar diişük tutulan ücretleıe denir. c) tşverenin 1 milyonun üzerinde olduğunu iddia ettiği ücretin gerçekte işçiye ödenen 300500 bin liralık kısmıdır. d) Net, yani işçinin cebine giren ücrettir. * 'Giydirilmiş iicrel' denen kavram ne anlama gelir? a) Çıplaklık ayıplandığı için ücreti de giydirme gereğini duyuyorlar. b) Devletin aldığı vergi, sigorta primi, işyeri kirası gibi şeylerin işçi olmasa ödenmeyeceğini düşünen işverenin hesapladığı bir miktardır. c) Brüt ücret demektir, yani vergi, sigorta primleri ve diğer kesintilerle birlikte. 7 2 Siz ne istediğinizi iyi biliyorsunuz. Grev konusuna yaklaşımımz da düşünerek taşınarak karar vermek ve bu kararı sonuna kadar sürdürmek biçiminde. Arkadaşlanmzla dayanışma içinde haklarını savunuyor, ama hararetii ortamlarda bile serinkanlı şekilde düşünmeyi sürdürüyorsunuz. 1624 puan: 5 8 İşyeri, geçim ve ailenize karşı sorumluluk konularmda 'sağduyulu' olarak nitelenen .türden bir tavrınız var. Genellikle grev yapmak ya da tartışmak zorunda kalmamak için diişük zamları bile sineye çekmeye eğilimlisiniz. Ancak her şeyin bir sınırı var diye düşünüyorsunuz. 715 puan: 2530 puan: Aynı şeyi sizin için söyleyemem doğrusu. Yamtlarmıza bakıhrsa havaya kolay kapılıyorsunuz ve nerede hızlanmak, nerede yavaşlamak gerektiğini çok fazla düşünmüyorsunuz. Kuşkusuz tarihin bu testi haksız çıkaracağını düşünmekte belki de haklısınızdır. Ama yine de bu konuyu bir cesaret meselesi olarak gördüğünüz kuşkusuna kapüdım. 23