Katalog

Sanatın yükseği ve alçağı New York'ta New York Modern Sanatlar Müzesi'nde 15 ocağa dek sürecek olan "Yüksek ve Alçak, Modern Sanat ve Popüler Kültür" adlı sergi, 1900'lerin başından bu yana graffiti, karikatür, çizgi roman ve reklamların modern sanat üzerindeki etkisini konu ediniyor. Amerikan basınında hararetli bir tartışmaya yol açan sergide, yaklaşık 250 yapıtın esinlendiği gazete ilanlan, reklam afişleri ve çizgi romanlar söz konusu eserlerle bağlantılı olarak sunuluyor... Şebnem Atlyas/NEW YORK UrUnlerden oluşuyor: Karikatür, graffiti, çizgi ew York Modern Sanat Müzesi "MOMA"da devam eden "Modern Sanat ve Populer Kültür, Yüksek ve Alçak" adlı sergi, 'modern', 'sanat', 'kültür', 'popüler', 'yüksek, 'alçak' (Low Art) kavramları ve bu kavramların anlamlan hakkında yoğun bir tartışmaya neden oldu. Sergi 'yüksek' ve 'alçak'ın birbirinden nasıl etkilendiğini, 'çaldığını' gösterirken aynı zamanda sanat dünyasının kendine özgü hiyerarşisini, bu hiyerarşinin sınırlannı nasıl zorladığını, modern sanat tarihini yazarcasına gözler önüne serdi. romanlar, reklamlar, gazete ilanlan, tabelalar, kataloglar, vitrinler. Sergi yapımcılarına göre bu tür "anlatım biçimleri" çoğunlukla "kitle kültürü" kavramı içine girer. Reklam ve çizgi romanlar ticari amaçlıdır. Satış nedeniyle ya da satış arttırma amacıyla üretilirler. Karikatür ve graffiti ise toplumsal eleştiri ve yasadışılık geleneğinden gelirler. N Yaptıkları araştırmayı "modern sanat tarihinin incelenmesi" olarak niteleyen serginin yaratıcıları, müzenin sanat tarihçilerinden Kirk Varnedoe ve 'The New Yorker' adlı sanat dergisinin tanınmış sanat eleştirmeni Adam Gopnik. Varnedoe ve Gopnik'e göre modern sanat, "Seurat, Balla, Picasso, Braque, Leger, Uuchamp, Miro, Ernst, Magritte, Rodchenko, Johns ve benzeri sanatçıları kapsayan ve genişlemiş bir bireysel faayal gucü özgürlüğü gelenegi"... Bu sanatçıların eserleri ise 'yüksek sanat'. Burada 'yüksek' ifadesı, ortayaçıkan ürünleri, amaçları ve kaliteleri nedeniyle onurlandırmayı ya da rutbelendirmeyi amaçlamıyor; sadece bu ürünlerin çağdaş sanat tarihinin kaçınılmaztemelunsurlarıolduğunuifadeediyor. "Alçak Sanat" ise endüstrileşme ve sehir kultürunün gelişmesiyle sokak yaşantısı ve ticaretin gereği "bilinçli olarak" geliştirilen Reklam ve çizgi rcnnan, teknoloji ve kitle iletişiminin gelişmesiyle son derece zenginleşirken graffiti ve karikatür daha eski bir biçimdir. Bu anlatım biçimleri 'alçak sanat' (low art) olarak nitelendirilmektedir. Burada 'alçak' ifadesi, bu anlatım bicimlerini küçümsemek ya da küçük düşürmek için değil, geIeneksel olarak güzel sanatların dışında kaldıkları için kullanılıyor. Serginin sunuş kataloğunda 'popüler kültür' şöyle tanımlanıyor: "Popüler kültür burada, ticari yayınlan, görüntüleri, kamu duvarlarında gelişi gii/,el yazılanlan içermek üzere pratik amaçlı olarak kullanıldı. Örnegin folk resimier, çocuk resimleri, dekoratif amaçlı malzemeler populer terimi içine alınmadı. Burada ozellikle reklamcılık, graffiti, karikatür ve çizgi roman kast edildi. Ozellikle reklam ve çizgi romanlar 'kitle kültürü' ya da kültür endustrisı ile surekli birlikte görülur. Çünkü reklam ve çizgi romanlar endüstri ya da ticari şirketlerin urunlerinin satışına yoneliktir. C>raffiti ya da karikatür daha kendiliginden, kişisel mesajlar iletir, toplumsal eJeştiri icerirler. Bu sınıflandırmadaki her şey tümüyle diisük sevlyell' ve sanaün ulvi amaçlannın altında göriilebilir. Halbuki bu sergi Phılıp Guston'un "Baş ve Şışe" adlı yapıtı (sol ustte), New York'takı genış sergide yer alan modern sanat yapıtlan arasında Sergide, karikatür ve çızgı romanın yanı sıra reklamların da modern sanat yapıtları uzerındekı etkısı ışlenıyordu Ûstte, bir reklam çızerı de olan Andy Warhol (Karsh'ın objektıfınden) ve sanatçının 1974 Parıs Sergısı'ndekı "Mao duvar kâğıdı" (solda)