Katalog

New York Modern Sanatlar Müzesı'nde yer alan sergiden bırkaç yapıt Reklam dünyasından etkılenen çızerlerden Robert Crumb'ın "WE!RDO" dızısının kapağı ve "Bay Doğal Ölü Vadı'de" öyküsunün ılk sayfası (sol üstte) Claes Oldenburg'un 1962 tanhlı "Ikı Çızburger" adlı çalışması (solda) Pıcasso'nun 1972 tanhlı bır otoportresı (ustte). nin de gösterdiği gibi pçk çok modern sanatçı sürekli bu hiyerarşiyi yıkmaya, yeniden diizenlemeye ve kimi zaıtıan da döniışlürmeye çabalamıştır." Sergide 'alçak sanatın' günlük hayat içinde yer aldığı biçimler ile bunlarla etkileşen 'yüİcsek sanat ürünleri' aradaki ilişkilerin kolayca görülebileceği biçimde yerleştirilmiş. Serginin başlangıcı, Birinci Dünya Savaşı yıllarının gazeteleri ile kaplı. Gazetelerden büyüteçle büyütülmüş parçalar, hemen karşı duvarlarda yer alan Picasso ve Breque'in çalışmalarında fark ediliyor. örneğin 18 Kasım 1912 tarihli 'Le Journalin başlığı, "Çatalca sularında savaş bütiin hızıyla süriiyor". Picasso gazetenin başlığından "Savaş sürüyor" bölümüyle "Le Jou" ifadesini kesmiş. Duvar kâğıdı üzerinde müzik notaları sayfası ve gitar deseninin köşesine kesik gazete parçasını eklemiş. Böylece kübizmin daha sonra temel çalışmalarından biri sayılan "Gitar, Müak Kâğıdı, Bardak" adlı eseri tamamlamış. Serginin temel iddiası şöyle özetleniyor: "Modern sanatla popiiler kültiir arasındaki geçişlerin hikâyesi yaşadığımız çağda sanat tarihinin en önemli niteliklerinden biridir. Bu yüzyılın başında modern sanatı modern sanat yapan şey budur, son on yıldır halen pek çok genc sanatçının çalışmasında son derece önem taşımıştır." İlanlardan doğrudan malzeme çıkartma, sanatçıya modern toplumu değerlendirmek, hissetmek ve mücadele etmek için ortam yarattı. YUksek sanat, toplu bir bütün olmaktan çok, değişik eğilimleri, tutumları, amaçları" taşıdı. Aynı şekilde, Reklamın graffitinin, çizgi romanlann biçimleri ve konuları da birbirinden çok farklıydı. Sanatçılar yeni sanal ile reklamcılıgın birbirinden çok şey oğrenebilecegine inandılar. Geleneksel diişüncelerin yenilmesi, kitlelerin hayal gucunün yönlendirilmesi yolunda sanatın onemli rol oynayacağını duşündüler. Örnegin Rus konstrüktivisti Aleksandr Rodchenko, Sovyet devrimi sonrasında, Sovyet toplumunun dönüşumüne yardım etmek içindevletürunlerinereklamlarhazırladı.Şair Vladimir Mayakovski ise bu reklamların sözlerini yazdı... Rodchenko da bu sergide, müzenin girişindeki reklam bölumünde yer alıyor... Reklam bölümü, Picasso'nun kolajlarından Joseph Cornell'in çahşmalarına uzanıyor ve ilk pop sanatıyla bağlantı kuruyor. Jasper Johns ve Robert Rauschenberg'in çalışmalarında gündelik eşyaların yer alması, Meret Oppenheim'ın kürk çizgili cay fincanı ve James Rosenquist'nin Fll'i bu bölumde sergileniyor... MOMA'daki sergide, 194O'lı ve 5O'li yıllarda graffitinın modern sanatla bağlantısını öne çıkartan yapıtların yanı sıra 3O'lu yılların kolaj çalışmalannı da görüyoruz. 1933'ten başlayarak 18 serilik kolajlannda Joan Miro satış kataloglarından sergilenen nesneleri resimlerinde kullandı. Miro önce bu kataloglardaki dikiş makinelerini, elektrikli süpürgeleri ve benzeri ilanları keserek bir büyuk kâğıda gelişi guzel yerleştirdi. Daha sonra bunları buyuk tablolarında boyadı. Aynı yıllarda Amerikan sanatçıları, Robert Rauschenberg, Jasper Johns bira şişelerini, Coca Cola şişelerini kullanmaya başladılar. O dönemde yaygın moda, Coca Cola'nın teneke kutularda içilmeye başlamasıydı. Sanatçıların kullandığı cam şişeler bir tür nostaljiyi ifade etti. Andy VVarhol da bir reklam çizeriydi. 1950'lerde ayakkabı reklamları "ilerici" olarak değerlendirilince reklam dünyasında aranır duruma gelmişti. Roy Lichtenstein çizgi romanlann görüntülerinden esinlendi. Hatta doğrudan çizgi romanlardan görüntüleri kullandı. Marcel Ducamp, Francis Picabia doğrudan günluk eşyaları heykel ya da portrelerinde kullandılar. Jean Dubuffet gibi Antoni Tapies, Cy TVfombly ve Robert Rauschenberg, graffitinin özgürlüğünü yeni bir artistik dil olarak görmeye başladılar ve çalışmalarında bu görüşe yer verdiler. Karikaturler, Picasso'yu etkiledi. Aynı şekilde Ren^ Magritte ve Constantin Brancusi karikatür eikisinde pek çok çalışma yaptılar. Joan Miro, George Herriman'ın 'Krazy Kat' dizilerini kullandı. Robert Crumb, 'Weirdo' ve 'Zap' dizisinden etkilendi. Sergideki yapıtlar arasında, karikatür bölumünde bu etkilenmeyi belgeleyen örnekler de yer alıyor. Sergiyi düzenleyenlere göre "Yüzyılımızda yiiksek sanat, toplu bir bütiin olmaktan çok, degişik eğilimleri, tutumları, amaçları taşıdı. Aynı şekilde, reklamın, graffitinin, çizgi romanlann biçimleri ve konulan da birbirinden çok farklıydı. Bu genel alan arasında dümdiiz bir çizgi olması yerine, geçişler ve etkilenmeler olmuştur. Bu ortamda bireysel hayal guciınun eylemi, bir anda yüksekten alçağa ilişkisini değiştirebilmiştir." U 19