Katalog

Mahşeri kentlerin yükselişi Dünya nüfusu, rescni verilere göre bugün 5 milyar; 15 yıl sonra ise bu rakam iki katına çıkacak. llk akla gelen soru nasıl besleneceğiz ise, ikincisi de nerede yaşayacağız oluyor. Uzmanlar, çimento devlerin birçok kenti birbirine bağlayacağından dem vuruyorlar. ünya nüfusunu yakın takibe almış istatislik uzmanları, ince ve ayrıntılı çalışmaları sonucu, beş milyarıncı insanoğlunun, bu yılın temmuz ayında, hem de tarn olarak 11 temmuzda doğacağını he ap'amışlardı. Ama yanıldılar. Çünkü... Evet, çünkü dünya nüfusunun 5 milyara ulaştığı, haziran ayında açıklandı. Böylece, konunun uzmanlan arasında ve basında, dünya nüfusunun artışıyla ortaya çıkan sorunlar yeniden gündeme geldi. Biz bu yazımızda, 1987'nin ilk aylarında ttalya'nın Roma kentinde bir araya gelen, daha sonra 1921 mayıs tarihleri arasında Meksika'da toplanan demografı (nüfusbilim) ve şehircilik uzmanlarının, dile getirdikleri sorunlara değinmek istedik. Beş kıtanın 50 kentine ilişkin bu sorunların ortak noktaları ve söz konusu toplantılarda ortaya atılan "megalopolis" (büyük kent) kavramına, kuşbakışı da olsa, bir göz atalım. Uygarlığın gelişmesi planında. hem kültürel hem de teknik ve sınai ilerleme açısından diğer kentlerin merkezi sayılabilecek belli başlı dunya kentleri için eskiden beri kullanılan "metropol" kavramının bugün yeterli olmadığını tartışan uzmanlar, "megalopol" ya da "megalopolis" kavramını ortaya atıyorlar. Ama henüz uzmanlar arasında böyle bir "dev kent" kavramı üzerinde, görüş birliği yok... Kent nüfusu açısından ele alındığında, bugün dört milyonu aşan şehirlerin sayısı 42'yi buluyor. Oysa bu rakam, 1900 yılında yalnızca iki kent ile sınırh idi: New York ve Londra. Her iki toplantıya da katılan Torino Oniversitesi'nden kent coğrafyası doçenti De Matteis, "dev kent" kavramının, olağanüstü kalabalık kentler için değil, işlevsel bir plan üzerinde gelişmiş bir "kentler birliği" için kullanılması gerektiğini vurguluyor. De Matteis gibi düşünen uzmanlara göre, örneğin 2000 yılının en kalabahk kentı olacak olan Mexico City, bir "dev kent" değildir. Mexico City, olsa olsa, "bir yağ lekesi gibi genişleyen", "tek merkezli" ve nüfus yoğunluğu hariç, sıradan bir kenttir. "Dev kent İse", diyor De Matteis, "Cografi olarak 700800 kilometre üzerine yayılmış bile olsa, birbiriyle bağlantılı kentlerden oluşan ve eskiden tek bir metropolde bulunan örgütlenmeleri banndıracak bir biitündür." 2000 YILINDA DUNYANIN BELLİ BASLI METROPOLLERINDE NUFUS YOGUNLUGU 1900'lerin metropollerinden 2000'lerin megalopollerine geçerken D l New York kenti, 1900'lü yılların başında, dünyada nüfusu dört milyonu aşan iki büyük metropolden biri idi. Oysa Bugun, ABD'nin iki eyaletini daha kapsayan bir "megalopol" oluşturma yolunda (yanda). bugün, "megalopol" kavramı içine alınabilecek Doğu kentlerinden biri de Tokyo (altta). Böyle bir tanımlamadan sonra, bugünün "dev kent"inin nerede görülebileceği sorusunun yanıtını vermeye çalışan uzmanlar, ABD'de Boston'dan VVashington'a kadar yayılan ve Hudson kenti çevresiıü de ıçine alan bölgeye böyle bir sıfatı yakıştırabileceklerini söyluyorlar. Aynca Chicago ve Detroit'in ve Toronto ile Montreal kentinin de "dev kent" kavramının içine girmeyi hak edecek durumda olduklarını belirtiyorlar. Ya Avrupa'da?.. Evet, Avrupa'da 1900'lerden kalma anlayışla gelişmiş metropollerin karşıtı olarak, en belirgin megalopol, Ren Nehri üzerinde, Ruhr bölgesinden Belçika kentlerine, Hollanda'nın Ranstad'ına ve kuzev Fransa'va kadar uzanan yöredir. Ingiltere"de ise. Londra'dan New Towns'a vani Midlands'e kadar uzanan Uçgenin içindeki yeni sanayi kentlerini, bir mcgalopolün parçaları sayabiliriz. Italya'da da, TorinoMilano Cenova üçlüsünü ya da RomaNapoli ikilisini birer megalopol bölgesi olarak düşünebiliriz. Ancak bazı uzmanlar, bu iki bölgenin işlevsel açıdan tam birer megalopol oluşturamayacağını söyluyorlar. 2000 yılına doğru ilerlerken, şehircilik uzmanlan, gelişmelere uygun yeni kavramlar üreıedursunlar, dünyanın belli başlı büyük kentleri, hiçbir planlı gelişmeye uymayan patlamalarla mahşeri bir görünüm arzetmeyi sürdürüyorlar. Bu kentlerin sorunları, birer gökdelen misali, hemşerilerinin ve yöneticilerin karşısına dikiliyor. En yoksul Kalküta, en sıkışık Manila Rlo de Janelro Buanos Alres / Bugünün devleşen kentlerinin başında, 19.3 milyonluk nüfusu ile Mexico City yer alıyor. 55 milyon nüfuslu Meksika'nın başkenti Mexico City'nin bir adım gerisinden, 17.6 milyonluk Tokyo ve ardından 16.2 milyon kişi ile Brezilya'nın San Paolo kenti geliyor. Bugünün belli başlı Yılda yüzde 3.5 oranında büyüyen kentlerkentlerinin nüfus de, eğitim kurumlarının artışı aynı hızda deyoğunhıgu, yıllık artı» ğil. Bu nedenle örneğin 2000 yılının en kalaorsntsn QÖz önuno balık kenti olacak Mexico City'de bulunan bir •İMdıgiHda, 2000 yılında, 9 mllyondan 20 milyonun çözüm şöyle: Trafık işaretlerine yazı yerine reç*an dörl ayn simler koymak. Birleşmiş Milletler rakamlagnıpta topianıyor. Rekor, rına göre, Üçuncü Dünya'nın mahşeri kentmllyonto Meılco Clty'e alt...