Katalog

ULKU AYVAZ er yer tıyatrodur', bır zamanlar pek ılgı toplayan bır savsözdü. Meydanlarda, kahvehanelerde, parklarda da pekâlâ tiyatro yapılabılır anlayışı, kendıne bur uygulama alanı bulamadı Kısa sürelı sokak tıyatrosu çalışmaları ve kahve tıyatrosu erıyıp gıttı "Heı yer tıyatrodur" sozu, bızım geleneksel tıvdtromu/dan kalma bır sözdur Kulağa onı.elerı ho$ gelen bu so/, sadeee oyuneuyla seyıruvı karşı karşıva getıraıeyı, tıyatronun ötekı oğelerını dışta bırakmayı ı<,erı>ordu Ameııka \c Avuıpa'nın veşıtlı ulkelerınde bugun dc bu anlayı^la oyunlar sunan toplulukların bulıındıığunu bılıyoruz Ne var kı, söz koıuısıı ulkeleı, tiyatro potansıyellerını bu denemelere bıraknıak yerıne, tiyatro mımarısınde yaptıkları venılıklerle, seyıaısıyle yenı ıletışım olanakları arıyor Denemeler, yapı yerını, mımarıyı >adsımak yerıne, seyıruyle olan ıletışımlerınde bu yenılıklerden yararlanıyor Tiyatro mımarısı artık, tiyatro bınasından cok, tıyatronun ıı, mımarısıyle ılgılı calısmalarda bulunuyor Bu rnımarının temel çalışma alanı, o>un \erı seyir yen'dır Seyırcıden butunuyle kopuk, o ut, duvarlı hucresınden artık dışarı vıknıış durumda oyuncular Bızım Tan/ımat dönemınde Batıdan aldığımı/ ltalyan biLimı sahne, halen butunu>le varlığını koruyor Sıra sıra seyıru koltuklarında oturup, baslar dık, gözler ılerde ovuncuların hucresı ne, sahneye bakıp duruyoruz hâlâ Farklı bır oyun alanı, seyır yen anlayışıyla yapılmış bulunan Tepebaşı Deneme Tıyatrosu ıle LCC salonu, artık yok ltıraf edelım kı, tiyatro salonları bırbırı ardından yıkılıp gıderken, bu larklı nıımarıyı tartışmak da kendı başına pek gulünı, kaçıyor Bır göruşe göıe, bır ulkenın ııyatro yaşamı nın /cngınlığı, o ulkedekı tiyatro bınalarıyla ol(,ulut Pek vdbana atılıı bır görü^ sayılmanıalıdır hanı bu Bıı ulkede vok sayıda sanat Vi yetışıvoı dıyelıın Oncu yonetmenlenmı/ var, her unıversıtede bıı tiyatro bolunıu bulunuyor, dunyanın dort bır yanmdan yonetnıenler davet edılıp, oyunlar sahneletılıyor, ı^ık U/man larımı/ yarı^ıyor bırbırıyle dıyelım Elbette, bır ulkenın tiyatro yaşamını belırleyıcı gostergeler sayılabılır bunlar Ne var kı, tiyatro yapı larınııı azlığı, yaygınlık kazanmayışı, tiyatro topluluklarının da azlığının bır göstergesıdır Bır donem tiyatro salonlannın çokluğuyla dikkali çeken Kocamustafapaşa'da bir tek tij airo faali) et gosterıyor. O da Nejat Uygur tiyatrosu. Diğerleri başka işler için kullanıhyor. olanakları bulunan Devlet Tıyatroları, örneğın Anadolu turnelerınde okul salonlarında oynuyor oyunjarını Kımı turne topluluk H ları da bır bayır yamacında sergılıyor gostensını ve bunun adına çoğu kez tıyatroyu lıalka ındınnek dcnılıyor Gozlemlerın SOIIULU ortada, tiyatro yapıla rının yıkılması, topluluğun da yıkımı oluyoı voğu ke/ Bunun tam karşıtı da geı,erlı, toplulukların /orunlu olarak etkınlığı bırakıp da ğılnıası da, tıyatıo salonunun boı> kalmasını, dolayısıyla kapanmasını getırıyor Fakat bu rada, bır noktaya dıkkat vekılmelıdır Yıllar dır dıyelım Liımhuııyct dönemınde bırı,ok topluluk kuıulup dağılmıijiır, dağılanların ye rını bır başka topluluk alınıştır Yıkılan tıyat ro bınası yerıne ıse, yenısı hıt, yapılmamı>tır Bu nedenle, tiyatro salonlarının kaybolması nı, seyırcı ılgısızlığıne bağlayan duşunce yanıl nıaktadır bıze gore Yapılan her tiyatro bınası, i(,ınc seyırcmın gırdığı ılk andan ıtıbaren artık kulturel bır özellık kazanmış olarak kabul edıl melıdır Her tiyatro bınası, ona gereksınım kal mayını.aya dek korunmalıdır Bugün, Kocaınustafapaşa'dakı tiyatro yapılan, sınema salonlarından voğu artık yok Bu sonucu, seyırcı ılgısızlığıne yaslayıp, ı«, cekmek yerıne, vok boyutlu sorular sormaya gırışmelıyız Bu satırların yazarı, yıkılıp kaybolan tıyat ro salonlarının fotoğraflaıını edınmek 1 , 1 vo 11 1 ğun vaba sarletmii, ne var kı, bu salonların ıçınden çekjlen bır fotoğraf bulamaıniitıı l>1 te bır soru Kocamustatapa^a semtınde, 19691980 yıl ları arasında, 7 tiyatro bınası, 7 yazlık sınenıa, 7 küflık sınema bulunuyordu (Çehov'un bır oyun kışısının sovledığı gıbı, bu yedı lakamı 1 da nasıl denk gelmı^ hayret Uğurlu mu say9 ınalı, uğursuz mu ) Bu 7 tiyatro bınasının adları şunlar O/lem lı\atrosıı; lurk Vajarları Tıyalrosıı, Çe\re Tı\alrosu; /engın Komedı I ivalrosu; Frdeııı Kullur Merkca; Yuvam 1 ıvatrosu ve semtL vok yakın olduğundan bunlara eklenebıleı.ek Aksaruv ko^eba>ı 1 lyalrosu. kışlık sınemaldi Islanbul, (.orııh, O/leın, Ozkan, K.M P. Zengın, Can, Vııvam Va/lık sınenıalaı (,oruh, Sayanora, Frttn, Merıh, kral, Islanbul, An 7 tıyatro bınasında etkınlık gosteıen toplu lukların sayısı tiyatro bınalarının bu saıidt \a >amındakı onemını vurguluyor (,evre Tıyaırosu'nda etkınlık gosteıen lop luluklar ijunlaı Altan Lrbulak Melın Serıvli Tı\atrosu, U'venl Kırca 1 ıvatrosu, Sadrı AJı>ık 1 ı>alrosu, Iunca> Ozınel /ı>alrosu, Yıldırım Yanılmaz Toatrusu, Nokla Virj>ul Tı\ulrosu, Nejal U>gur Tiyatrosu. gosterenler Nejat Uygur Tı>alrosu, Mele lııAksaıay Kosebaşı Tıyatrosu'nda etkınlık Kocamustafapaşa îstanbuVun Fatih ilrp.dnp hnâh hir hurnlr Fatih ilçesine bağlı bir bucak tstanhul'un Kocamustafapaşa. Bu bölge, 19691980 yılları arasında, Beyoğlu Şişli semtleriyle tiyatro sinema hareketliliği açısından rekabet edebilecek bir düzeye gelmişti. Hatta, denilebilir ki, bu hareketlilikte adı geçen semtleri geride bırakmıştı. 10 Jm "^ Tiyatronun Hyuyan Güzel'i: