Katalog

Yabancı konuklar SHP kurultayını değerlendirdile Gönüllerde yataı SHPDSP birleşmesi Türk seçmeninin SHP'den beklentisinin, berrak ve somut bir ekonomik program alternatifi olduğunu belirten Avrupa solunun konuklan, ayrıca SMP ve DSP'nin yakın bir işbirliği kurabilmesini arzuluyorlar. Avrupa Parlamentosu Sosyalist Grup Sekreterl David Blackman (îngiliz) ve Federal Alman sosyal demokmt parlamenter Ludwig Fellermaier (Avrupa Parlamentosu eski Baskanı) SHP kurultayınm konuklan arastndaydılar. SEDAT ERGİN SHP'nin geçen hafta sona eren olağamıstü kurultayını partinin davctlisi olarak izleyen Avrupalı sosyalist parti temsilcileri, SHP'nin şimdilik kapsamlı bir ekonomik alternatif program ortaya çıkarmadığı konusunda birlestiler. Sosyalist temsilciler, SHPDSP bırleşmesi konusunda görüş belirtmekten kaçınmakla birlikte Avrupa'daki beklentinin iki partinin birleşmcsi doğrultusunda olduğunu gizlemediler. Bu arada, Turk sosyal demokrat hareketini yakından tanıyan Federal Alman parlamenter Ludwig Fellermaier, Sosyalist tntcrnasyonel'ın gerek DSP, gerek SHP karşısında dengelı tutumurıu koruyacağını, iki partiden bırine öncelik vermeyeceğini açıkladı. Fellermaier, bir soru üzerine, SHPDSP birleşmesinin Sosyalist Enternasyonel Uyeliğine kabulu "kolaylaştıracagını" belirtti. Avrupa Parlamentosu üyesi vc TürkiyeAET Karma Parlamento Komisyonu eski Asbaşkanı Federal Alman sosyal demokrat Ludwig Fellermaıcr, Avrupa Parlamentosu eski Başkanı ve halen parlamentonun Siyasi Komisvon üyesi Hollandalı sosyalist Peter Dan Avrupa Parlamentosu Siyasi Komisyon üyesi Hoüandah sosyalist Peter Dankert: "Bütün sonın, sağa karşt getirüecek alternatif ekonomi poütikasından kaynaklaruyor." kert, Avrupa Parlamentosu Sosyalist Grup Sekreteri Ingiliz Işçi Partisi üyesi David Blackman, Fransız Sosyalist Partisi Guney Akdenİ7 sorumlusu Alain Chenal, Ispanyol Sosyalist Partisi temsilcisi Julian Garimaldos, SHP kongresine ilişkin izlenımlerinı ve DSPSHP ayrılığı konusundaki görüşlerini Cumhuriyet DERGİ'ye anlattılar. Avrupalı konuklann SHP kurultayına ilişkin Rözlemleri şöyle: Ludwig Fellermaler (Alman): SHP kongrcsiyle SODfcP vc HP arasındaki birleşme sureci tamamlandı. Şimdı SHP'yi büyük bir sınav bekliyor. SHP 1988 yılında yapılacak gencl seçimlere kadar geçecek süreyı daha guçlü bir ekonomi politikası geliştirmek içın kul lanmalıdır. Türkiye'deki işsizliği ve enflasyon oranını düşünduğüm zaman seçmenin berrak ve somut bir ekonomik alternatif beklediği sonucuna varıyorum. SHP'nin sınavı alternatıf ekonomik pclitikasında yatıyor. Alman Sosyal Demokrat Partisi de aynı durumda. Ağustos ayında Nurnberg'te yapacağımız kongrenin ana konusunu partinin ekonomik politikası olusturacak. Peter Dankert (HoUmnda Işçi Partisi): Turkiye'dc Uk olarak CHP'nin 1974'teki kongresine katılmıştım. Askeri yönetımden sonrakı ilk kurultayıydı ve çok canlı geçmiştı. SHP kongresi, 1974'teki kongreye kıyasla çok daha sakin geçti. Kanımca Gürkan'ın konuşması iyiydi. Ancak bütün sorun sağa karşı getirilecek alternatif ekonomi polıtıkasından kaynaklanıyor. özellikle Türkiye gibi enflasyonun yüksek olduğu, alt gelir gruplarının satın alma gücünun sürekli düştüğü bir ulkede sosyal demokratlann alternatif bir ekonomik po İitika uretmeleri zorunlu. Gürkan'ın ekono mik analizleri yerindeydi. Ancak sözünu ettı ğim altcrnatıli konuşmasında pek görcmedım. David Blackman (Avrupa Parlamentosu Sosyalist Grup Sekreteri): Avrupa'daki sosyal demokrat partilerin kongrelerinden pek larklı değildi. Benı en çok etkileyen yönü, özelliklc ikinci gun Türkiye'nin dört bir tarafından gelen delegelerin kursüye çıkıp eleştirel şekilde konuşmalarıydı. Aydın Gürkan'ın konuşması da etkıleyiciydi. Cesur ve doğru eleştırılcr yöneltti. Büyükelçilerin kongreye tanıtılması, bana sorarsanız hataydı. Çünkü, bu ister istemez tatsızlık yaratacaktı. Ancak Amcrikan buyukelçısı protesto edildi diye bundan partinin aşın sola kaydığı sonucu da çıkarılmaınalı. Hollanda Işçi Partisi'nin kongresinde Amerikan buyükelçisine daha farklı bir muamele yapıldığını sanmayın. Gürkan konuşmasında SHP'nin kapitalizmin insancıllaştırılmüsını, sosyalleştirilmesinı hedeflcdiğini vurguladı. Ancak ayrıntılı bir ekonomik program yoktu. Bu da, herhalde partinin bundan sonra üretmesi gereken bir konu. Alain ChaneKFransız Sosyalist Partisi): Turkiye'de katıldığım ilk parti kongresiydi. Organizasyonun son dercce başarılı olduğu nu belirtmelıyim. SHP kongresi birçok bakımdan Avrupa'daki sosyalist partilerin kongrelerine benzemekteydi. Birleşme konusunda cllerınden gelen bütun çabayı gösteren lnönü ve Gürkan'ın salona birlikte gırmeleri etkileyiciydi. Sayın lnönü ıle daha önce görüşme fırsatı bulmuştum. Ciddi ve berrak düşüncelere sahip bir politikacı. Benim SHP kongresine katılmamla birlikte ilk kez Fransız Sosyalist Partisi Türkiye'deki bir sosyal demokrat parti kongresine temsilci göndermiş oluyor. Sosyalist parti temsilcilerinin Turkiye'de iki ayrı sosyal demokrat partinin bulunması ve SHP ıle DSP birleşmesi konusundaki görüşleri de şöyle özetlenebilir: Fellermaier (Alman): Bizim için ideal, kuşkusuz tek ve guçlü bir sosyal demokrat partinin olmasıdır. Ancak, ben pragmatik bir polıtıkacı olarak gerçekleri kabul etmek durumundayım. Bu nedenle tavsiyede bulunamam. Ama iki parti arasındaki rekabetin Türkiye'dekı demokratik sol hareketin zayıflamasına yol açmayacağını ümit etmek isteriz. Çünkü her iki partinin de hedefı, ıktıdarı muhafazakar partilerden devralmaktır. Bu konuda söz sahibi olan kişi majestelerinin seçmenidir. Ara scçımler bu bakımdan birinci sınavdır. Ümit ediyorum kı, Başbakan özal cesaretini toplar ve ara seçirnlenn tarihinı belirler. Biz her iki partiyle de ilişkilerimizi surdüreceğiz. Alman Sosyal Demokrat Partisi'nin güçlü olmasının tek nedeni, tek parti olmasıdır. Dolayısıyla SDP, Hıristiyan Demokrat Parti karşısında tek alternatiftir. Dankert (Hollanda): Benim sorunum şu: Sayın Lcevıt'in buyuk bir hayranıyım. Birleşme konusu Türklcrın iç işidir. Ancak şu da açık ki, iki sosyal demokrat parti arasında yakın bir işbirliğinin gerçekleştirılmesi, Turkiye'n ıç politikası açısından çok ilgınç olacaktır. A rupalı sosyalistler için en doğru yaklaşım, ı parti arasında bir tercih yapmamaktır. Sosy list Enternasyonel'de her iki partıye de kap ları açık tutmamız gerekiyor. Sayın Hcevit So yalist Erternasyoncl'de çok tanınmış bir şal siyettir. Ancak lnönü ve Gürkan'a da şans t nımalıyız. Çünkü Türkiye'deki gerçek bir s yasal gucu temsil ediyorlar. Sosyalist Erterna yonel'de bir ulkenin iki partiyle temsil edıldı durunılar olmuştur. Bizim Avrupalı sosyal d mokıatlar olarak görevimız, Türkiye'deki so yal demokratlann mumkünse birleşık bir gı olarak ıktıdara gelmelerine yardımcı olmal Blackman (IngUiz): Bizim bu konuda bir g< rüş belirtmemiz doğru olmaz. Bu konuda s( Turk halkınındır. Ancak solun birleşmesin nin Avrupa'daki sosyal demokratlar tarafıı dan arzu edilen bir husus olduğu tabıdır. Ge< mişte yaşanan tecrübeler, bölünmuşlüğun so yal demokrat hareketi zayıflattığını gösterıyo Chanel(Fransız): Sayın Eceyit'e saygım büyüktür. Kendisi eşsiz bir şahsiyettır. Bırle me konusunda konuşmak bize düşmez. Aı cak her iki parti arasında işbirliğine doğru at lacak adımların olumlu bir gelişme oluştur, cağı kuşkusuzdur. Garimaldos (tspanya): Ne yapılması gerel tiği konusunda tavsiyede bulunmam doğru o maz. Ancak kendi deneyimizden bir örnek v rebilirim. Franco'nun gidişinden sonra ispaı ya'da benzer bir durum yaşadık. Sonuçta b partilerin özellikle iki buyuk partinin birlc meleri demokrasi açısından çok yararlı oldı Ayrıca Ispanyol sosyalist lerınc ıktıdara gidt yolu açtı. D lır ABD Buyükelçisi Robert Strausı Hupe*un (arka sırada, sağda), SHP olağanüstü kurultaymda, protesto edibneslnl yorumlarken, Îngiliz parlamenter David Blackman şunlan söyledk "Bundan, partinin asm sola kaydığı sonucu çıkarümamalu." 8