Katalog

tspanyol Iç Savaşı 50 yıl önce patlak verdı. Iç savaşın başlangıa ıspanyol edebiyatmın en önemli şair ve yazannın yaşamınm sonu olmuştu. Faşıst güçlenn ılk eylemlerinden biri, uzgürlüğün ve farklılığın sımgesı hatine geten bu ünlü sanatçıyı yok etmek olmuştu. Etli yıl sonra bugünUn tspanyası'nda ise faşizm yok ama, Federico Garcia Lorca hâlâ canlı. tspanya'da ve bellı başlı Batı ülkelerinde ölümünün ellınci yılı dolayıstyla yapılacak anma törenlen doğum günü olan 5 hazıranda başladı. Muhabınmız Ntlgün Cerrahoğlu Granada'ya gıttı, ünlü yazann dostları ile konuftu; doğduğu kasabayı gezdi; öldürüldüğü dağlara çıktı "Federico acı çekmekten ve ölümden çok korkardı. Onıın geceyansı bır kamyonun ıçınde öldUrüldUğU zeytınlığe götürülürkcn, neler hissettığim tahmin edebıliyonım. Sık sık o anı düşünürüm." Luis Bnnnel, Anılar NİLGÜN CERRAHOĞLU ^ ^ ranada'nın 9 kılometre kuzeydoğusundaki dik yamaçlı tepelerde, bır köy var. Adı Vıznar. Yazın kentın kavurucu sıcağından kaçanlar buraya geliyor. Granada'nın yaylası bir anlamda. tki kilometre ötede, sol kolda ise, un değirmenleri ve ekmekleri ile ünlü daha büyük bir köy, Alfacar bulunuyor. Bu ikı köyü dağlar arasında kıvrıla kıvrıla uzanan, oldukça geniş bir yol birbirine bağlıyor. Işte bu yolun üzerinde çam ağaçlarıyla kaplı bır tepenin karşısında tek başına bir zeytin ağacı duruyor. Federico Garcia Lorca'nın, I936'nın o sıcak ağustos gecesinde topal bir öğretmen ve yenı yetme iki boğa gürcşçisi ile birlikte ensesine sıkılan bir kurşunla altında öldürüldüğü zeytin ağacı bu. Dibinde hâlâ taptaze duran bir düzine gül bu ağacı diğerlerinden bıisbutün ayırıyor. Anlaşılan Lorca'nın anısına bırakılan çiçekler, hep bu ağacın dibinde kuruyor. Şairın mezan yok çünkü. Modern lspanya'nın en ünlü şairi ve tiyatro yazan, o öğretmen ve iki boğa güreşçisi ile nerede olduğu bilinmeyen bir toplu çukurda yatıyor. Lorca ile birlikte efsaneleşen zeytin ağacının arkasındaki parkta bir kayalığa kazılmış dizeler ise, şairin son duşünceierini dile getıriyor sanki: "Eğer biüm ölümse, Şalrler Ve artık kimsenin hatırlamadığı O uyuyan guıellikler ne olacak?.." Oysa Lorca'yı, daha doğrusu buralarda dendiğince "Federico"yu unutan pek az. Lorca'nın yapıtları üzerine uzmanlaşan ve biraz da Lorca'nın anılarıyla ya^ayan Granadalı şair Juan de Loxa, "Federico yaşıyor" dıyor, "Federico'yu öldürenler oldu, ama Federico yaşıyor." Gerçekten de, demokratlar için faşizmin kurbanı, aşırı sağ için de kızıl bir eşcinsel olarak anılan Federico Garcia Lorca, Ispanya'da, fakat özcllikle Granada'da hâlâ yaşıyor. Hatta baskı rejimlerinin isimsiz kurbanlarını simgeleyen Lorca'nın anısı, şairin ölümünden 50 yıl sonra, bugün lspanya'nın sınırları dışında da yaşıyor. Belki bunun için, Lorca'nın gölgesi bugün hâlâ Granada'nın büyük bir bölümü üzerinde biraz da suçluluk hissı uyandırıyor. özcllikle iç savaşı yaşamış olan kuşak, bugün hâlâ Lorca'nın ölümünden söz etmekten hoşlanmıyor. Yerel "Ideal" gazetesinde çalışan bir gazeteci, bu konuda şunları söyluyor: "Yülar boyunca Lorca'nın kurşuna dizilmesi tabulaştınldı. Yazann yaşamı ve yapılları hakkında ancak on yıl once, tspanya'nın demokrasiye geçiş donemiyle birlikte konuşulmaya başlandı. Fakal buna sorarsanız, olumü uzerinde hâlâ çok konuşulmuyor. Pek çok kişi a!>lında Lorca'yı kimin oldurdugunu hildiklerini söylüyorlar, fakat kimse konuşmuyor. Arada bir Lorca'nın ölümüniı aydınlatacak birinden söz edüdlgini duyuyorsnnuz..." Granada, ölümünün 50. yılında Federico Garcia Lorca'yı anıyor. Özgürlüklerin şairi yaşıyor Bu yaz yapılacak törenleri hazırlayan Şair Juan de Loxa, "Lorca'yı anlayabilmek için Granada'yı anlamak gerek. Granada, Lorca gibi baştan çıkarıcı bir şairi yaratabilen ve öldürebilen bir kent" diyor. 18