Katalog

A wac uçaklarmın uzerindeki yassı radarın topladığı veriler uçaktaki bilgisayara gonderiliyor. Göklerden yere bakan uçak: AWACS Teknik adları E3A olan erken uyarı uçakları, 9 bin metrede görev yaparken yeryüzünün 312 bin kilometrekaresini gözaltında bulundurabiîiyor. UFUK GULDEMİR 1970'lenn ortalarına ka dar yüksek ırtıfadd seyreden avcı uçaklarmın, uçaksavar füzelerı o ırtıfaya ulaşamayacağından görecelı olarak güvencede oldukları düşunülür ve savaş sanayıınde bu doktrıne ağırhk vcnlırdı Ancak aynı tarıhlerden ıtıbaren çok yüksek ırtıfada etkılı olabılecek uçaksavar füzelerının gelıstırılmeye başlamasıyla bırlıkte derın gökler cazıbesını kaybettı Buna karşılık, çok alçak ırtıfada sütre gcrisıne saklanıp (hedefın önündekı doğal engel) toprağı yalayarak hedefe doğru uçmak doktrını ağırhk kazanmaya başladı Yerdekı radar sıstemlerı, sütre gerısındc kalan avcı ucaklarını göremeyeceğınden, yıne bu radarların görüş sahası ıle sınırlı bır alanda ış görebılecek uçaksavar füzelerınden kurtulma olanağı vardı. lşte AVVACS fikn bu gelışmeler üzerıne doğdu Madem kı yerdekı radarlar sütre gensını göremıyordu öyleyse havaya, yere dık bakan bır radar kurulur, sütrenın gerısındekı avcı uçakları görülebılırdı Kuzey Atlantık tttıfakı, erken uyarı komu tanhğı NAEW'ı (NATO Aırborne Early Warnıng Force) 17 Ekım 1980'de kurdu. Bu adımın bır başka ılgınv boyutu da ılk kez ba rış zamanında doğrudan doğruya NATO'nun askerı kanadı SHAPE'e bağlı bır bırlığın oluşturulmasıydı AWACS uçaklarmın Federal Almanya Hollanda sınırının Almanya tarafında kalan Geılenkırchen kasabasındakı merkez ussünde şımdı 8'ı sıvıl, 18'ı subay, 20'sı astsubay, 4'ü sekreter, 4'ü emeklı astsubay ve bır barmenden oluşan 55 Türk personel görev yapıyor Ancak Türkıye'nın ANVACS projesıne tek katkısı bu değıl Konya'da, AVVACS uçaklarmın yararlanabıleceğı 3500 metrehk bır pıst yapıldı ve bunun ıçın NATO fonlarından 14.5 mılyar dolar harcandı Konya'dakı uste 6 AWACS uçağı aynı anda park edebılecek olanaklarasahıp AVVACS lıteratüründe, "park etmek" demek, uçakların yeraltından uzanan borularla, yanlarına tanker yanaşmasına gerek kalmaksmn yakıt alabılmelenne olanak tanıyan tesıslerın bulunması demek Konya üssü aynı anda 6 uçağa bırden bu servısı verebılıyor Konya'dan 1983'ten bu yana 260 uçuş yapıldı Ayrıca Türkıye'de AWACS'dan doğrudan verı alabılen altı yer ıstasyonu var Bunlar Izmıt, Çanakkale, Ahlatlıbel, Şarkışla, Erzurum ve Mardın'de Geılenkırchen'dekı AVVACS ussunde bızım de aralarında bulunduğumuz bır grup Turk gazetecı ve öğretım üyesıne verılen brıfıngte söylendığıne göre, "Komutanlık AVVACS uçaklarmın elde ettiği lıım verileri onyargısız olarak tum NATO uyelerine gonderiyor". Salonda Türk subayların da bulunması nedenıyle brıfıng gıderek sohbet havasına dönüşuyor ABD'nin Iibya saldınsı sırasında AVVACS'lar nerede gorev yapıyordu? O bölgedekı uçuş sayısını bıra/ arttırdık Libya'nın Lampedusa Adası'na attıgı ikı fuzeyi («spil edebildiniz mi? Hayır Neden? O anda orada dcğıldık Neden değildiniz? Vurustan ıkı saat sonra havalanmıştık Dıyelim kı şu anda NATO toprağına saldırmak uzere ulan, ama henıu NATO topragına girmemiş bulunan uçaklar var. AVVACS'lar bu harekelleri izleyebilir mi? Şu ctnda havada uçağımız olmadığı ıçın göremezdık lakat hazırlıklarını, bırhk kay dırmalarını çok önceden AVVACS'larla tespıt etnıış olacağımız ıçın daha sonrakı gelışmelerden haberlı olurduk Teknik adları E3A olan Boeing 707 erken uyarı uçakları, 9 bin metrede gorev yaparken yeryüzünün 312 bin kilometrekaresini gö/altında bulundurabiîiyor Böylete muttefık sınırlarının 160 kılometre gcrısınde uçarken henı duşman avcılarına hedet olnıuyor, hem de karşı tarafm topraklarını dennlığe görebılıyor Brıtıngte verılen bılgılere göre, uçakta 11 NATO uyesı ulkeden 17 personel gorev yapı yor E3A'ların yere bakan raddrlarını konvansıyonel radarldrdan ayııan başlıta fark da hareket eden objelerı sabıt objelerden ayıra bılmesı E3A'nın ü/erındekı yassı raddrın topladığı veriler, sayısal verıyc dönüs.türulerek bilgisayara gonderiliyor Bılgısayar yanı vcrıyı, hafızasındakı aynı bölgenın verısı ıle karşılaştırıyor Eğer yenı vendc eskısınden farklı bır hareket görmüşse bunu görüntu verısıne dönuşturerek ekrana yansıtıyor Tabu u/un gıbı görünen bu ışlemı yapabılmesı ıçın 8 sanı ye yetıyor Veriler daha sonra NATO'nun taktık bılgı dağıtım sıstemı JTIDS (Joınt Tactıcal Informatıon Dıstrubıtıng System) aıacılığı ıle yer dekı NATO'yd bağlı kdrd, hava veya denız kuvvetlerıne ıletılıyor AVVACS'ın bdrış zamanında yaptığı uçuşlardan sağlanan bılgıler de otomatık olarak tüm NAFO üyelerıne gıdıyor Uçaklar doğrudan doğruya NATO'yd bdğlı olduğu ıçın görev emrı, NATO'nun askerı kanadı SHAPE'ın komutanı SACEUR'den, yenı general Bernard Rogers'dan gelıyor Türkıye ıle Yunanıstan arasında geçen hafta yaşanan en sıcak gece sırasında Konva'dakı üsten havalanan ıkı AVVACS'ın da, eğer bu plan dışı bır görevse, SACEUR Rogers'ın emrıyle kalkmış olabıleceğı tahmın edılıyor Ancak bu görevın sadece Yunanıstan'a hızmet amacı taşımasının teknik olarak söz konusu olamayacağı vurgulanıyor Çunkıı Turkıye'dekı hava uslerındc bır hareket olııp olmadığına ılıjkın veriler NATO uyesı olduğu ıçın Yunanıstan'a da gıderken, aynı uçakların Yunanıstan uzerınden elde ettığı veriler de otomatık olarak Türk Genelkurmay Başkanlığı'na ulasıyor D Federal Almanya'da Geilenkirchen'deki A WACS üssunde görevtt Turk subaylanndan bir bolumu: Hv. Plt. Kur. Yzb. Senai Günal, Hv. Plt. Kd. Bnb. Suat Duzel, Hv. Yer Kd. Bnb. Çetin tüeeı, Astsb. Cemtl Erem. 23