Katalog

Turkiye'de ne gıbı çalışlar yaptını/? Çalışmalarınız ısında guçluklerle karşılaşız mı? Ikın anldşmalar beş yıllıktı Bu sure ıçın bi7 Fürkçe manuel yazmak zorunday Bır scnt sonra da derslerımı/ı Türkçe ıtacaktık Uu ıınkaıiMzdı Beş yıl ıvındt ı, guzel bır Turkçe oğrenılıne/ Bazıla ıı/ın dıle kaışı husıısı bır kabılıyetı var Ama buna rağnıen ılk ıkı üç yıl terı.u ndan ıstıtade etmek zonındaydık Turk cnuler doğal olaıak hcmen hctnen Al nca hıç bılmıyordu Yabanu dıl bılen de fransi7ca bılıyorlaıdı Bu yüzden usturyalı bır tılolojı proftsoru, bır mek tcklıf ettı Butıın öğrenuler bu mekte yalni7ca dıl oğrcnmek ıçın gıtnıeye mec rdu Bunun dışındd kutuphancler, pek lak durumda dcğıldı Hastaneler gcnel le kötü ve gcrı kalmış durumddydı An ra bıraz daha ıyıydı bu konuda Bızleı nızta tedrısatla değıl, bu yenıleştırme ça nalarıyla da meşgul oluyorduk En bü k problemunız lısandı I ısan yalni7 ders de değıl, ımtıhan bakımınddn dd önem dı Ilk gcldığım sene tatılde bıne yakın tıhan kâğıdını, asıstanlann yardımıyla udum Bu ış bıtıiKe de Turkçeyı ıyıte ge ırmıştım Bunun dışında tabu ufak te ı püruzler de çıktı Furk profesörlerı ıle man profesörlerı arasında Anıa ılk yı sonunda her şey yoluna gırdı Her ba ndan ınsanı ve ılmı sıkı bır ışbırlığı ger deştırdık Ben bugüne kadar eskı talebe ımın btıyuk bır kısnıı ıle munasebetler bulundum Onlaı benı zıyarct ederler, n en fazla dört yılda bır gelırım Turk profesörlerı ıle yancı oğretım gorevlilerı araıda problemler vardı, dedıı. Ne tur problemlerdı bun1 Ben kendı alanımdakı arkadaslarla gat ıyı munasebetler kurdum Tıp fakulle ınde çıkıyordu utak tefek pürüzler Kısnçlık fılan gıbı Bu arada, hukumetle de ,kılerde bulunduk Hukumet, ıkı Turk ardaşla benden, 1950 yılındd kabul edılen rgı retormunu hazırlamamızı ıstedı Üç >ılık komısyon hazırladı bu retormu Ata rk ayrıca, Alman doktorlarına da büyük ırmet gösterırdı Başka memleketlerden len ve hastalığı olan kışılere, 'Buım Alan doktorlara gıdın' derdı Hazırladıgını/ vergı rermu hakkında hılgi verır isiniz? Bu rctorm, oldukça uzun süren savaş r sonunda Meclıs tarafından kabul edıl Bu kanunun ıyı netıcclcr verdığıne ka yım O vdkıt bugun bıraz dcğışmış, ama ık değıl en lakıt olanlar vergı vermeye etburdu 7engın olanlar vergı vermemen yollarını buluyorlardı Zıraat erbabı atık olaruk hıç vergı vermıyordu Hazı•ye gelen vergıler, çoğalan amme masraf rını fınanse etmıyordu Bır daha polıtık • adıl bır vergı sıstemı teklıf ettık Buyuk ucadeleler sonunda kabul ettırıldı bu sıs m Bu arada, anlaşması bın profesorlerden bazıları merika'ya gıdıyorlar. Su duınmedinu mı? Bır ara düşundum Dört yıl kaldıktan >nrd Bes yıllık anlaşmam bıtetektı Ben lerak edıyordum, korkuyordum 'Beş yıl ıtince ne olacak?' dıye Amerıka'ya ya/ ım arkadaşlara Arkadaşlar, 'Buraya gen, burada ıyı fırsadar var' dedıler Ama merıkalılar şahsen tanınıadıklarını çağır ııyorlardı tlkın, 'Gelin bakalım biraz kouşalım, bira/ çalışacaksınız ve er geç bir bulursunuz' dıyorlardı Ben o sıra mah akımdan bıraz güç durumdaydım Gelırım zdı Bızım hanım vardı tkı votuğum ve nnem Beş kışılık bır grupla gıdebılecek araya sahıp değıldım Gıtseydım, şüphe z Amerıka'da <,ok seyler öğrenecektım ununla beraber, açık söylemek gerekırse, en o memlekette daımı olarak yaşamak ıs mezdım Insanı bakımdan her zaman ürkıye'yı tercıh ettım ve edıyorum Daha sonra gıttım Amerıka'ya, Columbıa Unı versıtebi'nde hotalık yaptım Ne kadar maaş alıyordunuz, ge^ınebılıyor muydunu/ aldıgınız parayla? Aldığım maaşın hakıkı kıymelını tes pıt elmek ıvuı o vakıtkı tnOasyonu gö7 önüne dlmak lazım Enfldsyon 1933 yılın dan harbın başlangıuna kadar sıfırdı Ben geldığım zaman bır lıra ıkı marktı Maa^ lar vocuk sayısına gore tcspıt edılıyordu S50 lıra alıyordum Doğrusu bu para har be kadar ıyıydı Harp snasında ıse Vdzıye tımız olduk(,a korkunvtu Bız hep 550 lıra aldık Yukselmc yoktu Anlaşmayla valı^ iığımız ıçın yükselme olmuyordu maaşla rımızda Yükselme yalnızea Turk memur lara mahsubtu Ve çok sıkıntı vektık Ben kıtap yazdım, ondaıı para aldım Böylete geı,ındık Savaşın bıtmesıne az bir sure kala Turkiye de savaşa katıldı O zaman sızın durumıınuz ne oldu? Turkiye, aslında harbe ıştırak etmedı Bu da İsmet tnönü saye&ınde oldu Bu arada, Inönu'yu tanıma fırsatı da buldum Oenellıkle ıktısatçı sılatıyla, bazen de kemancı sıfatıyla kendısıyle karşı karşıya geldım O vakıt halkevlerı vardı, bılmıyorum 9 hâlâ var nıı Ben Kadıköy'de oturuyordum Kddıköy'de gayet ıyı ıdare edılen bır halkevı vardı Bırkaç Turk ve Alman profesör, bır araya gelıp amatör bır orkestra oluşturmuştuk Inönü, musıkıyle ılgılı olduğundan, bızı Ankara'ya davet ettı Ankara'ya gıdıp kendısıne konser verdık Dedığım gıbı harbın sonunda, o da fıılen de ğıl, harbe katıldı Bu durumda Na/ı taraf Hazır keyifliyken sorsam mı acaba... 5 i z ç o Sayın başbakan, şu fakfukfon nedir? M odern vergi 'sisteminin de hazırlayıcılarından olan Prof. Neumark, 1933'te Türkiye'ye degil de ABD'ye gitmiş olabileceğini, ancak bunu yapmadığı için pişmanlık duymadığını söylüyor. Alman profesör, "Açıkçası ben o memlekette daimi olarak yaşayamazdım" diyor. tarı olanlar, ıspıyondan korktukları ıçın, 'Biz senelerdır burada yaşıyonu ve burada kalmak ıstiyouu' dedıler Onlar tstan bul ve Ankara dıynda kuçük yerlere gön derıldı Bır kısmı gerı dönmek ıstedı Turk hükümetı gerı dönmek ısteyenlere, 'Buyrun gidln' dedı Bazılarımız ıçınse hiçbır sorun yoktu Mesela ben 1951 yılında Almanya' ya döndum " Son bir soru: Turkive'de 1930'larda uygulanan ekonomı polılıka ıle bugunku ekonomi politikayı kıyaslayabılir mısiniz? Bu gayet genış bır sual Cevap vermek pek kolay değıl Şunu söyleyeyım, bi7 geldığırııız vakıt, daha zıyade devletçılık hedetlenıyordu Daha sonra Demırel done mınde bu bıraz azaldı Şımdı orta bır yol takıp edılıyor Ben bunun Turkiye ekonomibi ıçın faydalı olacağına ınanıyorum Bır de bugün enflasyon meselesı var Bence ent lasyonun bertaraf edılmesı Türk hukume tının en ehemmıyetlı ve mumkun mertebede çabuk yapması gereken meselelerden bırı D mi\j katsayıdan şikayetçıstnız Bafbakan TUrgul özal ve tstanbul VaUsi Nevzat Ayaz (Foloğmflar UĞUR GÜRKAN)