Katalog

CUMHURİYETDERGİ:7 " STANBUL'DA ilk çocuk bahçesl 1956 yılında Moda'da açılmış. 1950'den sonra köyden kente başlayan akınla bahçe Içlndeki evlerin yerlnl apartmanlar almış, çocukların oyun alanları iyice daralmış ve Istanbul'daki Ikincl çocuk bahçeslnln açılması ancak 1963 yılında olmuş. Çocukların oy verme hakkı olmadığı Için polltikacılar onlarla pek ilgilenmemlşler. Devlet Istatistlk EnstltüsO'nün verllerlnegöre nüfusun yaklaşık yüzde 40'ını 014 yaş grubundakller oluşturuyor. 36 yaştakilerln yüzde 1.1'inln okul öncesi eğltimden yararlanablldiğinln bellrlenmeslnln dışında çocukların "oyun ihtlyaçlan"n\n nasıl karşılandığına lllşkln blr bilgi yok. Oysa bu konu Çapa Çocuk Pslkiyatrlsl kürsüsünden Doç. Kayıhan Aydoğmuş'un değindiğl gibi oldukça önemll: "Daha özgürce çevreyi, doğayı tanıması dlğer çocuklarla ilişkl kurması ve loplumsallaşması için ev dışı ortam 34 yaşından itibaren önemli bir gereksintmdlr. Bunu karşılamak Için bahçe, çocuk bahçeleri, oyun yerlerl, yuva ve okul Oncesi hazırlık sınıflan ve kırsıl yerler, piknlk gezintiler gereklr..." Çocuğun ev dışı ortamda oynaması bugün Için sokak ve caddelerde olası. Ya çocuk bahçeleri? 280 mllyon metrekarelik blr alana yayılan Istanbul Beledlye sınırları içlnde iylmser bir varsayımla 3 mllyon nüfus var. Ve en az 1 mllyon 200 bln çocuk oyun alanı Istlyor. Beledlyenln verebildlği Ise toplam 332 bln metrekarelik 235 çocuk bahçesl. Blr çocuk bahçeslne 5106 çocuk ya da her çocuk bahçeslnde blr çocuğa 27 santimetrekareoyun alanı. 2 milyon metrekareye yaklaşan parkları dadeğerlendlrlrsek bir çocuğa düşen oyun alanı 80 santlmetrekareye yukseliyor! Istanbul'daki tüm yeşil alanların toplamı Ise 7milyon metrekare lle kentin yüzde 4'u. Oysa dünya ölçüsünde, kentlerln yüzde 35'inln yeşil alan ve çocuk bahçesinde bir çocuğa düşen oyun alanının da 10 metrekare olması gerekiyor. Istanbul Beledlye Başkanı Aytekin Kotil ıse gelecekten umutlu: "Şahıs arazllerinin planlamasında sosyal alanlar düşünülmemiş. Istanbul'u bir taş yığını haline getirmişler. Beledlye olarak bu boşluğu doldurmak için sürekli bir çaba içlndeyiz. Ancak yıllann Ihmallnl kısa sürede gidermek mOmkün değildlr. Semtlerdeki çocuk bahçeleri ve parklar I basına çocuk alanı Istanbulda 1200.000 çocuk oynamak istiyor 1 oyun AYIN KONUSU "Çocuk için evdışı ortam 34 yaşından itibaren önemli bir gereksinimdir" Çocuk bahçelerlnde zihinsel gellşmeye katkıda bulunacak oyunlar yok.... dışında elimizde 4 büyük proje var. FerlkOy'de 170 btn metrekarelik çöplOk alanının, Göztepe'de 140 bin metrekarelik arsanın ve 130 bin metrekarelik Kuçuksu çayırının korupark yapılması lle Ayazağa'daki 1 milyon 200 bln metrekarelik hayvanat bahçesinin tamamlanması için çalışmalarımız sürüyor. Bu yerlerin 12 yıl Içinde biteceğini sanıyorum. O bölgelerdekl çocuklara ve büyüklere dinlenme, eğlenme, oyun ve spor olanakları sağlanmış olacak. Ayrıca kıyıların doldurulması ile de geniş alanlar kazanılmaktadır.." Başkan Kotll, Gözteoe'de Bağdat Caddesi üzerindekl 140 bin metrekarelik yerden söz ederken Inşaat hakkı olduğunu ve bugünku değerlnin 2 milyar llraya ulaştığını soyledl. Bazı çevreler bu arsanın satılarak paranın belediye hizmetlerine harcanmasını önermişler. Kotil'ln duşuncesi ise şöyle: "Belediye zor da olsa 2 milyar lirayı bulur ama böyle bir araayı bir daha bulamaz.." Birçok kuruluş, gelecektekl müşterlleri olan çocuklar için hizmetler gellştirlrken çocuğun gelişlmlnde önemll bir yeri olan çocuk bahçeleri bu yatırımtarın dışında kalmış. Bir çocuk bahçesinin yapımı Ise arsa dışında 50 bin lira. Salıncak, tahtıravalli, kaydırak ve tırmanma kulesi ile oyun aletlerl tamamlanıyor. Istanbul BelediyesiParkve Bahçeler Müdürü Ruhi Çınar ise bu "klaslk oyunlar"\n çocuk için yeterll olmadığını söylüyor. "Çocuk bahçelerine bugüne kadar zihinsel gelişmeyi sağlayacak aletler konmamış. Yaratıcılık yeteneğini geliştirecek oyun aletlerl için üniversite ile Işblrllği halindeyiz. YOrenin çocuklarına göre yeni oyun aletleri geliştirmeyi amaçlıyoruz." Istanbul'daki çocuk bahçelerinin yeterslzliğinden söz etmlştlk. Daha lyi korunmaları gereken bu yerler özelllkle gecelerl yağmalanıyor, demir akşamları çalınıyor. Belediyenin ellnden de bir şey gplmiyor. Ruhi Çınar'ın belirttiğine göre her bahçeye bir bekçl konsa 235 yeni kadro gerekecek. Bir bekçiye ödenen yıllık para ise 34 yeni bahçenin yapımına eşit. Cumartesl pazar çalışmalarında da 3 yövmlye ödeyecek durumu olmayan Belediye, çocuk bahçelerini kaderine terk etmiş gibi.. Park ve Bahçeler Müdürü Ruhi Çınar bu konuda "Herşeyden Once toplumun çocuk bahçelerine sahtp çıkması ve tahrip edilmesini Onlemesi gerekir. "dlyor. # OMffl. ilkegitim aracı ı ı&r\Çâ^fZfXJ>c^ EDAOOJİ biliminde çocuğun neden oyun oynadığına ilişkin kesin bir yargıya ulaşnamamış. Bir görüşe gure oyun, çocuğu yetişkin hayata alıştıran bir araç oluyor, bir başka teze göre ilk 8 yaşa kadar büyük bir enerji potansiyeli olan çocuk bunu oyunla dışa vuruyor. Oyunun yeri kesin olarak saptanamamasına karşılık pedagoglar çocuğun oyunu oyun olarak değil, gerçek yaşantı biçiminde değerlendirdiğini belirtiyorlar. Oyunda kullanılan oyuncakların durumu ıse daha karışık... P mışlar. Sanayi Devriminin ardmdan oyuncakta fabrıkasyon üretime geçılmesi ve giderek günümüzde elektronık oyuncak sanayıinin dev boyutlara ulaşması sonucu Eyüp'teki çarşıda 3 dükkan kalmış. El sanatının ağırlıkta olduğu bu eski tür oyuncakları yapan son üç usta da Olünce Eyüp dükkanları da plastik ve metal oyuncaklarla iyice dolmuş. Şişirme kursak düdükler, hacıyatmazlar, ördeklı arabalar artık yok. Sünnet Oncesi Eyüp Sultan Camisi'ne gutürülen çocukların dikkatini yalnızca, ütleyince 6ten küçük testiierçekiyor. Çapa Çocuk Psikıyatrisi kürsüsünden Doç. Kayıhan Aydoğmuş "Çocuk yoksulluğu da tatmalıdır" derken yersız isteklerin engellenmesi gerektiğini vurguluyor ve çocuğa aşırı oyuncak alınmasının doğru olmadığını belirtiyor. Doç. Aydoğmuş şöyle diyor. "Oyun sırasında eğitlm ve oyuncak egiticı olmalıdır. Bununla çocuğun bedensel, zihinsel ve duygusal bazı özel yeteneklerini geliştirmesi gerekir. Çocu ğun çevre uyaranları bakımından, ki oyuncaklar bunun içinde yer alabilir, zengın birortamdaolması mevcut zeka potansıyelının daha erken ve yeterince ışlevlere gırmesıne yardımcı olur. Böylece çocuk yeteneklerini en olumlu düzeydeortaya koyabilir..." "Insan zekası 36 yaş arasında gelişiyor ve bu dönemde ne kadar imkan bulursa o kadar gelişiyor. İlk başta Amerlka'yı yeniden keşfetmektense dışarıda denenmiş olanları buradakl uzmanlarla revizyondan geçirdik. Eğlticl oyuncakta montaj sanayii giblydik. Ikincl programda fikrini de malzemesinl de kendimiz urettlk. Batıda eğlticl oyuncaklara llgi olağanüstü. Avustralya'da geometrlk oyun anaokullannda ders aracı olarak kabul edilmiş. Çocuğa üç boyutlu düşünme olanağı getlriyor. Almanya'da çocuk rakam öğrenmeden matematik mevhumunu öğreniyor. Sonuçta modern matematik umacı olmuyor. Bizlm sorunumuz ailelerle. önce anne babayı bilinçlendirmemız gerekiyor. Malın özünde ağırlık olduğu için albenisınde kayıp var. Okul önceslnde ne kadar bilinçli bilgi verilirse okul döneminde başarı o orandayuksekolur.." Pedagog Ozana Uzunkavak da eğitimsel oyuncakların hazırlanmasında çocuğun zihinsel, duygusal ve hareket yeteneklerini geliştirmesinin ön planda tutulduğunu belirtiyor ve "En önemlisl bir ders aracı amacında değil, oyun olduğudur." diyor. Fakat bugünkü koşullarda eğitimsel oyuncaklara karşı olanlarda var. Bu nörüşe göre belli bir azınlık yarış atı örneği üstün zekalı yetiştirilmeye çalışılırken, çoğunluk "geri zekalı" bırakılıyor. Oyun ve oyuncakta amaç Çocuğun ruhsal ve zihinsel kapasitesini geliştiren oyuncakların birbirinden soyutlanamayacağını belirten pedagog Hatice Girgin özsar çocuğun 11 yaşından sonra özdeşleşme yoluna geçtiğlnı ve toplumsal hayata girdiğini söylüyor ve "Oyun ve oyuncaktaki amaç çocuğu toplumsal hayata alıştırmak, sosyal yaşantıya uyum sağlamaktır." diyor. Bir tahia parçası ile onu bir kamyon gibi düşünüp oynayan çocuk uzaktan kumandalı mekanik bir oyuncağa llgi duymayabiliyor. Karikatürlere de konu olan ve babaların oynayıp çocukların seyrettiği bu tür oyuncakların yanında çocuklar TV'de büyüklerin programlarını, büyükler de küçüklerin programlarını izleyebiliyorlar. Ve Isveç'te savaş oyuncakları yasaklanıyor.. 0 Eğitim ve oyuncak Uzmanlar, oyuncağın çocuk eğitimin de önemli bir yeri olduğunu belirtirken, çocuklarımız bebeklerle ruhsal gelişmelerını sağlıyorlar. Zihinsel gelişme konusunda ise onlara bir şey veremiyoruz. Duygusal gelişme olmaksızın zihinsel gelışmenın bir anlam taşımayacağı da belirtılıyor. Ne var ki Batılılar zihinsel gelişme konusunda önemli adımlar atmışlar Bilimsel eğitim araçlarını Türkiye'de de bir şırket başlatmış durumda. Ancak bu belli bir kesime yansıyabiliyor. Nadir Ergin Telcı, yayımcılık yaparken yurt dışındaki sergi ve fuarlarda çocuklara yönelik eğitim araçlarını görmüş ve bu işe başlamış. Telci şöyle konuşuyor: Tarihte oyuıtcak Oyuncağın varlığı eski çağlardan beri biliniyor. l.ö. 2. yüzyılda Romalı çocukların çevirdiği topaçlar günümüze dek gelmiş. Türklerin oyuncak bebekleri ise ıslamlığın kebulü ile ortadan kalkmış. Evliya Çelebi'nin 17. yüzyılda 100 dükkanda 105 kişi olduklarını yazdığı Eyüp oyuncakçıları yüzyıllar boyunca çocukların oyun gereksinimini karsıla