Katalog

CUMHURİYETDERGİ:25 HAVACILIK Hangi ülkelerde kaçtaneDClOvar? ABD Kanada Meksika v Belçika Finlandiya Fransa tngiltere Izlanda ttalya Hollanda Ispanya Isveç Federal Almanya Yugoalavya Türkiye Fildişi Kıyısı Nijerya Zaire Endonezya Japonya Malezya Yeni Zelanda Pakistan Filipinler Singapur Güney Kore Tayland ÜflK Hava Yolları'nın "Ankara" uçağı,3mart 1974'teParis yakınlarındaki Ermenonville Ormanı'na düştü ve Sivil havacılık tarihinin en büyük kazalanndan birini yarattı: 346 0lü.. Geçtiğimiz ay içinde Chicago'nun O'Hara Havaalanından kalkan bır yolcu uçağı da, kalkıştan 30 saniye sonra ansızın düştü ve Amerikan sivil havacılık tarihinin en büyük kazası olageldi: 274 ölü... Aslında birbirleriyle ölü sayısının yüksekliğinden gayrı hiç bır ilişkıleri yokmuş gibi görünen bu ikı kazanın ortak bir yanları vardı. Şöyle ki, her iki kazada da düşen uçaklar Mc Donnell Douglas uçak şirketinin yapımı dev DC10 jetlerındendi. THY uçağının uğradığı kazadan sonra, tüm dünyada geniş yankılar uyandı. Gerçekten de kaza, o zamana dek ölü sayısı bakımından eşine rastlanmamış türdendi. Uzun araştırmalar ve incelemeler sonunda, uçağın bagaj kapısının yerinden fırladığı ve ansızın artan basıncın da kazaya yol açtıgı belirtildi. Mc Donnel 138 1 3 3 6 9 1 8 9 8 5 11 2' 2 2 2 2 4 9 2 7 4 4 4 5 2 2 T Kısa sürede gelişen olaylar sonunda, FAA Amerika Birleşik Devletleri'ndeki tüm DC10'ların seferlerinin yasaklanmasından yana olduğunu açıkladı, diretti ve sonunda kabul ettirdi. Böylelikle ABD sivil havacılık filosunun % 12'si demek olan tam 138 DC10 uçağı yerde bakıma çekildiler. FAA bununla da yetınmedi ve dünyanın çeşitli ülkelerindekullanılmaktaolan tüm DC10'ların bakıma alınmasını önerdı. Istekli ya da isteksiz, hemen tüm ülkeler bu öneriye uyunca, dünyadaki toplam 275 DC10 da yerbakımınaalınmış oldu. . Uçakların bazılarında kusur bulununca işler daha da karıştı. Çünkü, bir çok havayolları şirketleri yalnızca DC10 kullanıyorlar ve uçakların yerde kaldığı her gün İÇİn 5 milyon dolar (yaklaşık 235 mılyon lira) zarar ettiklerini ileri sürerek yakınmalarını giderek şiddetlendiriyorlardı. Bunun yanısıra, DC10'lardan başkasıyla yolculuk etmemeye alışmış onbinlerce yolcu havaalanlarındabekleşiyor; önceden amacı güden hangi şirket buna razı olabilirdiki? Bu arada, Amerikan Hava Kuvvetleri'nin de McDonnel Douglas'ın fazla zarar etmesine izin vereceği düşünülmemeli. Çünkü, ABD Hava Kuvvetlerinin gereksinimlerini en iyi karşılayan şirket McDonnel Douglas'tır! Bütün bunlar olup biterken, şirkete karşı açılan ödenti davalarında da milyonlarca dolar konu ediliyor ve gerek slgorta şirketleri, gerekseölen yolcuların yakınları kıyasıya bir savaşım veriyorlar. Aslında, kaza Amerika Birleşik Devletleri'nde olmasa, ne gibi tepkiler yaratırdı: Bu da ilginç bir soru ya da kuşku.. Ama, kazaya neden olan şirket bir Amerikan şirketi olunca ve üstelik bu türden kazaların sık sık olagelmesı olasılığının yüksekliği de kanıtlamnca, işler değişiyor. Üstelik, bazı Avrupa ülkeleri örneğin Fransa ve Isviçre ile bir Asya ülkesi Malezya DC10'larımn "sağlam" oldu Dünya sivilhavacılık tarihinin en büyük 3kazasından ikisine neden olan dev ucaUarda yapım hataları oUuğukanısı gklerek yaygmlaşıyor Douglas • hakkında bir dolu ödenti davaları açıldı ve milyonlarca dolarlık ödemeler yapıldı. Ancak, kimse yapımcı şirketi ya da uçağı doğrudan hedef alıp eleştirmedi. Diğer bir deyişle, THY'nin bu konudaki kusurundan sözedilmesi yeğlendi... Oysa, O'Hara Havaalanı yakınındaki kazadan hemen sonra, başta ABD Federal Havacılık Dairesi (FAA) olmak üzere pek çok resmi kuruluş, yapımcı şirketi suçlamaya basladı. Elde edilen ilk bilgilere göre, kazanın nedeni: Uçağın kanatmotor bağlantısını sağlayan ve her biri 7,5 santimetre uzunluğundaki vidalardan birinin kırılıvermesi ve titreşimlere dayanamayan motorun kanattan kopmasıydı. Böylelikle pılot uçağın denetimini elinden kaçırmış ve dengesini yitiren uçak da düşmüştü. Ancak, incelemeler biraz daha derinleştirildiğinde çok daha değişik suçlamalar ortaya çıktı. Bazı uzmanlara göre, kusur yalnızca vidada değildi. DC10 serısınde kanatların bazı önemlı parçalannın metalleri paslanıp çürüyebiliyordu. Üstelik her 10 oOnde bir yerde denetime alınması yureken uçakların çoğunun uzun süreden beri üstünkörü bir denetimden geçirildiğı ve bu nedenle, daha büyük kazaların da mümkün olabileceği görüşü de yaygınlaşmayabaşladı. ayrılmış biletler nedenıyıe navayolu şirketleri, yolcuların yakınıları karşısında çareslz kalıyorlardı. Aslında, denetimden geçmeyen ve her an için ağır kazalara neden olabileceği saptanan uçaklarla uçmanın akıl kan olmadığı da ortadaydı ama, insanoğlu alışageldiğinden kolay cayamıyordu. Bu arada, McDonnel Douglas yetkililerıni de bir düşünce aldı. Şirket 10 yıllık geçmişinde büyük bir savaşım vermiş ve ilk kez geçen yıl 750 milyon dolar dolayında (yaklaşık 45 milyar lira) nakit para sahibi olabilmişti. Ayrıca, dünyanın çeşitli ülkelerıne toplam 400 DC10 satmayı ve karını arttırmayı planlıyordu. Bir uçağın bedelinin 40 milyon dolar (yaklaşık 1 milyar 880 milyon lira) olduğu düşünülünce, şirketin uğrayabileceği zararın büyüklüğü de rahatlıkla anlaşılabilmektedir. Her ne kadar, alıcı şirketlerin siparişlerini ivedilikle iptal etmeleri beklenmemekteysede, uzun dönemde şirketi bekleyenler hiç de hoş değildir. Bu arada bazı uzmanlar, DC10'ların kanat pilonlarınm kırılabilecek nitelikte olduğunu ve bunların yerine yenilerinin takılarak güçlendirilmesinin doğru olacağını İleri sürdüler. Bunun maliyeti de, bir tek pilon için en az yarım milyon dolar (24 milyon lira dolaylarında) kadardı. Kar DC10'lar havacılık tarihine kuşkulu bir uçak olarak geçiyor... gunu kanıtladıklarını açıkladıiar ve DU uçakların yeniden sefere konmasında bir sakınca görmediler. Bunu, diğer ülkelerin de izlemesini doğal karşılamak gerek... öte yandan McDonnel Douglas yetkilileri de, yer denetiminden geçen uçaklarının "sağlam" olduğunu ileri sürüyor ve FAA'nın çeşitli yargı organlarınca aldırttığı yasaklama kararını süresi dolmadan kaldırmaya çabalıyorlar. DC10'lara dünyanın çeşitli yerlerinde takılan ad: "konforlu ölüm" şeklinde; şimdi sağlam olduklarının saptandığı ileri sürülen bu uçaklarla yeni yeni kazalar olagelir ve gene yüzlerce kişi yaşamlarını ylitirirlerse ne olacaktır? Paris THY kazasından sonra DC10'ları anlatan bir kitap yazanlngiliz gazeteci Bruce Page'ın ş u sözleri bir gerçeği yansıtmıyor ıtıu: "Bu güne dek iki (şimdi artık üç oldu) DC10 tek bir bulutun bile bulunmadığı masmavi göklerde kaza yaparak düştüler. Üstelik kazaların nedeni yalnızca uçaklardaki bozukluklardı. Işin daha acısı, bunlardan büyük ve feci kazalara yol açabilecek bozuklukları olup olmadığı da bilinmemektedir." Page'in bu sözleri 1974 yılında yazdığı düşünülürse, 1979'un şu günlerinin onu ne denli hakh çıkarttığı da ortaya çıkmaz mı? # Motorlarından biri kopan DC10'un O'Hara havaalanında düşüş görüntüsü...