Katalog

CUMHURİYET DERGİ: 4 C\ L İRLEŞMİŞ Milletler örgütü, 19 yıl önce son derece önemli bir belge sayılan Çocuk Hakları Bildirgesi'ni benimserken, "Insanlığm tüm olanaklarından yararlanıp en değerii her şeyini çocuklara vermek zorunda olduğuna" dikkat çekiyor, çocukların temel hak ve özgürlüklerlnln tanınması ve bu yönde her türlü yardımın esirgenmemesi çağırısında bulunuyordu. BM örgütünce 1979 yılının Uluslararası Çocuk Yılı olarak ilan edildiği bir dönemde, insanlık kuşku ve huzursuzlukla, vicdanı önünde, 20 yıldan beri dünya çocukları içln nelerin yapılıp, nelerln başarılamadığının hesabını veriyor. Çağımızda bazı ülkelerde "anakadınlar" devletin korumanlığına ahnırken, sağlık işçileri ile devlet organları, kadının analık gibi biyolojik ve sosyal ödevini, iş yaşamına, toplumsal yaşama etkince katılması ödeviyle bağdaştırılmasım sağlayacak yetkin koşullar yaratıldı. Genelde birçok batı ülkesinde, özellikle Doğu Avrupa ülkelerinde kentsel yerleşme kırsal alan yaşamında ayrıcalıgın kaldırılması becerildi. Komşu Bulgaristan bu yolda ilginç bir örnekti. 1946 yılında "Ana ve Çocuk Sağlığını Koruma Yasası" benimsenerek, düzenli bir tedavi profilaksi ocakları slstemi oluşturuldu. Yüksek ve orta öğrenimli tıp kadrolarının yetiştirilmesine gidildi. 1944 yılında binde 120.6 olan çocuk ölümü jinekolojik Bilimsel Enstitüleri ve AnaÇocuk Sağlık Merkezleri'nin denetiminde 1977'de binde 23.7'ye düştü. 8 milyon nüfuslu bu ülkede çocukların yüzde 98.24'ü özel doğum evlerinde dünyaya gözünü açarken, ana ve çocuk sağlığı için kırkent ayrıcalığı olmaksızın 11 bin |lnekolog, jinekologoperatör, ebejinekolog ve pediatrist uzman görev yapıyor. Yasa gereğlnce gebeliğin normal seyri, ana sağlığımn korunup çocuğunu doğurması ve büyüyene değin bakım, dinlenme Izni dışında "ek mesai" alması sağlanıyor. Gebeliğin saptanışı ile bir hafta Içinde ağır işte çalışan "anakadın" aldığı aynı 1 JD JD B ıw yararlanıyor. "Emek Yasası" gereğince gebe kadının işine son verilemiyor, 16 yaşını doldurmamış çocuklar İşe alınamıyor ve 18 yaşından aşağı olanlarsa gece ya da sağlığa zararlı ağır işlerde çalıştmlmıyorlar. Dünya Sağlık Orgütü'nce yayınlanan bir rapora göre, yeryüzünde 800 milyonu aşkın çocuğun yıllık gelirlnln 100 dolardan AYIN KONUSU ) IçAnadolu 'nun kırsal kesimlerinde ölenlerin yüzde 62,5104 yaş arası çocuklar, Izmir 'de ise bu oran yüzde 21.4 \ Türkiye 'de 05 yaş grubunun nüfusa oranı yüzde 40 ve tüm ölenlerin yüzde 50,9'unu 5 yaşın altındaki çocuklar oluşturuyor ) Resmi veriiere göre tüm Türkiye'de 36 yaş arası çocukların ancak yüzde 1,1'iokul öncesi eğitimden yararlanabiliyor Bunlar da bizim çocuk larımız insanlık çocuklarına hesap veriyor mesai korunmak koşuluyla fabrika ya da kuruluşça daha bir kolay işe aktarılıyor. Çocuk doigardoğmaz kırda olsun, kentte olsun evde kaldığı sürece bölge hekimi, ebe ve hemşire denetiminde gözleniyor. Analık izni sona eren kadınlar için kreş. ve çocuk yuvaları hlzmeti başlıyor. 1977 yılına göre 72.500 çocuk kreş olanaklarından, 36 yaş arası 357.000 çocuk da çocuk yuvası olanaklarından az olduğu bildiriliyor. Aynı rapora göre kalkınmakta olan ülkelerde toplam 1 milyar 200 milyon çocuktan yaklaşık 90 milyonu yeterli beslenemiyor. Dünya Sağlık Örgütü, bu ülkelerin çoğunda, her bin çocuktan 175'inin daha bir yaşına basmadan öldüklerini de bildiriyor. Ozanın dedlğl gibi, Hoş geldin bebek I Yaşama sırası sende I Senin yolunu gOzlüyor kuşpalazı, boğmaca I Sıtma, ince hastalık, yürek enfarktı, kanser filan I Işsiztik, açlık filan... Bölgelerarası eşitsizlik, çocukların yaşama koşullarını bellrliyor. örneğin; Iç Anadolu kırsalında ölenlerin yüzde 62.5'inin 04 yaş arası olmasma karşın bu durum kentsel yerleşmede örneğin Izmiryüzde 21.4 olarak gözleniyor. Turkiye'de çocuk ölümü binde 155, Bulgarlstan'da binde 30.5, Sovyetler Birliğinde binde 26, Küba'da binde 40, 19751977 ortalamalarına göre... Kırsal bölgelerde bebek ölümleri daha üst düzeyde olmasına karşın, kentsel yerleşmelerde bu oran ortalamanın çok altında. Dünya Sağlık örgütü'nün verilerine göre, "Bir ülkenin sağlık düzeylni gösteren en önemli gOsterge (kriter) bebek Ö7ü/r>/e/7"oluyor. Turkiye'de 05 yaş grubunun nüfusa oranı yüzde 40 ve tüm ölenlerin yüzde 50.9'unu 5 yaşın altındaki çocuklar oluşturuyor. Bunun anlamı, "ölen ölür, kalan sağlar bizimdir" oluyor bir bakıma. Kırsal bölgede örneğin eğitim normuilkokuldan orta ögrenime geçiş yüzde 25 (yaklaşık), yani her 100 çocuktan 75'i orta öğrenim göremiyor! Orta ögrenime geçiş kentsel yerleşmelerde yüzde 75 ve bu sayısal değerler Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Plam'nda yer alıyor. Yani son yılların rakamları bunlar ve aslında orta öğretime girenlerln yüksek öğrenim görme şansı da yok gibi. Kırsal keslmde ve kentsel yerleşmede yüksek öğrenim görme şansı, sınavlara girebilme umudu olanlarla anlaşılabillyor: Çiftçi çocuğu için 1, Işçi çocuğu içln 2.8, esnafsanatkâr çocuğu için 4.7, serbest meslekte çalışanlar için 6.9, memur çocukları için 8.4, tüccar çocukları İçin 9.9, sanayicl çocukları için 34.3 v.b. Resmi veriiere göre, tüm Turkiye'de 36 yaş arası çocukların ancak yüzde 1.1 'I okul öncesi eğitimden yararlanabiliyor. 6 milyonu aşkın çalışan kadının 06 yaş grubu arası 9.3 milyon çocuğuna karşın devletin açtığı kreş 2 ve ana okulu 6 adet. Resmî ıstatistiklere göre, Turkiye'de 132 özel yuva var. Yasanın zorlayıcı hükmüne karşın çalışan kadınlara kreş açan fabrika sayısı üç beşi geçmezken açmayanlara uygulanan cezai müeyyide gülünç. # ĞİTİMİN her kesiminde olduğu gibi ilköğretimde : de çok yönlü ve çok boyutlu sorunlar üst üste yığılmıştır. Salt biçimsel açıdan bile ilköğretimde Cumhuriyet'ten 55 yıl sonra gelinebllen nokta hiç te yürekleri rahatlatacak nitelikte değildir. Milli Eğittm Bakanlığı ilköğretlm istatistiklerindeki en son veriiere göre, okul sayısı 43 bin 719, Oğrenci sayısı 5 milyon 383 bin 711, öğrelmen sayısı 187 bin 466'dır. Ana sınıfı sayısı 1276, Oğrenci sayısı 23 bin 843, öğretmen sayısı 1673'tür. Hilâ okulsuz köy sayısı 3716'dır. Istatistiklere göre Öğretmen başına Oğrenci sayısı 30 civarında görülmektedlr. Ancak Öğretmen dağılımındaki dengesizlik bir bölümünün yöneticilik görevi, dersane olanaklan bu sayıdaki Öğretmen oğrenci dağılımını flilde olanaksız hale getirmektedlr. Halen ilkokullardaki sınıfların çok büyük bir bölümü ilkOğretim yasasındaki buyurucu hükme karşın, yani yasaya aykırı olarak 40 öğrenciden fazlası ile Oğrenlm sürdürmektedir. Kentlerde yeni yerleşim alanlannda sınıflardakl Oğrenci sayısı • DÖRDÜNCÜ 5 YILLIK PLAN 6070 kişiye çıkabilmektedir. Tabii bu İSTATİSTİKLERİNE GÖRE BUkoşullarda İlkOğretim çağındaki çocuğun GÜN HALA KADINLARIN % 35'l eğitimden yararlanmasından, OğrenciOğOKUMAYAZMA BİLMİYOR. retmen arasında sağlıklı llişkiden sOz etmek olası değildir. oyun ve uygulama bahçeleri, Öğretmen Dördüncü 5 yıllık plan istatistiklerine kadroları yürekler acısıdır. göre, bugün hilâ kadınların % 357 TÖBDER Genel Merkezi ilköğretimde okumayazma bilmektedir. Bu oran Doğu bugün içinde bulunulan koşulların bir ve Güneydoğu illerinde % 20'ye dahi değerlendirmesini yaparken, özetle şu ulaşmış değildir. Cumhuriyetln ilk yılların görüşlere yer vermektedir: da baslatılan ilkOğretim seferberllği İlk "Turkiye'de eğitlm sistemi, eğltim yıllardaki olumlu gelişmeden sonra ilerle felsefesi ve eğitlm programlarıyla, ders me yerine gerileme kaydetmiştir. İlkOğre kitapları ülkegerçeğlnden kopuk, bölgesel tim yasasının bir maddesi daha, 10 yıl farkları dikkate almıyan, bilimsel olmıyan, içinde okulsuz insafi bırakılmaması ilkesi çağın gelişimine aykırı, bir avuç azınlığın de çiğnenmi$tirt Salt sayısal bakıldığında çıkarlarına koşullandırıcı biçimde düzenokuma yazma bilmeyenlerln sayısında lenmlştir. DoğuluBatılı, kırkent, geceyıllar Içinde azalma yerine artış bile kondumerkez ayrılığına göre ortaya çıkan olmuştur. çelişkileri giderecek nitel ve nicel çözümilköğretimde oğrenci artış sayısına ler getirilmemektedir. Çelişkiler sosyal karşın, okullaşmanın gerçekleştirileme hukuk devleti anlayışına ters bir biçimde mesi sonucu ikili, bazı yerlerde üçlü hatta büyümektedir. Buna geleneksel ilişkilerln, dörtlü öğretim yaygınlaşmıştır. özellikle erkekkadın eğitim farklılıkları da eklenirse köy okullarının ve yoksul yerleşim bölgele burjuva hümanist eğitim anlayışına bile rinln okullarının bina durumu ders araçları, ulaşmakta çok gerl kalındığı anlaşılabllir. E İlkOğretim: Gidİş yene Laik devlet anlaşıyına karşın, özellikle 1950'lerden sonra teokratik eğitim kurumları resmileşmiş ve yasallaşmıştır. İlköğretimde resmi llkokullar yanında Kuran Kursları vardır. Eğitlmdeki milli ve laik öğeler, dinsel ve emperyalist kültur öğeleri tarafından tasfiye edilmiştir. özetle mevcut sistem egemen sınıfların çıkarları doğrultusunda düzenlenmiştlr. Eğitimln nlceliği de nltellği gibi başarısızdır. Anayasada ilköğretlmin parasızlığı ve zorunluluğu kayıt altına alındıgı ve devlete bir görev olarak yüklendigi halde, bugün Turkiye'de 13 milyonun üzerinde insan okur yazar değildir ve Ikl milyon civarında okul çağındaki çocuk okulsuz ve ögretmenslzdir. Ders kitapları, araç ve gereçlerinin pahalı olması, dernekler aracılığıyla alınan paralar, ilköğretlmin parasızlığım flllen ortadan kaldırmıştır." %,