Katalog

eskisehir c 08 21 Mayıs 2011 Cumartesi Türkiye’deyapılanilkotomobil önemin Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’in emri üzerine 16 Haziran 1961 günü, Devlet Demiryolları Fabrikaları ve Cer Daireleri’nin yönetici ve mühendislerinden oluşan 20 kişi Ankara’da bir toplantıya çağrıldı. Toplantıda, TCDD Genel Müdür Yardımcısı Emin Bozoğlu, Ulaştırma Bakanlığı’ndan alınan bir yazıyı okudu. Yazıda, “Ordunun binek ihtiyacını karşılayacak bir otomobil tipinin geliştirilmesi” görevinin TCDD İşletmesi’ne verildiği ve bu amaçla 1 milyon 400 bin TL ödenek ayrıldığı belirtiliyordu. Yazıda ayrıca bu otomobilin 1961 yılının 29 Ekim gününe, yani Cumhuriyet Bayramı’na yetiştirilmesi isteniyordu. İstenilen süreye toplantının yapıldığı günden itibaren 4.5 aylık bir süre vardı. Toplantıya katılanların tamamı bu süre içinde bir otomobil yapılıp yapılamayacağı kuşkusu içindeydi. O günlerde tüm ülkede üniversitesinden, basınına, bir avuç sanayicisinden, politikacısına, sesini duyurabilen herkes Türkiye’de ne otomobil, ne de motor yapılabileceğine inanıyor, özel sohbetlerde, röportajlarda, hatta film gösterili konferanslarda bu görüş vurgulanıyordu. Eskişehir’de şimdiki adı ile TÜLOMSAŞ’da, bir avuç mühendis ve teknik adam kolları sıvayarak, 4.5 ayda Türkiye’nin ilk yerli otomobilini yapmayı başardılar. Türkiye’de yapılan bir otomobil, 29 Ekim 1961 sabahı kaportası pürüzsüz olmasa da, kendi tekerlekleri üzerinde ve motorunun gücüyle Cumhurbaşkanı Gürsel’i Türkiye Büyük Millet Meclisi binasının önünden tören alanına götürecekti. İlk otomobilin üretilmesi Bir ‘Devrim’ öyküsü D Türkiye’de önemli bir sanayi kolununda gelişmesine yardımcı olacaktı. Ancak, tren ile götürülen “Devrim” otomobiline buharlı trenden kıvılcım sıçramaması için çok az benzin kondu. “Devrim” otomobili Ankara’ya vardığında ise benzin koymanın aceleden unutulması, gelişimin önünü kesti. 29 Ekim sabahı Devrimler, motosikletli kalabalık bir trafik ekibinden oluşan eskortun arasında yola çıktı. Çıktı ama eskorttakiler, benzin sorunundan habersiz oldukları için, Mobil’e uğramadan yola devam ettiler. Meclis’ in önüne gelindiğinde durum anlaşıldı, acele getirilen benzin 1. otomobile kondu. 2. otomobile konacağı sırada Cemal Paşa Meclis’in önüne gelmiş ve Anıtkabir’e gitmek üzere 2 numaralı Devrim otomobiline binmişti. Yola çıkıldı. Fakat 100 metre kadar sonra motor öksürerek durdu. Cemal Paşa’nın “Ne oluyor” sorusuna direksiyondaki yüksek mühendis Rıfat Serdaroğlu, “Paşam, benzin bitti” yanıtını verdi. Paşa’dan özür dilenilerek 1 numaralı Devrim’e geçmesi rica edildi. Ricaya uyan Cemal Paşa Anıtkabir’e bu otomobil ile gitti. İnerken ünlü “Batı kafasıyla otomobil yaptınız ama Doğu kafasıyla benzin ikmalini unuttunuz” sözlerini söyledi. Ertesi gün bütün gazetelerin söz birliği etmişçesine “100 metre gidip bozuldu” başlığını attıkları 2 numaralı Devrim’in ne aynı gün Hipodrom’daki geçit törenine katılmasından ne de Cemal Paşa’nın Anıtkabir’e bir başka Devrim otomobili ile gittiğinden söz ediliyor; yalnızca haber, yorum ve fıkralarda harcanan bunca paranın boşa gittiğinden dem vuruluyordu. İlklokomotifKarakurt önemin Başbakanı Adnan Menderes, 4 Nisan 1957’de bugün Çukurhisar Mahallesi’ndeki Eskişehir Çimento Fabrikası’nın açılışına katılır, ertesi gün ise Devlet Demir Yolları Cer Atölyesi’nde (Bugünkü TÜLOMSAŞ) incelemelerde bulunur. Çalışanlar ve fabrika yöneticileri ile sohbet eder. Daha sonra, halka treni ve demiryolunu sevdirmek amacıyla o yıl Ankara Gençlik Parkı’nda işletilecek olan “Mehmetçik” ve “Efe” adlı minyatür trenler için hazırlanan lokomotiflerinden birine binerek gezer ve çok beğenir. “Bu lokomotifin büyüğünü sizden istesem yapabilir misiniz?” der. 1958 yılında şimdiki adıyla TÜLOMSAŞ ilk yerli buharlı lokomotifi yapar. 1961 yılında, Türk işçi ve mühendisleri 1915 beygir gücünde, 97 ton ağırlığında, 70 kilometre hız yapabilen ilk Türk buharlı lokomotifi Karakurt’u üretirler. D