Katalog

11 ENERJİ çeşitlendirebiliyorsa, Rusya da transit ülkeleri çeşitlendirme hakkına sahipti. Gürcistan’ı ağır bir yenilgiye uğratan Rusya, bu konuda Türkiye’ye yönelik mesajını da güçlendirmiş oldu. BTC... Bu noktada kısa bir ayraçla savaş sürerken Gürcü yönetiminin sürekli BaküTiflisCeyhan hattının Ruslar tarafından bombalandığı bilgisini sızdırıp, destek alma çabasına da vurgu yapmak önem taşıyor. Çünkü Tiflis yönetimi, başta Batılı ülkelerin ancak ve ancak petrol arzının tehlikeye düşmesi durumunda harekete geçeceği hesabını yapıyordu. Ancak Tiflis’ten gelen bütün bu açıklamalar Moskova tarafından özenle yalanlanmıştı. Rusya’nın BTC’yi vurması durumunda dünya petrol piyasası da önemli bir sıkıntı ile karşı karşıya kalmış olacaktı. Bu durumda yükselecek petrol fiyatlarından yine Rusya kârlı çıkacaktı. Sözün özü Kafkasya’da ayın başından buyana yaşanan gelişmeler, Rusya’nın küresel enerji rekabetinde, Washington yönetiminin üçüncü ülkeler üzerinden stratejik bölgeler üzerinde etkinlik sağlama çabalarına da izin vermeyeceğini göstermişti. Yani, Gürcistan’ın ABD’yi arkasına alarak Kafkaslar’da Washington yönetiminin politikalarını uygulamaya kalkmasına, Moskova yönetimi açık bir dille “hayır” karşılığını veriyordu. Böylece, enerji kaynakları ve enerji güzergahları üzerinde denetim sağlama mücadelesinde yeni bir sayfa da açılmış oluyordu. En ince ayrıntısına kadar hesaplanmış stratejik adımlarla, komplo teorileri birbirine karışsa da ortaya atılan değerlendirmeler, başta Türkiye olmak üzere enerji konusunda sıkıntılı bir dönemin başladığını gösteriyor. Kafkaslar’daki belirsizlik ortamı ile birlikte petrol fiyatlarının yeniden yükselmesi güçlü bir olasılık olarak görülüyor. Bu durum hem ABD kökenli büyük petrol şirketlerinin hem de önemli bir petrol ihracatçısı olan Rusya Federasyonu’nun kasasının dolmasına neden olacak. Türkiye gibi önemli petrol ithalatçısı olan ülkeler ise krizin eşiğine kadar gelecek. Bu aşamada, Kafkaslar’daki savaşın petrol fiyatlarının bilerek yükseltilmesi için başlatılmış olduğu yorumları da giderek daha yüksek sesle dile getiriliyor. Hem Kafkasya’daki son gelişmeler hem de BaküTiflisCeyhan (BTC) petrol boru hattının Türkiye sınırları içindeki bölümüne yapılan sabotaj, birlikte değerlendirildiğinde bu yorumlar daha da fazla dikkat çekmeye başladı. Yani, ABD’nin desteklediği Gürcistan’ın Güney ABD’nin desteklediği Gürcistan’ın Güney Osetya’ya karşı büyük bir operasyon yapması, Moskova yönetiminin de bunu gerekçe gösterip Gürcistan’a saldırması, petrol fiyat istikrarını bozmaya yönelik yeni bir enerji oyunu olarak değerlendiriliyor. Ankara’da ise bu durum, “Türkiye’nin Orta Asya arasında enerji koridoru olma plan ve çalışmalarını etkileyebilecek önemli bir enerji oyunu” şeklinde yorumlanıyor. Osetya’ya karşı büyük bir operasyon yapması, Moskova yönetiminin de bunu gerekçe gösterip Gürcistan’a saldırması, petrol fiyat istikrarını bozmaya yönelik yeni bir enerji oyunu olarak değerlendiriliyor. Ankara’da ise bu durum, “Türkiye’nin Orta Asya arasında enerji koridoru olma plan ve çalışmalarını etkileyebilecek önemli bir enerji oyunu” şeklinde yorumlanıyor. Türkiye için ikili siyasal, stratejik ve ekonomik ilişkiler bağlamında savaşın iki tarafı olan Rusya ve Gürcistan çok önemli konumda bulunuyorlar. Türkye’nin yüzde 70 oranında bağımlı olacağı hesaplanan Rus doğalgazı ağırlıklı olarak Karadeniz’in altından geçen Mavi Akım hattı aracılığı ile veriliyor. Mavi Akım projesi, Ankara ile Moskova arasında 1997 yılında imzalanan anlaşmaya göre, 25 yıl süreyle, Türkiye’nin Rusya’dan yılda 16 milyar metreküp doğalgaz satın almasını öngörüyor. Ankara ile Moskova arasında siyasal bir gerilim olması ve Rusya’nın Mavi Akım’dan gelen gazı azaltması veya kesmesi durumunda, Türkiye ciddi bir enerji krizi ile karşı karşıya kalma riski de bulunuyor. Türkiye için bu risk önemli. Çünkü Rusya daha önce doğalgazı bir diplomasi aracı olarak kullanabileceğini Ukrayna ile yaşadığı krizde göstermişti. Orta Asya ve Hazar havzası petrollerini Türkiye üzerinden dünya pazarlarına açacak SamsunCeyhan Ham Petrol Boru Hattının temeli de geçen sene atılmıştı. Rusya’nın, Karadeniz’i Ege denizine bağlayacak BurgazDedeağaç petrol boru hattı üzerinde anlaşmaya varmış olmasına karşın, SamsunCeyhan hattı projesinin temelinin atılması “Türkiye’nin stratejik konumuna katkı” olarak değerlendirilmişti. Türk Boğazları ile çevrenin ve enerji sevkinin güvenliğini garanti altına alacak olan hattın gelecek yıl tamamlanması bekleniyor. SamsunCeyhan Petrol Boru Hattı güzergahının, Ceyhan’ın önemli bir petrol ve petrol ürünleri ticaret merkezi olmasını desteklemesi öngörülmüştü. Gürcistan’ın da Türkiye açısından Azerbaycan ve Orta Asya’ya açılan kapı niteliği taşıması, bu ülkenin stratejik değerini arttırıyor. Tiflis’in Batı ittifakı içinde yer alma çabaları ise Türkiye tarafından önemli ölçüde destekleniyor. Ülkenin en önemli dış ticaret ortaklarından biri de yine Türkiye. Ankara son krizde bir ülkeyi diğerine tercih etme zorunda kalmamak için yoğun çaba gösterdi. Ancak, AKP hükümetinin dış politikada ABD’nin dümen suyundan çıkmama çabası, Türkiye’nin diplomatik girişimlerinin ağırlığını büyük ölçüde ortadan kaldırdı. Ancak büyük tabloya bakıldığında Rusya kısa ve orta dönemde Kafkasların kapılarını ABD’ye kolay kolay açacak gibi görünmüyor. Üstelik enerji rekabetinde de giderek bir adım öne geçen Moskova, ABD’ye yakın duram bütün ülkeleri de aynı keyfeye koymakta sakınca görmüyor. ? Dipnotlar 1. TPAO’nun BTC’de yüzde 6.53’lük hissesi bulunuyor. 2. Türkiye, stratejik önemi nedeniyle bu proje için çok yoğun çaba gösterdi. Rusya’nın, şiddetli muhalefetine karşın BTC 2 Haziran 2006 günü faaliyete geçmişti. 2 yıl içinde Ceyhan’a akan petrol 385,1 milyon varile ulaştı. ENERJİ ENERJİ ENERJİ Türkiye iki arada kaldı Türkiye’nin, savaşın diğer tarafı olan Rusya’ya da önemli ölçüde doğalgaz bağımlılığı bulunuyor. 2010 yılına kadar ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ