Katalog

19 ENERJİ Tablo 3’de gösterilmektedir. USD’ye yükselmesi halinde, ülkemiz 36 milyar metreküp ithalat için 18 milyar dolar ödeyecektir. Doğalgaz ithalatının yaklaşık yüzde 15 kadarını (2007’de 5 milyar 697 milyon metreküp) LNG olarak Cezayir ve Nijerya’dan ithal eden Türkiye boru ile ithal edilen doğalgazdan daha pahalı olan ve fiyatları daha da yükselecek olan LNG’ye de yüklü faturalar ödeyecektir. gibi Türkiye Elektrik Kurumu (TEK) bünyesinde birleştirilmelidir. 4 Özel sektör tarafından yapılan enerji yatırımlarını kamusal çıkarları gözeten bir anlayışla mali denetimin yanı sıra teknik olarak ta denetlenmesine imkan veren düzenlemeler bir an önce yürürlüğe konmalıdır. 5 Enerji açısından dışa bağımlı olan ülkemizde enerjinin verimli ve etkin kullanımı ulusal politika haline getirilmelidir. Öngörülen tasarruf hedeflerine ulaşmak için, gerekli düzenlemeler bir an önce yürürlüğe konulmalıdır. Sanayi üretiminde enerji yoğunluğunun bugünkü 0.39’dan OECD üyesi ülkeler ortalaması olan 0.19 düzeyine düşürülmesi için planlama Tayfun AKGÜL yapılmalıdır. 6 Prof. Dr. Osman Sevaioğlu’nun hesaplarına göre, elektrik 3 Enerji sektöründeki kamu üretiminde ithal kömürün girdi maliyeti kurumlarını küçültme, işlevsizleştirme, 7.88 Ykr/kWh, doğalgazın 10.08 Ykr/ özelleştirme amaçlı politika ve kWh , Elbistan kömürünün ise 2.463 Ykr/ uygulamalar son bulmalı; mevcut kamu kWh’dir. Elektrik üretimi; enerji üretim kuruluşları etkinleştirilmeli ve maliyetleri yüksek olan ithal doğalgaz ve güçlendirilmelidir. Bu kapsamda; kömüre değil, yerli linyit, hidrolik, rüzgar, doğalgaz ve petrol arama, üretim, iletim, jeotermal kaynaklara dayandırılmalıdır. rafinaj, dağıtım ve satış faaliyetlerinin 7 Enerji ürünlerinin fiyatlarını entegre bir yapı içinde sürdürülmesi için katlayan yüksek oranlı dolaylı vergiler ve BOTAŞ ve TPAO, Türkiye Petrol ve KDV mutlaka düşürülmelidir. Petrol Doğal Gaz Kurumu bünyesinde; elektrik ürünleri fiyatları içinde yüzde 150’lere üretim, iletim, dağıtım faaliyetleri varan dolaylı vergiler azaltılmalı, KDV bütünlük içinde olması için de, EÜAŞ, oranı yüzde 18’den yüzde 1’e TEİAŞ, TEDAŞ, TETAŞ, eskiden olduğu düşürülmelidir. ? alandaki yatırımların aksama, gerileme ve gecikmesinin temel nedenini oluşturan özelleştirme uygulamalarından vazgeçilmelidir. Doğalgazda yüzde 88 Fiyat Artışı 2005Temmuz 2008 döneminde, konut/işyeri vb. tüketicilere uygulanmak üzere BOTAŞ’ın dağıtım şirketlerine uyguladığı satış fiyatları Tablo 4’de gösterilmektedir. Bu rakamlara gaz dağıtım şirketlerinin uyguladığı ve 5.5 sente kadar varan birim hizmet ve amortisman bedelleri eklendiğinde, Ankara, İstanbul, İzmit gibi kentlerde doğalgaz satış fiyatı 0.700 YTL/metreküpü aşmaktadır. İthal kömür fiyatları yerli kömürü geçti Kömür fiyatları dünya ölçeğinde artış eğilimindedir. Temmuz 2007’de kalitesine göre, liman teslimi 120145 dolar/ton arasında değişen ısınma amaçlı kömür fiyatlarının, Haziran 2008’de, 260280 dolar/ton arasına ulaştığı, liman teslimi satış fiyatı 7585 dolar/ton arasında olan 6 bin kilokalori (kcal)/kilogram (kg) ithal toz kömür fiyatları ise 190200 dolar/ton’a yükseldiği görülmektedir. Haziran 2008’de perakende satış fiyatları ise ısınma amaçlı kömürlerde ortalama 350400 dolar/ton, toz kömür fiyatları ise 220230 dolar/ton aralığında seyretmektedir. Yerli kömürde fiyat artış oranları yüzde 48.67 ile yüzde 71.98 arasında gerçekleşirken, ithal kömürde yüzde 100’ü çok aşmıştır. Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) analizlerine göre TKİ üretimi (Soma) ocak teslimi (FOB) kömürlerle ithal kömür liman teslimi fiyatları kalori bazında karşılaştırıldığı şu tablo ortaya çıkmaktadır: TKİ parça kömür, torbalı, 1000 kcal/kg fiyatı: 3.2 sent. İthal parça kömür, torbalı, 1000 kcal/kg fiyatı: 5.8 sent. TKİ toz kömür, 1000 kcal/kg fiyatı: 1.5 sent. İthal toz kömür, 1000 kcal/kg fiyatı: 3.6 sent. 2007 yılsonu itibarı ile yaklaşık 20 milyon ton kömür ithalatı gerçekleşmiş olup, 2 milyar dolar döviz ödemesi yapılmıştır. Sonuç ve öneriler MBF uygulamasıyla, siyasi otoritenin elektrik fiyatları üzerinde denetim yetkisi kalmamış, fiyatların oluşumu özel sektörün giderek hakim olduğu piyasanın istemlerine bırakılmıştır. Oysa yapılması gerekenler şöyle özetlenebilir: 1 Enerji üretiminde ağırlık; yerli, yeni ve yenilenebilir enerji kaynaklarına verilmelidir. Enerji planlamaları, ulusal ve kamusal çıkarların korunmasını ve toplumsal yararın arttırılmasını, yurttaşların ucuz, sürekli ve güvenilir enerjiye kolaylıkla erişebilmesini hedeflemelidir. 2 Kamusal planlama, kamusal üretim ve yerli kaynak kullanımını reddeden, bu Tablo 3. LPG ve Otogaz Fiyatları (YTL) LPG 12 kg Tüp İstanbul TOPLAM ARTIŞ % Otogaz İstanbul TOPLAM ARTIŞ % 2005 OCAK 23.50 1.14 2006 OCAK 31.50 34.00 1.39 21.93 2007 OCAK 36.00 53.19 1.44 26.32 2008 OCAK 43.00 82.98 1.73 51 75 2008 TEMMUZ 47.00 100.00 1.92 68.42 Tablo 4. BOTAŞ Doğalgaz Fiyatları ÖTV DahilKDV Hariç (YTL/m3) ÖTVKDV Dahil (YTL/m3) TOPLAM ARTIŞ % 2005 OCAK 0.288212 0.340090 2006 OCAK 0.356699 0.420905 23.76 2007 OCAK 0.456862 0.539097 58.52 2008 OCAK 0.498090 0.587746 72.82 2008 TEMMUZ 0.540848 0.638201 87.66 Enerji ithalat faturası büyüyor Türkiye enerji girdileri ithalatının faturası hızla artmaktadır. Petrol fiyatları hızlı bir şekilde artmaktadır. Dünya Gazetesi’nin 3 Temmuz 2008 tarihli haberine göre, petrol ithalatında varil başına, Ocak 2007’de 52.3 dolar, Aralık 2007’de 89.1 dolar ödeyen Türkiye’nin 2008 Mart ayında ödediği rakam 97 dolara ulaşmıştır. Bugün bu rakam 100 doları fazlasıyla aşmıştır. Yılda ortalama 173 milyon varil petrol ithal eden ülkemizin petrol ithalatı faturası, fiyatlarda 1 dolarlık artışla 173 milyon dolar, 10 dolarlık bir artışla 1.73 milyar dolar artmaktadır. Petrol varil fiyatının 150 dolar düzeyinde gerçekleşmesi durumunda, ham petrol ithalat faturası 26 milyar dolara yükselecektir. Doğalgaz fiyatları da petrol fiyatlarına bağlı olarak yükselmektedir. Bugün 380400 Amerikan Doları (USD) /1000 metreküp aralığında olan doğalgaz alım fiyatlarının, yıl sonunda Gazprom Başkanı Miller’in tahminleri doğrultusunda 1000 metreküp başına 500 ENERJİ ENERJİ ENERJİ Enerji üretiminde ağırlık; yerli, yeni ve yenilenebilir enerji kaynaklarına verilmelidir. Enerji planlamaları, ulusal ve kamusal çıkarların korunmasını ve toplumsal yararın arttırılmasını, yurttaşların ucuz, sürekli ve güvenilir enerjiye kolaylıkla erişebilmesini hedeflemelidir. Kamusal planlama, kamusal üretim ve yerli kaynak kullanımını reddeden, bu alandaki yatırımların aksama, gerileme ve gecikmesinin temel nedenini oluşturan özelleştirme uygulamalarından vazgeçilmelidir. ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ