Katalog

ENERJİ 14 İran ile bitmeyen pazarlık Mahmut GÜRER NKARA İran ile Türkiye arasında imzalanan doğalgaz Mutabakatı’nın üzerinden tam 1 yıl geçti. Mutabakat İran ve Türkiye’ye yönelik uluslararası baskılar nedeniyle bir türlü sonuçlandırılamazken, fiyat ve “mücbir sebepler durumunda doğalgazın kesilmesi” dışındaki tüm konular üzerinde uzlaşı sağlandı. Ankara fiyatın çok önemli olduğunu ve anlaşmanın imzalanmasının 2009’u bulabileceğini belirtirken İran tarafı ise imzaların atılamamasının temel nedeni olarak “ABD’nin Ankara’ya baskı yaptığı” savını gerekçe gösteriyorlar. A Türkiye ile İran arasında 17 Temmuz 2007 yılında gerçekleştirilen doğalgaz mutabakatının üzerinden 1 yılı aşkın süre geçmesine karşın, taraflar hala tam bir anlaşma sağlayabilmiş değil... Özellikle fiyat ve doğalgazın sürekli akışı konuları Ankara’nın imza atmasına engel olan en önemli unsurlar olarak dikkat çekiyor. Temmuz ayında Tahran’a yaklaşık 10. kez giden Türk heyetinin ise bu kez uzlaşmazlıklar üzerinde durmak yerine, doğalgazın çıkarılması öngörülen Pars 20, 22, 23 doğalgaz havzalarına giderek incelemelerde bulunduğu öğrenildi. Bu ziyaretin ardından İran Petrol Bakanlığı tarafından kendilerine sunulan fizibilite (altyapı, petrol ölçümleri ve ürün kalitesi) raporlarını teslim alan Enerji ve Dışişleri bakanlıkları ile Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) ve BOTAŞ yetkilerinden oluşan Türk heyetininin çalışmaları incelemek üzere Ankara’ya döndüğü belirtildi. Mutabakat zaptının Anlaşmaya dönüştürülmesi durumunda, İran’ın 14 trilyon metreküp rezerve sahip Güney Pars bölgesindeki doğalgaz sahalarından üçü de ‘ihalesiz olarak’ Türkiye’ye verilecek. Türkiye adına TPAO önce bu sahalarda yatırım yaparak sahaları geliştirecek. Çıkarılan ENERJİ ENERJİ ENERJİ Türkiye ile İran arasında doğalgaz mutabakatının imzalanmasının üzerinden 1 yıl geçti. Mutabakat hala anlaşmaya dönüştürülemezken, Ahmedinecad yönetiminin Rusya kartını kullanması, Ankara’nın ise ABD baskısını bir türlü savuşturamaması imzaların atılmasını zorlaştırıyor. Temmuz başında Tahran’a giden Türk heyeti doğalgaz sahasını yerinde incelerken, fiyat konusundaki uzlaşının sağlanabilmesi için ise zaman gerektiği belirtiliyor. doğalgazdan İran’a payı verildikten sonra kalan gaz, Türkiye’nin tüketiminde kullanılmak üzere Ceyhan limanına getirilecek. Üretilecek gazın bir kısmı da TürkiyeAB doğalgaz Boru Hattı’ndan (Nabucco) Avrupa’ya nakledilecek. Bu şekilde gerçekleştirilecek üretimin, Türkiye’nin mevcut tüketiminin yarısına yakın bir seviyede, yıllık 20 milyar metreküp olacağı bildiriliyor. Türk tarafına ait olacak. Şirket İran’dan Türkiye’ye gelecek olan doğalgaz hattının döşenmesi, boru hatlarının geçtiği bölgelerin kamulaştırılması ile bölgede kurulacak petrol platformu ve rafinerilerinin inşasını üslenecek. Bu üslenme Türkiye’nin yaklaşık 12 milyar dolar seviyesinde yatırım yapmasını gerektirecek. Yatırımın yapılmasının ardından inşa süreci İranlı taşeronlar tarafından gerçekleştirilecek ve en fazla 22.5 yıl içerisinde tüm hat tamamlanarak işler hale gelmiş olacak. İran tarafında yer alan 1.800 kilometre de dahil olmak üzere toplam 2 bin kilometrelik hattın tamamının yapım ücretini BOTAŞTPAO ödeyecek. Şirketin yüzde 51 hissesi Türk şirketlerine ait olacağı için, Türkiye sadece doğalgaz aktarıcı değil, satıcı ülke durumunda olacak. Bu kapsamda İran’dan gelecek doğalgaz TürkiyeAB Doğalgaz hattına Türkiye tarafından üzerine kar koyularak satılabilecek. Bu madde kesin olacak ve değiştirilemeyecek. Ancak Türkiye’nin ENERJİ ENERJİ ENERJİ Anlaşılan konular çoğunlukta Türk ve İran heyetlerinin şimdiye dek yaptığı görüşmeler kapsamında anlaştığı konuların, anlaşamadığı konuların sayısından çok daha fazla olduğu görülüyor. Taraflar arasında mutabık kalınan unsurlar şöyle: Anlaşma kapsamında TPAOBOTAŞ ile İran Ulusal Gaz Şirketi’nin ortaklığı ile Tahran Ticaret Odası’na kayıtlı yeni bir şirket kurulacak. Bu şirket İran kaynaklı olduğu için Türkiye ABD’nin petrol ambargosundan etkilenmeyecek. Kurulacak şirketin yüzde 51’i ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ