Katalog

ENERJİ 2 Petroldeki artışın diğer enerji kaynaklarının fiyatlarına da yansıması bekleniyor Doğalgaz fiyatının artması petrol fiyatlarına bağlı. 6 ay süreyle ham petrol fiyatları 85 doların altına inmez ise doğalgazın bin metreküpünün 400 dolara yükselme olasılığı bulunuyor. Fiyat artışlarının yaşanması durumunda Türkiye, 1,5 milyar dolar civarında ek ödeme yapmak zorunda kalacak. Neriman ÖZCAN STANBUL Petrol fiyatlarında yaşanan artış diğer enerji kaynaklarının fiyatlarının da artmasına neden oluyor. Enerji bağımlılığı bulunan Türkiye’de bu durum ek maliyetler ve yeni zamlar anlamına gelirken, aynı zamanda Türkiye’nin “enerji şantajına” maruz kalabileceğini de gösteriyor. Uluslararası piyasalarda petrol fiyatları son bir yıl içinde yüzde 60 oranında artarak 100 dolar sınırına dayandı. Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC), petrol fiyatlarındaki artışa karşın üretimi arttırmayacağını açıkladı. Uzmanlara göre ise fiyatlardaki artış nedenlerinin başında doların, Asya ve Avrupa paraları karşısındaki değer kaybetmesi geliyor. Petrol doğalgazı vuracak Petrole artan talep ve dolardaki güç kaybının yanı sıra Ortadoğu’daki belirsizliğin devam etmesi de petrol fiyatlarının son aylardaki artışını etkiliyor. Dünya genelinde yaşanan petrol fiyatlarının artışı, diğer enerji kaynaklarının fiyatlarının nasıl etkileyeceği sorusunu gündeme getiriyor. Türkiye uluslararası doğalgaz anlaşmalarını petrole endeksli olarak yaptı. Petrol varil fiyatının bu yıl hissedilir bir oranda artması beklenirken, bu durum Türkiye’yi olumsuz yönde etkileyecek. Rusya ile Türkiye arasındaki gaz fiyatlarının alım satım sözleşmesi petrol endeksine göre belirleniyor. Fiyat 6 ayda bir yeniden tespit ediliyor. Doğalgazın bedeli de ay sonunda ilgili ülkeye ödeniyor. Bu sözleşmede, fiyatların gizli tutulacağına ilişkin hüküm bulunuyor. Sözleşmenin ilgili maddesinde, gaz fiyatını açıklayan ülkenin, karşı tarafın zararlarını karşılama yükümlülüğü bulunuyor. Buna göre, gaz fiyatının açıklanmasından Türkiye zarar görürse, bunu Rusya karşılamak zorunda kalacak. Söz konusu hüküm ayrıca, taraflara cezai yaptırım da getiriyor. Petrol fiyatları doğalgazı da etkiliyor Doğalgaz fiyatının artması petrol fiyatlarına bağlı. Buna göre, 6 ay süreyle ham petrol fiyatları 85 doların altına inmez ise doğalgazın bin metreküpünün 400 dolara yükselme olasılığı bulunuyor. Fiyat artışlarının yaşanması durumunda Türkiye, 1,5 milyar dolar civarında ek ödeme yapmak zorunda kalacak. Türkiye bugün doğalgaz ihtiyacının yaklaşık yüzde 70’ini Rusya’dan karşılıyor. Diğer yandan Türkiye İran’dan gelen bir boru hattıyla da gaz satın alırken, Nijerya ve Cezayir’den de sıvılaştırılmış doğalgaz ithal ediyor. Türkiye, Rusya’dan yıllık yaklaşık 20 milyar metreküp doğalgaz alıyor. Türkiye aldığı doğalgazın yüzde 48’ini elektrik üretiminde kullanıyor. Diğer kısmını sanayide ve ısınma amaçlı kullanıyor. Uzmanlar enerji ihtiyacının büyük bir kısmını ithal eden Türkiye’yi önümüzdeki günlerde enerji şantajına maruz kalabileceği konusunda uyarıyor. Avrupa ülkelerine pazarladığını göz önüne alındığında bu zam yalnızca Ukrayna’ya 1 milyar 260 milyon dolar olarak yansıdı. Geçen yıl sonunda Gazprom’dan yapılan bir açıklamada bu yıl AB’nin enerji sektöründe liberalleşme çabalarının fiyatlar üzerinde etkili olacağı bildirildi. Gazprom açıklamasında, yaşanan gelişmelerin enerji fiyatlarında yüzde 50’lere varan bir artışa neden olabileceğinine dikkat çekti. Rusya’nın stratejisi Rusya, doğalgaz rezervleri ve üretimi bakımından dünyada ilk sırada yer alıyor. Bu konumuna rağmen Orta Asya devletlerinin rezervlerine ve bu bölgedeki doğalgaz kaynaklarına yönelik yoğun bir mücadele veriyor. Türkmenistan, Özbekistan ve Kazakistan’la yürüttüğü ortak çalışmalar, uzun vadeli anlaşmalarla Orta Asya enerjisini hem kendi üzerinden pazarlıyor, hem de bu bölgelerden sağladığı enerjiyi Türkiye gibi alıcılara satıyor. Rusya’nın enerji alanındaki stratejisi Türkmenistan’dan 2005 yılında bin metreküpünü 44 dolardan aldığı gazı Türkiye’ye 150160 dolar arasında bir fiyatla satmasıyla anlaşılabilir. Rusya gibi dünyada doğalgaz rezerv ve üretiminde bir numara olan bir devlet, başka devletlerin kaynaklarının kullanımı ve dağıtımıyla çok akıllıca bir politika izliyor. ? Enerjide sürpriz zamlar yolda Geçen yıl sonunda AB ve ABD fiyat artışı konusunda Türkmenistan’a baskı yaptı. Türkmenistan fiyatı artırarak 2008 Ocak ayı itibarıyla Rusya’ya doğalgazı 130 dolardan satmaya başladı. 2008’in ikinci yarısında Türkmen doğalgazının fiyatı 150 dolar olacak. Rusya’nın elinde olan gazın yüzde 80’ini Ukrayna üzerinden İ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ