Katalog

ENERJİ 18 Cengiz GÖLTAŞ TMMOB Enerji Komisyonu Başkanı MMOB ülkemizin birçok yöresinde süregelen termik santral kurma tartışmalarına yeni ve örnek bir açılım sunmak üzere BartınAmasra Bölgesi’nde yaptığı incelemeleri rapor haline getirdi ve geçtiğimiz günlerde değerlendirmelerini kamuoyu ile paylaştı. Kitap haline getirilen rapor, bir bölgenin kendi gerçekliğinden yola çıkarak toplumsal hayatın bütününe etki edecek önemli kararlarda yetki ve uygulama sorumluluğunda bulunanların nasıl bir yöntem izlemesi gerektiğini bir kez daha hatırlatıyor. Bu yönüyle TMMOB, bilim ve tekniği soyut mühendislik uygulamaları yerine meslek alanlarının kesiştiği her noktada, ülke ihtiyaçlarının toplumsal yarar düzleminde nasıl ele alınması gerektiğine bir kez daha vurgu yapıyor. Hiç kuşku yok ki son yıllarda Türkiye’nin en önemli tartışma konularından biri de güvenli, ucuz ve çevreye uyumlu olarak enerji temininde sürekliliğin nasıl sağlanacağı. Tüm bu koşulları gerçekleştirmeye dönük bütünlüklü bir enerji politikasının olmadığı ise son 20 yılda giderek dışa bağımlılığı arttıran ve enerji krizini derinleştiren neoliberal uygulamalar ile yakıcı olarak görülüyor. Bugün, enerjide kamusal bir hizmet anlayışı yerine piyasa kavramının öne çıkarıldığı bir dönemin içindeyiz. Bunun sonucu olarak da enerji yatırımları da ya zamanında yapılmıyor ya da doğru tercihler kullanılmayıp yapılan yanlış yatırımlarla ekonomik kayıpların yanı sıra ciddi toplumsal sorunlar gündeme geliyor. Son dönemde serbest piyasa mantığı ile kendi kaderine terk edilen sektörde, yeni üretim santrallarının özel sektörün kârlı bulduğu alanlara yönelik tercihlere göre şekillendirilmesi, plansız enerji yatırımı yapılan bölgelerde toplumsal yaşamın bütününe dair halkın haklı tepkilerine yol açıyor. Bu tepkilerin en yoğun yaşandığı bölgelerden biri de BartınAmasra. Daha önceleri de Bartın’a mobil santral kurulması için girişimlerde bulunulmuş, ancak insan sağlığı ve çevre kirliliği açısından yaratacağı sakıncaların kamuoyundan gelen yoğun tepkiler ile bilince çıktığı koşullarda bu santralın kurulmasına engel olunmuştu. Şimdi BartınAmasra halkı yeniden T Amasra’da termik santral kaygısı Son dönemde serbest piyasa mantığı ile kendi kaderine terk edilen sektörde, yeni üretim santrallarının özel sektörün kârlı bulduğu alanlara yönelik tercihlere göre şekillendirilmesi, plansız enerji yatırımı yapılan bölgelerde toplumsal yaşamın bütününe dair halkın haklı tepkilerine yol açıyor. Bu tepkilerin en yoğun yaşandığı bölgelerden biri de BartınAmasra. kendi yaşam alanlarını ve geleceğini sorgulama duyarlılığı içinde. Yeni bir oldubitti yaratılarak, geri dönülemeyecek sonuçlar ile karşılaşmak istemiyor. Ne yapılmak istendiğini ve sonuçlarını görmek istiyor. TMMOB, yörede kurulması planlanan termik santral konusunu tüm boyutları ile yerinde inceleyerek önemli bir çalışmaya imza attı. TMMOB tarafından hazırlanan rapor; öncelikle Bartın’ın Amasra İlçesi’nin genel özelliklerinin irdelenmesi ile başlıyor. Bu bölümde bölgenin coğrafi konumu, iklim özellikleri, jeolojik yapısı, su kaynakları, arazi ve toprak özellikleri, arazi kullanım durumu ve bitki örtüsü, nüfus durumu, ekonomik yapı, ulaşım ve turizm konularına yer verilmiş. Ardından Amasra’da halen sürdürülen “Taşkömürü İşletmeciliği” adı altında, Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Amasra İşletme Müdürlüğü hakkında genel bilgiler, işletme yöntemi, taşkömürü üretimi ve kömürün kullanımı, rezervler ile işletmenin geleceği irdeleniyor. Üçüncü bölüm Amasra Taşkömürü İşletme Müdürlüğü ile HEMA A.Ş ilişkisini ele alıyor. Tüm bunların ışığı altında rapor, konunun enerji ve çevre boyutlarının kapsamlı bir değerlendirilmesi ile Meclis’te süren siyasi tartışmaları içeren belgeler ve sonuç bölümüyle bütünlüklü nesnel bir yaklaşım sergiliyor. TMMOB BartınAmasra Termik Santral Raporu yayımlandı milyar ton olarak belirlenmiştir. Bu rezervin yüzde 99’nu Zonguldak ve Bartın taşkömürü rezervleri oluşturmaktadır. Jeolojik rezervin ise 409 milyon tonu Amasra Havzası’nda bulunmaktadır. Konunun enerji boyutu incelendiğinde; söz konusu firmanın talebi doğrultusunda kurulması düşünülen termik santralın EPDK’dan alınan 654 MW gücündeki lisans izninin kısa bir süre sonra 1200 MW’a yükseltildiği görülmüştür. Güç yükseltme konusundaki zamanlamada, 2007 yılında Türkiye’de nükleer santralların kurulmasıyla ilgili kanun tasarısına eklenen geçici 11. maddenin Türkiye’de 1200 MW’ın üstünde kurulacak termik santrallara yerli kömür kullanmak şartıyla devletin bazı olanaklar tanıması anlamlıdır. Bu özel olanaklar arasında, termik santral kurulacak alanın kamulaştırma bedellerinin devlet tarafından ödenmesi, bu firmaların termik santralın su ihtiyacını gidermek için kuracakları barajların kamulaştırma bedellerini devletin ödemesi, devletin üretilen enerjiye 15 yıl alım garantisi vermesi ve bu enerjinin en yakın dağıtım merkezlerine gidebileceği iletim hatlarının masraflarının da devlet tarafından ödenmesi sayılabilir. Tasarının yasalaşması sonrası HEMA A.Ş’de güç artırımıyla bu olanaklardan yararlanabilir duruma gelmiştir. Bölgesel gereklilik yok Raporda konunun bölgesel enerji gereksinimi açıdan değerlendirmesi de yapılmış, Amasra Bölgesi için ZonguldakBartınKarabük ve Bolu illerinin yıllık puantları toplamı yaklaşık 380 MW olarak belirtilmiştir. Bu verilerden hareketle, kurulmak istenen santralın kurulu gücü bölgesel puant ile üretimi de bölgesel tüketim ile karşılaştırılarak bir yorum yapmak mümkündür. İldeki dağıtım kayıpları kaçak elektrik kullanımı da dahil olmak üzere yüzde 11.49’lar düzeyindedir. Bartın Valiliği verilerine göre, ilin şu anki kurulu gücü 244,41 MW (puant güç 42.19 MW) olup, 2006 yılı talep gücünün üzerinde, neredeyse yüzde 50’den fazlasına denk gelmektedir. İlde son 10 yıldaki elektrik tüketimi yıllara göre bir artış kaydetmemiştir. Bunun başlıca nedeni ekonomik krizler, nüfus artışazalış hızı, göç vb.dir. Yukarıdaki veriler ışığında, Bartın’ı içine alan bölgedeki 4 ilin elektrik Garantilerle gelen kurulu güç artışı Amasra’da kurulması planlanan termik santral sürecinde ilk adımı oluşturan şey özelleştirme uygulaması. TTK Amasra Taşkömürü İşletme Müessesesi’nin güneyinde kalan bakır sahalarla, üretim faaliyetinde bulunulan yerin kömür varlıklarının işletilmesini 2005 yılında rödövans karşılığı özel bir firmaya (HEMA A.Ş) devrediyor. Ürettiği kömürleri değerlendirmek için termik santral kurmaya karar veren HEMA A.Ş, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’ndan (EPDK) 2006 yılından itibaren 49 yıllığına enerji üretmek için üretim lisansı alıyor. Lisans başvurusunda, Bartın’ın Amasra İlçesi’nde kurulması planlanan termik santralın kurulu gücünün 654 megavat (MW) olduğu, yakıtının ise taşkömürü/metan gazı olacağı belirtilmekte. Türkiye’nin taşkömürü rezervi 1.33 ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ