Katalog

50 29 Ekim 2010 Cuma 330 Cumhuriyet yaşambiçimidir nkara’nın, Türk ulusu için ülkenin başkenti ve ikinci büyük kenti olmasının çok ötesinde bir anlamı var. Geçen yüzyılda dünyanın dört bir tarafında yeni yeni başkentler kurulmuş ve devlet merkezleri yeni yerleşim alanlarına taşınmışlardır. Bu yeni başkentlerin kuruluşu; o ülkeler için, ülke bütünlüğünün, gücünün ve daha iyi bir gelecek özleminin göstergesi olmuştur. Ankara’nın Türk ulusu için ifade ettiği anlam, çok daha köklü, derin ve düşündürücüdür. Ankara, Türk ulusunun özgürlük ve bağımsızlık geleneğinin adıdır. Ankara, Kuvayi Milliye’nin doğuşundan başlayarak bütün Milli Mücadele’yi kapsayan Kurtuluş Savaşı döneminin, yeni Türk ulusu ve devletinin kuruluşunun ve çağdaşlaşmanın sembolüdür. Ankara adı bir anlamda Cumhuriyetle özdeşleşmiş ve kaynaşmış bir kavramdır. Ankara Cumhuriyetin kalbidir. Birinci Dünya Savaşı’nın sonunda Osmanlı İmparatorluğu, yalnız Anadolu dışındaki bütün topraklarını kaybetmedi. Büyük bir yıkılış ve moral çöküşünün ifadesi olan ve belirsizliklerle dolu Mondros Mütarekesi imzalanarak Anadolu’nun kaderi de emperyalistlerin ve onun taşeronlarının insafına terk edildi. A GÜVEN DİNÇER Ancak, Türk ulusu, esareti ve destek Milli Mücadele’nin ve yok oluşu kabul edemezdi. bütün aşamasında cumhuriyetUlus, kendi kaderini kendi eli le başlayan devrimler dönene alarak Mustafa Kemal’in minde eksilmeden devam etti. öncülüğünde Milli MücadeHeyeti temsiliye Ankara’da le’yi başlattı. M. Kemal 19 Ma fiili bir hükümete dönüştü. M. yıs 1919’da Samsun’a çıktı. Kemal artık Anadolu’nun Bu, ülkenin ve ulusun gelece önemli bir bölümünü denetleğini kuracak ve değiştirecek bir yecek ve yönetecek güç ve yetbaşlangıçtı. kiye sahip olmuştu. 23 Nisan Topluma yön verenler M. Kemal ve arkadaşları 1923’de TBMM açılışı ile TürToplum, eğitimsiz, yoksul, Samsun’dan başlayarak Anka kiye’nin yeni yönetimi kuruldu. cahil ve sağlıksızdı. Toplumun ra’ya gelinceye kadar geçen yeAnkara’da kurulan milli hü yeni bir siyasal düzen ve idari di aylık süre içinde Anadolu’da kümet, ulusal bir ordu yarattı. yapıya ihtiyacı varuzun bir yürüdı. yüşe geçtiler. Kurtuluş SavaAnadolu insaşını kazanan kahranına ülke germanlar, asker kadçeklerini anlatrolar, Ankara’da tılar. Amasya hızlı bir biçimde siCUMHURİYETİN ilk 25 yılda kurduğu modern okullar, tamimi ile sesvil kadrolara dönkültür kurumları, üniversiteler ve araştırma kurumlerini ulusa duüştüler. M. Kemal larında Cumhuriyetin yeni kuşakları yetiştirildiler. yurdular. Erve arkadaşları AnBu eğitim ve kültür kurumları sayesinde Cumhurizurum ve Sikara’ya geldikleri yetin kurduğu yeni yaşam biçimi, bütün Türk halkı vas kongreletarihten itibaren fiitarafından benimsendi. rinde bütün li başkent olan AnCumhuriyetin 1920’den başlayıp bugünlere gelen ulusal güçler kara’nın başkentlitarihi, başarılarla doludur. Cumhuriyet, Milli Mücabirleştiler ve liği yasallaştı. 29 dele’nin, devrimlerin, çağdaşlaşmanın ve çağdaş bir ulusun temsilEkim 1923’te de toplum ve devlet yaratmanın bütününü ifade eden bir cisi olan HeyeCumhuriyet ilan kavramdır. Türk ulusunun yaşam biçimidir. Başarı ve ti Temsiliye’yi edildi. onurunun simgesidir. Cumhuriyet, Türk halkının 90 kurdular ve M. Cumhuriyetin yıllık fedakârlığıdır, çalışmasıdır ve alın teridir. HiçKemal’i başAnayasası hazırbir kimse ve kuruluş veya siyasal kadro, Türk ulusukan seçtiler. landı. Merkezi ve nun varlığının temeli olan Cumhuriyeti, ne açıkça ne M. Kemal yerel yönetimleri de üstü örtülü bir biçimde içini boşaltarak yok etme ve Heyeti düzenleyen yeni gücüne sahip değildir. Zaman bunu gösterecektir. Temsiliye 27 yasalar çıkarıldı. A r a l ı k Toplumu düzenle1919’da Anyen ve topluma kara’ya geldiler. Ankara’da Ulusal ordu ve Türk ulusu top çağdaş bir yön veren yeni yaAnkaralılar tarafından olağan yekun bir savaş olan Milli Mü salar hazırlandı. üstü bir coşku ile karşılandılar. cadele’yi başarı ile sonuçlanLatin alfabesi kabul edildi. Ankaralılar tarafından bu coşku dırdı. Toplumun kılık ve kıyafeti ve 9 Eylül 1922’de Yunanlıla sosyal yapısını değiştirecek ve rın İzmir’de denize dökülmesi çağdaşlaştıracak yeni yeni kuile savaşın silahlı bölümü ka rumlar kuruldu. zanıldı. Sıra savaşın siyasi böBaşkent Ankara, çağdaş bir lümüne gelmişti. 24 Temmuz başkent olarak yeniden yapı1923’de Lozan Barış Antlaş landırıldı. Böylece kurulan yeması’nın imzalanması ile Tür ni başkentin idari ve sosyal gekiye Cumhuriyeti’nin varlığı, reksinmeleri karşılandığı gibi siyasi anlamıyla bütün dünyaca bütün Türkiye’ye örnek olacak tanındı. sosyal yaşam alanları ile baKurtuluş Savaşı ve Batı’ya yındırlık işleri gerçekleştirildi. karşı verilen siyasal mücadele Cumhuriyet, bütün bu işlekazanılmıştı. Cepheden dönen ri gerçekleştirmek için gerekli kahramanlar, asırların biriktir olan kadroları kendi eliyle yediği sorunlarla karşı karşıyay tiştirdi. dılar. Cumhuriyet öncesinde bü Halkınalınteri tün yükseköğretim ve kültür kurumları İstanbul’da idiler. Anadolu’da yalnızca on kadar ilde, liseler ile bazı illerde sanat okulları vardı. Ülkenin tek üniversitesi (Darülfünun) İstanbul’daydı. Bütün yüksek okullar ile meslek okulları da İstanbul’daydılar. Aynı şekilde tiyatro, orkestra, müzeler, güzel sanatlar akademisi ve konservatuvar gibi bütün kültür kurumları da İstanbul’daydı. Cumhuriyetle birlikte büyük bir öğrenim ve eğitim seferberliği başladı. Öğretmen yetiştiren kurumlar ile her derecede yeni okullar yapıldı. Eğitim bütün yurtta yaygınlaştırıldı. Cumhuriyetle birlikte büyük illerde liseler açıldı. Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren Ankara’da yeni bir üniversite kurmak için büyük çaba gösterildi. 1924 tarihinden itibaren Gazi Eğitim Enstitüsü, Konservatuvar, Hukuk Fakültesi, Ziraat Fakültesi, Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi, Fen Fakültesi ve Tıp Fakültesi açıldılar. Siyasal Bilgiler Okulu Ankara’ya getirildi. Bu fakülteler 1946 yılında Ankara Üniversitesi’ni oluşturdular. Ankara Üniversitesi daha sonraki yıllarda Anadolu’da kurulan yeni üniversitelere kaynaklık etti. Onların kuruluşunda görev aldı. Ankara’da tiyatro, opera, bale ve müzik alanları için gerekli bütün kurumlar yeni baştan kuruldular. Musiki Muallim Mektebi adıyla kurulan Ankara Konservatuvarı ile Gazi Eğitim Enstitüsü’nün resim ve müzik bölümü, sanat dallarında bütün sanat kurumlarının kadrolarını yetiştirdiler.