Katalog

14 21 MART 2010 / SAYI 1252 Lokomat yürümeyi öğretiyor Robotik yürütme sistemi Lokomat, yürüme yeteneğini kaybetmiş birçok hastaya yeniden yürümeyi öğretiyor. DENİZ ÜLKÜTEKİN okomat, tıp alanında büyük gelişme olarak kabul edilebilecek bir cihaz. Robotik sistemleri sayesinde yürüme yeteneğini kaybeden birçok hastayı yeniden ayağa kaldırabiliyor. Ancak bu denli iddialı bir cihaz elbette tartışmaları da beraberinde getiriyor. Lokomat’ı Türkiye’ye getiren ve rutin kullanıma sokan Darüşşafaka Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi’nden Prof. Dr. Tunç Alp Kalyon, cihazla ilgili birçok ayrıntıyı bizimle paylaştı. L Lokomat’ın çalışma yöntemi nedir? Robot teknolojisi son yıllarda tıbbın çeşitli dallarında kullanıma girdi ve pek çok tedavi yönteminde kullanmaya başlandı. Lokomat sistemi de bunlardan birisi. Beyin ya da omurilikteki hasarlanmalar sonucunda yürüme yeteneğini kaybetmiş hastaların rehabilitasyonu amacıyla kullanılıyor. Sistem esas itibarıyle beş ana kısımdan oluşmakta: Hastayı askılarla yukarı kaldıran lift düzeneği, koşu bandı, her iki bacağın yanına monte edilen robot kısımlar, bilgisayar donanımı ve ayna. Sistem hasta üzerinde nasıl bir işlem uyguluyor? Bu sistem üzerinde hasta önce kayışlarla yukarı kaldırılırken koşu bandı çalıştırılır. Hasta yürüme yeteneğinin kayıp oranına göre bu bant üzerinde yürüme hareketleri yapmaya çalışırken, robot kısımlar normal yürüme kalıbına uygun şekilde, diz ve kalça eklemlerine ardışık yürüme hareketleri yaptırır. Böylece beyindeki hareket merkezleri çevresel yoldan uyarılırken, beyin dokusunun plastik özellikleri sayesinde bacaklara, normal yürüme kalıbına uyan hareket komutları gönderir. Normal yürüme sürecinde beynimiz kasları tek tek uyarmak yerine bacaklardaki kas gruplarını uyardığından, bu özellik çok önemli. Bu sırada sistem bilgisayarlarıyla hastanın yürümeye ne kadar katkıda bulunduğu incelenir ve giderek artan oranda hastanın aktif yürümeye katılması istenir. Hasta bir taraftan bacaklardaki mekano reseptörlerin uyarılması diğer Tunç Alp Kalyon taraftan karşıdaki aynadan kendisini yürürken görmesiyle bir geri bildirim kazanımı içinde yürümeye katılmış olur. Lokomat’ın ne tip hastalıklarda başarı şansı var? Lokomat sistemini, travmatik beyin hasarı, inme, omurilik yaralanması veya beynin dejeneratif bazı hastalıklarında, örneğin “Mültipl Skleroz”da kullanmak mümkündür. Şu ana kadar Lokomat’ı kullanan hastalarda başarı yüzdesi ne kadar? Bir yüzde vermek yanlış olur. Her hastayı kendi özel durumu içinde değerlendirip sonra da raslantısalkontrollü çalışmalar yapmak gerekir. Bugün için Lokomat siteminin başarı oranını artırdığını ve hastalar için yararlı olduğunu söylemek daha doğru. Biz Darüşşafaka’da iki yılda 70 hastaya 1100 dolayında tedavi seansı yaptık ve sistemi rutin kullanıma dahil ettik. Tedavi sırasında hasta sırf fiziksel olarak değil, ayna karşısında çalıştırılarak psikolojik yönden de yürümeye odaklanıyor. İşin rehabilitasyon kısmı tedavi için ne kadar önemli? Yürüme rehabilitasyonunun esası kapsamlı bir rehabilitasyon programının çizilmiş olmasıdır. Lokomat da programın bir parçasıdır ve diğer unsurlarla desteklenmesi gerekir. Hastanın aynadan kendini izlemesi yalnız psikolojik değil, görsel uyarılar yoluyla beyine bir geri bildirim kazanımı da sağlar ve tedavinin etkinliğini artırır. Lokomat’la çalışmanın hastalar için herhangi bir yan etkisi var mı? Tedaviye alınacak hastalar ayrıntılı bir muayene ile değerlendirilir. Bilinç kaybı olanlar, aşırı spastikler, osteoporozu olanlar, açık yarası olanlar ve çok şişman hastalar bu tedavi için uygun olmayabilir. Doğuştan gelen yürüme bozuklukları da lokomat yardımıyla giderilebilir mi? Doğuştan gelen yürüme bozukluklarında ve çocuklardaki spastik felçlerde Lokomat’ı kullanmak mümkündür ancak kalça diz eklemi arasındaki mesafe 32 cm’den kısa olan çocuklar için uygun değildir. G İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına İlhan Selçuk Genel Yayın Yönetmeni: İbrahim Yıldız Yayın Yönetmeni: Ayşe Yıldırım Görsel Yönetmen: Aynur Çolak Sorumlu Müdür: Miyase İlknur Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2 34381 Şişli / İstanbul (0212) 343 72 74 (20 hat) Reklam Genel Müdürü: Özlem Ayden Genel Müdür Yardımcısı: Nazende Pal Reklam Koordinatörleri: Hakan Çankaya / Neşe Yazıcı Rezervasyon Yönetmeni: Onur Tunalı (0212) 251 98 74/ 75 / 343 72 74 (554555) Baskı: DPC Doğan Medya Tesisleri Hoşdere Yolu 34850 Esenyurt / İstanbul Cumhuriyet gazetesinin parasız pazar ekidir. Yerel süreli yayın. cumdergi@cumhuriyet.com.tr C M Y B C MY B