Katalog

Birinci Dünya Savaşı’nın 100. yılı İlk topyekun savaşın öncesi 914, bir dönüm noktası. İnsanlık ilk kez “dünya savaşı” kavramıyla bu yıl tanıştı. Yeni dünyayı ve yüzyılın kaderini belirleyen bu topyekun savaş, aynı zamanda on yıllar sürecek kapışmaların ve gerginliklerin kapısını araladı. Hobsbawm’ın da dediği gibi “Bu savaş olmasaydı ne 1929 Ekonomik Bunalımı ne Hitler ne de Stalin olacaktı; Roosevelt ve Truman ortaya çıkmayacaktı Soğuk Savaş da.” Her şeyi değiştirecek, neredeyse tarihi yeniden yazacak iki 1 devlet, ABD ve SSCB de bu savaşla sahne aldı. İdeolojik çatışmalardan çok iktisadın yön verdiği Birinci Dünya Savaşı, insanı değersizleştirmede artık hiçbir sınırın kalmadığını da gösterecekti. Kısacası bir Avrupa savaşı olarak başlayan ve ekonomik gerekçelerle ilerleyen Birinci Dünya Savaşı, sonradan siyasi kamplaşmalar ve büyük katliamların da önünü açacaktı. Hayatın olağan şekilde aktığı ve çoğu kişinin “Bir dünya savaşı çıkmaz, çıkamaz” gibi bir “öngörüde” bulunduğu 1913’te, buna “Dünya artık ekonomik halatlarla birbirine bağlı” gerekçesi sunuluyordu. Savaş, tam da o nedenle patlak verdi... Birinci Dünya Savaşı’nın başlangıcının yüzüncü yılınındayız. Başlangıcı kadar onu hazırlayan nedenlerle savaşın öncesi de hayli önemli. Politikadan sanata ve oradan günlük yaşama dek bütün taşlar yerinden oynadı. En önemlisi de dünya bir daha eskisi gibi olmadı; yeni düşmanlar yaratıldı, yeni yıkım teknikleri geliştirildi ve neredeyse bütün yeryüzü bir çatışma alanına döndü. Yüzüncü yılında Birinci Dünya Savaşı’nı, öncesini, sonrasını ve etkilerini biraz da böyle okumak gerek... n C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y I 1288 2 3 E K İ M 2 0 1 4 n S A Y F A 2 5