Katalog

VİTRİNDEKİLER ? Yarınki Yüzün III: Zehir, Gölge, Veda/ Javier Marías/ Çeviren: Roza Hakmen/ Metis Yayınları/ 506 s. melerindeki rahat ve içten üslubuyla okurlarıyla arasında yakın bir bağ kurmayı başarıyor. Şiir ve Cinayet/ Salâh Birsel/ Sel Yayıncılık/ 136 s. Salâh Birsel, üslubu, özgün dili ve anlatımıyla öne çıkan araştırmacı bir düşün ve yazın adamıdır. Denemelerinde, var olanla yetinmeyip sözcük üreticisi de olan Birsel, bizlere ince elenip sık dokunmuş ilginç bilgiler sunar. Betimlemelerinde o kadar başarılıdır ki, anlattığı kişi ya da dönemi hafızanızda tam olarak canlandırırsınız. Türkçenin büyük ustası “Denemelerimin kahve söyleşileri gibi daldan dala konmasını ve başladığı yerde değil başlamadığı yerde bitmesini severim. Bunu her zaman başardım da diyemem,” sözleriyle ne kadar yüce gönüllü olduğunu da gösterir. Şiir ve Cinayet de tüm özellikleri barındıran bir deneme kitabı. Bir Konargöçer İmparatorluk/ Reşat Kasaba/ Çeviren: Ayla Ortaç/ Kitap Yayınevi/ 198 s. Bir Konargöçer İmparatorluk Osmanlı İmparatorluğu tarihine yeni bir mercekle bakıyor ve Osmanlı sınırları içinde yaşayan göçer gruplara ve onların merkezi devletle değişen ilişkilerine odaklanıyor. Bu kitapta daha önceki çalışmalardan farklı olarak göçer grupların Osmanlı kurumlarını ve sonuçta modern Türkiye’nin cumhuriyetçi yapılarını biçimlendirmekte önemli bir rol oynadığı savunuluyor. Reşat Kasaba’nın Osmanlı tarihine getirdiği yeni yorum, yalnızca bu bölgeyi konu alan öğrencileri ve araştırmacıları değil, daha genel anlamda imparatorluklarla, göçle ve devlettoplum ilişkileriyle ilgilenen okurları da ilgilendiriyor. Sıfır Tolerans/ İsmail Saymaz/ İletişim Yayınları/ 336 s. Eylemde, sokakta, karakolda polis şiddeti… “Dur” ihtarına uymadıkları gerekçesiyle kafalarından vurulanlar, polisin eline sağ salim düşüp hayatlarını yitirenler, felç olanlar, sakat bırakılanlar, işkencelerden geçenler… Son beş yılda polis kaynaklı ölümlü vaka sayısının sadece kitap yayına hazırlanırken 124’ten 127’ye çıkması bile nasıl bir dehşet tablosuyla karşı karşıya olduğumuzu gösteriyor. İsmail Saymaz, İstanbul’dan Ankara’ya, Antalya’dan Diyarbakır’a polisin karıştığı otuz beş adli olayı derinlemesine inceleyerek işkenceye ve kötü muameleye “sıfır tolerans” vaadinin hayatta hiçbir karşılığı olmadığını gözler önüne seriyor. Sıfır Tolerans Festus Okey’ler, Şerzan Kurt’lar, Çayan Birben’ler, Baran Tursun’lar ve niceleri unutulmasın, tekrarlanmasın diye... Ethem Nejat/ Mehmet Salih Erkek/ Kitap Yayınevi/ 338 s. Çatırdayan bir imparatorluk ve bu imparatorluğu yıkılmaktan kurtarmak için çabalayan aydınlar… Yakın tarihimizin şekillenmesinde önemli bir dönüm noktası olan II. Meşrutiyet dönemi Javier Marías’ın başyapıtı Yarınki Yüzün’ün son cildi “Zehir, Gölge, Veda” ilk iki ciltte bir kısmına tanık olduğumuz hikâyeyi, İspanyol çevirmen Jaime Desa’nın Londra’da gönüllü sürgün olarak yaşadığı çalkantılı dönemin hikâyesini nihayete erdiriyor. Daha önce şöyle bir değinilerek gizem perdesiyle sarmalanan olaylar aydınlanıyor, sisler dağılıyor, yapboz tamamlanıyor. Tıpkı ilk iki cilt gibi “Zehir, Gölge, Veda” da ustalıkla birbirine bağlanmış iç içe hikâyelerden oluşan, muazzam diliyle tam bir edebiyat ziyafeti çeken, düşünsel yönüyle zihne bol malzeme sunan, okura yoğun ve sıra dışı bir tecrübe yaşatan bir eser. Uçarı Kızlar ve Filozoflar/ F. Scott Fitzgerald/ Çeviren: Ülker İnce/ Everest Yayınları/ 240 s. Genelde Muhteşem Gatsby romanıyla bilinen F. Scott Fitzgerald, aynı zamanda Amerikan edebiyatında derin izler bırakmış, seçkin bir öykü yazarıydı. Döneminde kendi tabiriyle Caz Çağı’nda genç kuşağın hoppalık kisvesi altında gizliden gizliye süren mutluluk arayışını işleyen Uçarı Kızlar ve Filozoflar, yazarın ilk öykü derlemesidir. 1920’de, Fitzgerald’ın ilk romanıyla aynı yıl yayımlanan Uçarı Kızlar ve Filozoflar, yazarın sekiz öyküsünü bir araya getiriyor. Fitzgerald’ın öykü kahramanlarında, yazarın kendi kaygılarının ve yaşadığı döneme dair tüm çatışmalarının birer birer vücut bulduğunu görebiliyoruz. Mutfaktaki Felsefe/ Francesca Rigotti/ Çeviren: Cenk Çokuslu/ Çiya Yayınları/ 144 s. Espirili içerikleri ve keyif veren yapılarıyla kitabın içeriğinde kullanılmak üzere seçilmiş sözcükler, okuyucuya gastronomik felsefeye ait deneysel bir mekânın ya da başka bir deyişle yiyecek ve düşünce boyutlarının bir defaya mahsus olsa da bir araya getirildiği felsefe mutfağının kapılarını aralar. Okuyucular Kant ve Kierkegaard anda Sartre’ın müdavimi olduğu Paris’in Rive Gauche bölgesindeki restoranlarda kendilerini Wittgenstein ile patates soyarken buluverirler. Bu süreçte düşüncelerin tadına daha iyi varma ve sofradaki simyanın büyüsünü daha iyi kavrayabilme fırsatını yakalamış olurlar. Bugün Farklı Düşünüyorum/ Zadie Smith/ Çeviren: Özlem Gayretli Sevim/ Everest Yayınları/ 334 s. İnci Gibi Dişler romanı ile yazarlığa adım atan Zadie Smith, Bugün Farklı Düşünüyorum’da “genç yaşta ilk romanı yayımlanan, yazını da onunla birlikte ve göz önünde gelişen bir yazarın” hayata bakışını özetliyor. Smith, “Okumak”, “Olmak”, “Görmek”, “Hissetmek” ve “Anımsamak” başlıklarından oluşan denemelerinde algısındaki değişimlerin izlerini sürüyor. Zadie Smith, deneCUMHURİYET KİTAP SAYI 1193 nin gölgede kalmış aydınlarından biri de Ethem Nejat. İttihatçılarla olan ilişkilerinden dolayı yurtdışına kaçış, Balkan Savaşları sırasında kısa süreli esaret hayatı, Osmanlı coğrafyasının farklı bölgelerinde eğitimci ve idareci olarak görevler ve bu fırtınalı hayatın elim bir şekilde Mustafa Suphi ile birlikte Karadeniz sularında sona ermesi. Başlangıçta Osmanlıcılık ve İslamcılığa sarılan ancak daha sonra Türkçülük akımının etkisine giren Ethem Nejat Bey, 1918 yılından sonra ise sol hareket içerisinde yer alır ve böylece Meşrutiyet dönemi aydınlarının fikri arayışlarını yansıtır. Hegel, Haiti ve Evrensel Tarih/ Susan BuckMorss/ Çeviren: Erkan Ünal/ Metis Yayınları/ 172 s. BuckMorss Hegel, Haiti ve Evrensel Tarih’te de “tarihin enkazından” özgürleştirici unsurları çekip çıkarmaya devam ediyor. “Dünya tarihinde belirleyici bir uğrak” olduğu halde ısrarla unutulmuş olan Haiti devrimi ile Hegel’in ünlü efendiköle diyalektiği kavrayışı arasındaki bağların izini sürüyor ve tarihsel tahayyülün ufkunu genişletiyor. Kitabın ilk kısmını oluşturan ve “bir polisiye gibi yazılmış” olan “Hegel ve Haiti” yazısı, makale olarak yayımlandığı 2000 yılından itibaren sayısız tartışmaya ve ihtilafa konu oldu. Çeşitli disiplinlerden alınan tarihsel fragmanlardan inşa edilen ve getirilen eleştirilere de kısmen cevap veren “Evrensel Tarih” makalesi ise Avrupa Aydınlanmasının tarihsel özgürlük projesi üzerindeki tekelini reddeden evrensel sıfatına layık başka bir tarihin imkânlarını araştırıyor. Tahsilli Bir Domuzun Anıları/ Russell Potter/ Çeviren: İnci Katırcı/ İthaki Yay./ 230 s. Salford’daki bir çiftlikte geçirdiği ilk dönemlerinin sıradanlığının ardından, şöhret basamaklarını hızla çıkan domuz Toby’nin ilginç hikâyesi, Tahsilli Bir Domuzun Anıları’nda “edebi” bir dille anlatılıyor. Fonda on sekizinci yüzyıl İngilteresi’nin olduğu Tahsilli Bir Domuzun Anıları, hem dönemin sosyal yapısı hem de şov dünyasının içyüzü hakkında ipuçları veriyor. Hayatını anlatırken Dante’den örnekler verip, betimlemeler yapan, Oxford’da özel eğitim görüp, Shakespeare okuyan, sahte “tahsilli domuzlar” ile mücadele eden Toby’nin maceraları; bir başkasına bağımlı hale gelmekten kurtulmayı anlatan eğlenceli bir roman. Marksizm ve Edebiyat Eleştirisi/ Terry Eagleton/ Çeviren: Utku Özmakas/ İletişim Yayınları/ 100 s. Çin’in kapitalistleşmesinden ya da Berlin Duvarı’nın yıkılmasından ötürü Brecht, Lukács, Adorno ve Raymond Williams’ın görüşlerinin artık anlamsız olduğunu düşünmek elbette tuhaf olurdu. Ama bugünün hâkim düşünce paradigması, marksizmin açıklayıcılığına değil siyasal umutları pratikte gerçekleştirip gerçekleştiremediğine bakmayı uygun buluyor. Terry Eagleton tartışmasını tam da bu mekanistik yargıya karşı durarak sürdürüyor, Marksist edebiyat eleştirisinin zengin içeriğini, sanat eserini nasıl açıkladığıyla ilgili değişimci ve öncü niteliğini anlatıyor. ? 27 ARALIK 2012 ? SAYFA 29 ?