Katalog

2010 İstanbul Yılının lokomotifliğinde gerçekleştirilen, ağırlığı Topkapı Sarayı Müzesi’nin çektiği Türk ve yabancı sergiler ve katalogları bu yılki kitap tanıtımlarımızda başyapıtları oluşturuyorlar. Çok kaliteli baskıların yarattığı, pahalı değerleri acaba nasıl ucuza indirilmiş baskıları bu sergilere gidemeyen sanatsever okurlara ve gençlere ulaştırılabilir. Şu kadarını açık ve seçik söyleyeyim ki bu sergi katalogları, gelecek kuşak araştırmacılara, okurlara aklın almayacağı boyutlarda ışık tutacaklar. Bir başka deyimle sergi kataloglarının bazı sergilerden daha etkileyici ve öğretici, belgeleyici, büyüleyicidirler. Ne yazık ki Türk müzelerini tanıtan yayınların eksikliği yine kendisini hissettiriyor. Şubat ayında kapanan serginin kataloğunda komşunun 10 bin yıllık zengin arkeolojik, sanatsal ve dinsel geçmişi çeşitli makalelerle okura anlatılıyor. Sergiyi kaçıranlar bu katalogla iki ülke arasındaki tarihsel ve sanatsal bağlantıları da görselleri ile daha iyi algılayacaklardır. Adı: Japon Sanatının 5000 Yılı Yayımlayan: Kültür ve Turizm Bakanlığı Sayfa: 123 Türkiye Japonya’nın çeşitli kentlerinde değişik sergiler düzenledi. Şimdi de Japon Yılı nedeniyle Topkapı Sarayı Müzesi’nde 20 Haziran’a dek gezilecek sergide bu ülkenin 5 bin yılı ziyaretçiye kuşbakışı görme olanağını sağlıyor. Katalogda Tokyo Ulusal Müzesi’nden gelen tarihsel, kültürel ve dinsel mirasından örnekler yer alıyor. Adı: De Byzance A Istanbul Yayımlayan: Reunion des Musees Nation Sayfa: 362 Fransa’da “Türk Mevsimi” bağlamında açılan “İki Kıtanın Limanı” sergisinin Fransızca kataloğundaki 21 makalede bu eşsiz kenti A’dan Z’ye kadar tanıma olanağı buluyor Fransız ziyaretçi ya da okur. Ne yazık ki kitabın Türkçesi yok. Keşke Türkçesi olsaydı herkes Nazan Ölçer’in düzenlediği bu sergiyi görmese bile katalogdan bilmedikleri İstanbul’u öğrenebilselerdi. Türk yayıncılardan bu eşsiz kitabın Türkçesini bekliyoruz. Adı: Afghanistan Yayına Hazırlayan: Fredrik Hiebert, Pierre Cambon Yayımlayan: National Geographic Sayfa: 303 Vaşington’da Ulusal Galeride geçen yıl açılan Afganistan sergisinin kataloğu, İpek Yolu’nun bu önemli ülkesindeki tarihsel ve kültürel varlıklarının görkemini yansıtıyor. Günümüzde yoksul ve sorunlu ülkenin binlerce yıl öncesinde sanatsal değeri ülkedeki gerilemenin boyutlarını ziyaretçiler dışındaki okurlara da anlatıyor. Çeşitli arkeolojik buluntular içinde altın takılar ve özellikle fildişi yapıtlar öne çıkıyor. Adı: The Tsars and the East Yayımlayan: The Arthur M. Sackler Gallery Sayfa: 145 Türk sanat tarihçilerinin yakından tanıdıkları “doğusalcı sanat” uzmanı Julian Raby’nin galeriye müdür olması ile Osmanlı bağlantılı sergiler Vaşington’da peş peşe boy gösteriyor. Osmanlıların ve İranlıların Kremlin Sarayı’na gönderdikleri hediyeler de galerinin bir başka sergisine konu oldu. Kremlin Sarayı’nda bilinmeyen bazı Osmanlı yapıtlarını da bu sergi nedeniyle yayımlanan katalogdan öğreniyoruz. Yalnız Osmanlı Sarayından değil, İstanbul’daki Ortodoks din ya da İstanbul’a gelen Rus iş adamlarının gönderdikleri hediyeler de sergide öne çıkıyor. Adı: Sultan III. Selim Han Yayımlayan: Kültür ve Turizm Bakanlığı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Sayfa: 263 “Bir Reformcu, Şair ve Müzisyen” başlığı ile Topkapı Sarayı’nda geçen yıl düzenlenen sergide 3. Selim’in yaşamı, dönemin siyasal ve sanatsal verileri yer almıştı. Serginin kataloğunda şimdiye değin hiç yayımlanmamış yapıtlar da okura ilk kez sunuluyor. Adı: Moskova Kremlin Sarayı Hazineleri Topkapı Sarayı’nda Yayına Hazırlayan: A.K. Levkin Yayımlayan: Kültür ve Turizm Bakanlığı Sayfa: 261 “İmparatorluk” demek “görkem” demek olduğuna göre Moskova Kremlin Sarayı’ndan sergilenmek üzere Topkapı’ya sergilenmeye gönderilen yapıtlardan da elbette kuşku duyulamaz. Bir benzeri Vaşington’da açılan bu sergi İstanbullular için büyük şans. 7 Haziran’a kadar açık kalacak ve kaçırılmaması gereken bu sergide Osmanlı’dan gönderilen görkemli hediyeler de katalogda yer alıyor. Adı: Hippodrom/Atmeydanı Yayına Hazırlayan: Brigitte Pitarakis Yayımlayan: Pera Müzesi Sayfa: 371,351 İstanbulluların sıkça geçtikleri, turistlerin odaklaştığı üç imparatorluğun başkentinin başkenti sayılan Sultanahmet’teki hipodrom, çeşitli yazarlarca iki ciltte tanıtılıyor. İslamiyet öncesi ve sonrası olarak düzenlenen ve sergisinden daha görkemli bu yayın bu yılın bir başka başyapıtıdır. Tarihsel ve dinsel bütünlükleri ile yörenin mimarisinin, toplumsal yaşamının, şimdiye değin böylesine verimli ve değerli bir yayında toplandığını sanmıyorum. Kitap, insana “hipodrom” demenin, İstanbul demek olduğunu açık seçik vurguluyor. Adı: Osmanlı Döneminde Venedik ve İstanbul Yayımlayan: Electa Sayfa: 299 Osmanlı döneminde İstanbul ve Venedik ilişkilerini yansıtan Sakıp Sabancı Müzesi’ndeki serginin Türkçe ve İtalyanca kataloğundan 15. yüzyılda iki kent arasında başlayan ilişkiler çeşitli makaleler ile okura belgeleniyor. Yalnızca iki kentin karşılıklı etkilenmeleri değil, ülkelerine siyasal, ticari ve sanatsal katkılarını da öğreniyoruz. Adı: Tulpen Kaftane und Levnî Yayına Hazırlayan: Deniz Erduman Çalış Yayımlayan: Hirmer Sayfa: 303 Kitap Fuarı’nda onur konuğu oluşu nedeni Frankfurt’ta açılan ve Topkapı Sarayı’ndan gönderilen yapıtlarla düzenlenen bir serginin eşsiz kataloğu. Ünlü ressam Levnî’nin minyatürlerindeki Osmanlı kaftanları “lale” kavramı ile taçlandırarak sergilenmişti. Katalogda 11 makaleyi çok güzel görseller güçlendirirken, Topkapı’nın bazı eşsiz takıları da gözleri büyülüyor. Almanya’da Almanca ve İngilizce olarak yayınlandı. Adı: Falnama The Book of Omens Yayına Hazırlayanlar: Nancy Eickel, Jane Lusaka Yayımlayan: Arthur M. Sackler Gallery Sayfa: 346 Vaşington’un ünlü SAYI Adı: Neolitik’ten Selçukluya Sessiz Tanıklar Yayına Hazırlayan: Zeynep Çulha Yayımlayan: RHM Sayfa: 79 Cilalı taş döneminden Selçuklu’ya kadar uzanan bin yıllardan Haluk Perk’in özel koleksiyonundaki bazı örneklerin Rezan Has Müzesi’ndeki sergisinin kataloğu. Adı: Lidyalılar ve Dünyaları Yazarı: Nicholas D. Cahill Yayımlayan: Yapı Kredi Yayınları Sayfa: 583 Yapı Kredi Vedat Nedim Tör Müzesi’nde açılan serginin bir başyapıt niteliğindeki kataloğu. Anadolu’nun bu ilginç uygarlığının siyasal, toplumsal, ekonomik, sanatsal, dinsel yapısı Türk ve yabancı bilim insanlarının 21 makalesi ile kitapta bütünleşiyor. Türkçe ve İngilizce yayımlanan bu kitapla Anadolu’nun belirli bir döneminin eşsiz tarihini, değişik görseller ve çizimler eşliğinde okur çok daha iyi algılıyor. Parayı icat eden, “Karun gibi zengin” olarak tanımlanan bir kralın ülkesinde kazı ya da araştırmalar yapan bilim insanlarının bulguları ve anlatımları ile yalnız kendiniz için değil, hediye ettiğinizde dostlarınızı da mutlu edeceğine emin olabileceğiniz bir kitap. Adı: On bin yıllık İran Medeniyeti İki Bin Yıllık Ortak Miras Yayına Hazırlayan: Selmin Kangal Yayımlayan: Topkapı Sarayı Müzesi Sayfa: 335 SAYFA CUMHURİYET K