Katalog

O K U R L A R A Bir yılı daha geride bıraktık. Yayıncının sorunlarının çözülemediği, bir önceki yıla oranla kitap yayımındaki azalma, geride bıraktığımız yıldan bu yıla devredilecek sorunlar gibi duruyor ortalıkta. Bu tür sorunlarla başlayan bir yıl için ‘İyi yıllar!..’ demek güç geliyor insana. Sorunları bir an unutup yazarlarımızın, yayıncılarımızın, dağıtımcılarımızın, yayın dünyasında çalışan tüm arkadaşlarımızın ve okurlarımızın yeni yılını Cumhuriyet KİTAP ekibi olarak kutluyoruz. Yayıncılıkta yıl dökümleri dergilerde gazetelerde yayımlanacak ve her yıl olduğu gibi yine epeyce tartışılacak. Biz burada 2007 yılında kaybettiğimiz yazarlarımız Erhan Bener’i, Mehmet Uzun’u, Samih Rifat’ı, Teoman Aktürel ve Yılmaz Elmas’ı bir kez daha anmak istiyoruz. Onlar yaşamamış olsalar yayıncılığımız ne kadar cılız ve edebiyatımız ne kadar fakir kalırdı. Ocak, Mart ve Nisan ayları, Adana, Bursa ve İzmir kitap fuarlarının açılması nedeniyle yayın yaşamımıza yeni yılın ilk kan naklinin yapılması anlamını da taşıyor. Kitapseverlerin bu fuarları izlemesi hem kendilerine hem de yayın yaşamımıza iyi gelecektir. Bol kitaplı günler… TURHAN GÜNAY eposta: [email protected] [email protected] Yolculuk, merak ve bir kitap Faruk Akbaş’ın, Kâmil Koç Otobüsleri AŞ tarafından çıkarılmakta olan Yolculuk dergisinde yayımlanan fotoğraflarından seçmelerle oluşturulan kitap, gezi fotoğrafı açısından önemli derlemelerden biri. eğer, bu işin tek bir tarzı, tek bir dili, tek bir akıl yolu varmış gibi düşünmemeliyiz. Fotoğraf denilen bu tuhaf kayıt işi, sanıldığından daha derin bir mevzu. Ne fiziği ve kimyasıyla ne kompozisyon ve estetik değerleriyle, ne elektronikle, ne sayısalla ne de sadece sanatın tanımı içinde açıklamak mümkün. Tek bir tarzı varmış gibi, birini bilen her alanda fotoğraf çekmeyi becerirmiş gibi düşünmemeli. Belki bir uğraş, yani sadece aile fotoğrafları, içgüdüyle ve gönülden geldiği gibi çekilir; çekilenlerin her biri de en güzeli olur, o ayrı. Ancak fotoğrafın farklı tarzları vardır ki her biri ayrı bir dil ve teknik istediği gibi fotoğrafçı için de ayrı bir zihinsel faaliyet gerektirir. Yani fotoğraf eğitimi denince yurdumun üniversitelerinde, derneklerinde, (dikkat, fotoğraf eğitiminden söz ederken üniversitelerle dernekleri yan yana anıyoruz.) kulüplerinde öğretildiği gibi değil durum. Fotoğrafın dilleri, tarzları başka derinliklerde aranması gereken bir mevzu. Akbaş’ın, ileri bir fotoğraf tekniğine sahip olduğunu biliyoruz. Gerek doğal ışığı, gerek flaşı, gerekse set ışığını başarıyla kullanabiliyor. Çektiği fotoğrafların teknik yeterliği, gezi fotoğrafının dar zamanda rastlantıya dayalı başarısından çok ilerde. Fotoğraflanacak konuların seçimi de isabetli. Bir yerin hem ilginç yanını hem de karakteristik özelliklerini ortaya çıkarıveren konuları seçmeyi biliyor. Ayrıca oralarda pek de sıradan olmayan mevsimleri, durumları denk getirerek, ender yakalanan göle bir şey midir bilmiyorum; ancak bildiğim şu ki Faruk Akbaş, fotoğraflarındaki insanlarla eşit ilişki kurar. Onlara bakışı, ayrıcalıklı bir şehirlinin, hele fotoğrafçı bir şehirlinin taşradaki diğer canlılara yukardan bakışını içermez. Bunca yıldır, dünyanın orasında burasında yaptığı onca yolculuk, Anadolu’da sürtüp durduğu köşe bucak, adalete, eşitliğe, özgürlüğe ve gündemden düşmüş benzeri değerlere sahiden sahip olmasını sağlamıştır. Sahiden yapılan yolculuklar, kalıcı etkiler yaratır. KENDİMİZLE BULUŞMAK... Faruk Akbaş’ın, yayımlanmış dokuz kitabı bulunuyor. Bunlardan biri “Asya Yollarında” adıyla, uzak ve yakın coğrafyalardaki komşularımızı konu alıyor. “Türkmenistan” kitabı, bu genç Cumhuriyetin, günümüze ilişkin görsel notlarını içeriyor. “Türkiye Fotoğraf Rehberi” ile “Türkiye’nin En Güzel Yolları” kitapları, gezi fotoğrafçıları için önemli birer rehber. “Fethiye Faces and Places”, uzun süredir yaşadığı kentin görsel notlarını taşıyor. “İnsan Anadolu” dan sonra “Yolculuk” ile bir kez daha objektifindeki Anadolu’dan geniş bir derleme sunuyor. Kâmil Koç Otobüsleri A.Ş. tarafından yayımlanan albüm, 203 sayfa. Kitabın önsözünde Sema Gülez, şirketin kurucusu Kâmil Koç’un “Bir seyahat bin gam dağıtır” sözünü hatırlattıktan sonra, “Yolculuklar bazen kaçışlara, bazen de buluşmalara vesile oluyor. Kendimizle buluşmak ve kendimizle durmak en anlamlısı…” diyor. Doğan Hızlan, “gezmeyi sevmeyen biri” olarak yazdığı girişte “Zihninizin hiç değilse bir süre saplantılardan, takıntılardan kurtulması bile gezi için yeter.” cümlesini kurduktan sonra, “Bu kitapla Anadolu’yu daha yakından tanıyacaksınız. Tanımak bence sevginin başlangıcıdır.” diyor. Faruk Akbaş’ın 123 fotoğrafının yer aldığı kitapta, fotoğraflara ilişkin bilgilendirici ve edebi metinleri, Kâmil Koç Yolculuk dergisinden, Yayın Yönetmeni Ceyda Taşdelen ile Editör Deniz Yalım KadıFaruk Akbaş oğlu yazmış. Oldukça işlek bir dil kullanılmış ve yaratıcılığın gözetildiği zengin metinler hedeflenmiş. Fotoğrafların gösterdiklerinden çok, uyandırdığı duygulardan yola çıkılarak kaleme alınmış metinlerde şiirsellik gözetilmiş ve gezi okurlarının tercih ettiği tanımlar, benzetmeler, nitelemeler kullanılmış. Kâmil Koç Otobüsleri AŞ, “Yolculuk” dergisini istikrarlı biçimde yayımlamayı, içeriğine özen göstererek sürdürüyor. Fotograf albümü yayımlamaya başlamaları ise önemli bir gelişme. Bu yazı, merak edilen bir konuyu hatırlatarak bağlanabilir. Faruk Akbaş’ın bugüne kadar yayımladığı dokuz kitap ve binlerce fotoğraf, hatırı sayılır bir gezi fotoğrafları külliyatı oluşturdu. Vakittir. Fotoğraf eğitimi, aynı zamanda fotoğraf araştırmaları demektir malum. Akademik makamların, genç araştırmacıların, hocaların ellerinden öpen bunca kitap, bunca görüntü; acaba neye tekabül eder, dünyanın ve memleketin bugününde neyi gösterir, nasıl gösterir, ne söyler? Merak konusu budur vesselam. ? ? Özcan YURDALAN F otoğraf makineleri küçüldükten, görüntü oluşturmak için gerekli malzemeler iki, bilemedin üç katırla taşınacak kadar pratikleştikten hemen sonra fotoğrafçılar yollara düştü. Çıktıkları yolculuklar, yakın yaşam çevrelerinden ziyade, uzak yabancı coğrafyalara doğruydu. Gittikleri yerlerde, önce değişmez olanın, yüzlerce hatta binlerce yıldır var olduğu bilinen tarihi eserlerin, tabiat harikalarının fotoğraflarını çektiler. Sonra insanların ve yaşantıların fotoğrafları çekildi. Geri dönüp geldiklerinde ortaya çıkan görüntüler, görenin aklını başından alan mucizelerdi. Bir dönemin başlangıcı, aynı zamanda sonuydu. Fotoğraftaki diğer dönemler gibi bu da kısa sürdü, yaşandı ve bitti. Aradan az zaman geçti, iki asırdan bile az bir zaman. O günden bu yana ne fotoğraf yabancı kültürlerden, ırak coğrafyalardan eksik kaldı ne de fotoğrafçılar yollardan. Gezmekgitmekyolculuklara çıkmak, insanın en köklü güdülerinden, yaşamın esaslarından biri. Fotoğraf ise sonradan eklendi. Sonradan eklendi ama gezmelerin de ayrılmaz parçası oldu. Hatta dendi ki, “fotoğraf çeken gezer, gezen fotoğraf çeker.” Fotoğrafın yaşadığımız topraklardaki macerası, matbaanın kaderine benzemedi; telgrafınki gibi oldu. Hemen geldi, hatta benimsendi. Gerçi Anadolu üstünden kutsal topraklara giden fotoğraf kervanları, ecnebi fotoğrafçıları taşıyordu ama çok geçmeden, İstanbul’a yerleşenlerden başlayarak payitaht fotoğrafçıların mekânı oldu. Frenk ellerinde basılan fotoğraf albümlerinin çoğunu “uzaklarda” çekilmiş fotoğraflar oluşturdu. GEZİ FOTOĞRAFÇILIĞI Lafı bunca dolaştırdıktan sonra getireceğim yer şurası: Fotoğraf bizim buralara erken geldi ama fotoğraf kitapları, albümler daha emekleme devresinde bile değil, basılmaya yeni başlandı. Normaldir, bu iş parayla mümkün. Fotoğrafçıların parası hiç olmadı. Ancak büyük işletmelerde sermayenin az çok birikmesinin ardından, albümler kataloglar yayımlanmaya başladı. Şimdilik bir kütüphane dolabını az çok doldurabilen memleket fotoğrafçılarının eserlerine bir yenisi eklendi. Faruk Akbaş’ın ki kendisi en iyi gezi fotoğrafçılarının önde gidenidir, yeni kitabı “Anadolu’da Tarihe, Kültüre, Doğaya, İnsana Yolculuk” kitabı yayımlandı. Gezi fotoğrafçılığı, fotoğrafın dillerinden biri. Fotoğraf deyince, aile albümü için sevgiyle üretilmiş hatıra fotoğraflarını anlamıyorsak ? 932. sayımızın 3. sayfasında yayımlanan Selçuk Altun yazısındaki tabloda İdil Biret’in adı hatalı çıkmıştır. Yazarımızdan, okurlarımızdan ve İdil Biret’ten özür dileriz. rüntüler elde ediyor. Bu sayede, belki de memlekette en çok üretilen fotoğraf türü olan gezi fotoğrafları arasında Faruk Akbaş’ın çektiklerinin ayrı bir yeri var. Fotoğrafların içeriklerine, taşıdıkları bilgi değerine ve haber özelliklerine bakacak olursak; en başta şunu söylemek gerekir ki fotoğrafçı, özellikle objektifini çevirdiği insanları zihnindeki gibi fotoğraflamış. Olmalarını istediği gibi. Mekânlar da bu yaklaşımdan nasibini almış. Gerçi denilebilir ki, gezi fotoğrafı zaten fotoğrafçının zihninde kurgulanmış olanın, bir yerin coğrafyasına ve kültürüne dair önceden yaratılmış imajın fotoğrafıdır. Doğrudur. Zaten bu nedenle Faruk Akbaş, gezi fotoğrafında, “aydınlanmacı hümanist” yaklaşımın ustasıdır. Bu yaklaşımıyla, gezi fotoğraflarının cümlesinde sırıtıveren oryantalist bakıştan ayrılır. Doğrudan tanıklığı pozitif bir güzellemeyle yansıtır. Fotoğraflarda daima insan görünür. Bu insanlar ne tam nesneleştirilmiştir ne de izleyiciyle birer özne olarak ilişki kurarlar. İstediği böy İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına İlhan Selçuk? Genel Yayın Yönetmeni: İbrahim Yıldız ? Yayın Yönetmeni: Turhan Günay ? Sorumlu Müdür: Güray Öz ? Görsel Yönetmen: Dilek Akıskalı ? Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. ?İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişliİstanbul, Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 ? Baskı: İhlas Gazetecilik A.Ş. 29 Ekim Cad. No: 23 Yenibosna İstanbul Tel:0 (212 454 30 00 ? Cumhuriyet Reklam: Genel Müdür: Özlem Ayden / Reklam Müdürü: Eylem Çevik? Tel: 0 (212) 251 98 74 75 0 (212) 343 72 74 ?Yerel süreli yayın ? Cumhuriyet Gazetesinin ücretsiz ekidir. CUMHURİYET KİTAP SAYI 933 SAYFA 3