Katalog

? Mâsumlar ve Suçlular ? Ahmet YORULMAZ K omşu Yunanistan'da, Girit Türklerinin, yerlerinden yurtlarından edilmelerine neden olan olayların ve o olaylar öncesindeki yaşamı anlatan kitaplar, daha çok anısaldır. Yani roman tarzındakiler azınlıkta, anısal niteliktekiler ise çoğunlukta. Resmi tarih dışında, kadını/erkeği, anlatacak anısı, görgüsü olanlar yazdılar. Romanlara gelince… Bu romanlardan Charles Dickensvâri, betimlemelerle, çözümlemelerle zenginleştirilmiş sımsıcak Hanya kokulu bir roman yayımlandı yakında: Suçlular ve Mâsumlar. Ama özellikle, Osmanlı Dönemi'nde Girit'in başkenti olarak ünlenmiş Hanya için Maro Duka'nın yazdığı “Suçlular ve Mâsumlar” adlı bu roman, konusunda ayrı bir yer tutacağa benziyor. Çok geniş tutulmuş bir çalışmanın ürünü oluşu nedeniyle, uzun yıllar saklanacak, başvuru kitabı olacak. Çünkü Girit Türklerinin torunları, özellikle Hanya'dan gelenlerin torunları, Hanya'nın Rum'uyla, Türk'üyle ve kentiyle derinliğine anlatılmış olmasından çok hoşlanacaklardır. Ne ki Hanya ve insanları o denli Maro Duka detaylı anlatılmıştır ki, Girit'in öteki kentlerinden gelenlerin torunları Hanyalılar kadar bundan hoşlanmayacak. Öte yandan Yunanlar kitap yayımlandığında, romancıdan çok bir bilim adamıymış gibi, olabildiğince yansız davranmaya çalışmış yazarın bu yapıtını sindirmekte güçlük çektiler. Başta çok, ama çok yadırgadılar, fakat sonra kanılar değişti ve kitap çok satışlılar listesine girdi! Orada doğmuş, 19 yaşına dek orada yaşamış; Atina'da gördüğü arkeoloji öğreniminden sonra yazdığı romanlar Almanca ve Rusçaya çevrilmiş olan Duka, “Suçlular ve Mâsumlar” için, Türkçe çevirisinde yer almamış sunuşunda: “…Kişilerin beni kendi patikalarına yönlendirebilmeleri için özellikle birçok şeyi okumam, sormam, aramam, anımsamam CUMHURİYET KİTAP SAYI gerekti. Açıklamak zorunda olduğum bir şey var daha: Yazınsal amaçta tarihsel olaylar sadece kurgulamaya hizmet için çekip çıkarılmaz, fakat önderlere sahiplenilerek rolleri gösterilir" diyerek, yaptığı araştırmanın büyüklüğünü anlatmış oluyor okura. Kitap kendi ülkesinde “Bir asrın Odissiası” olarak karşılandı. Resmi ve yaygın milliyetçi ideolojiye karşı çıktığı öne sürüldü.. Bu ulusal değil, kültürel kimliği anlatan kitap dendi.. Bir kez okuyana, bir kez daha Hanya'ya giderek okuyacağım, dedirtti.. Yunan ya da Türk değil, “Girit kimliğini” ön plana çıkartan kitap dendi.. Bu kitabın tabuları yıktığı savında bulunuldu.. Ayrıca fazla ayrıntılı, fazla uzun bulan oldu! Romancı/eleştirmen Demosten Kourtovik'e göre; “…Douka, geçmişten çok söz etse de, gelecekten konuşma açıyor.” Girit/Hanya mübadillerinin çocukları, torunları, oylumlu, çok ayrıntılı bir kitapla cetlerinin ülkesinde gezinecekler, yaşayacaklar. Romancının sergilediklerine ne ölçüde katılacaklar, ne ölçüde katılmayacaklar.. kendi takdirleri! ? *Suçlular ve Mâsumlar/ Maro Duka/ Çeviren Ferah Kunelaki/ Doğan Kitap/ 404 s 907 SAYFA 25